Đổ vỡ cuộc họp tại London

Các quan chức Mỹ, Anh, Đức, Pháp và Ukraine đã bắt đầu cuộc họp tại London vào ngày 23-4 để thảo luận về con đường chấm dứt xung đột Nga - Ukraine. Cuộc họp dự kiến được tổ chức ở cấp bộ trưởng, nhưng đã bị hạ cấp sau khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hủy tham dự. Động thái của ông Rubio diễn ra sau khi Tổng thống Volodymyr Zelensky bác công nhận việc Nga sáp nhập Crimea như một phần của thỏa thuận tiềm tàng. Kế hoạch hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là bao gồm việc Washington công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với bán đảo Crimea.

Theo một nguồn tin chính thức nói với tờ Washington Post, giới lãnh đạo Mỹ đã tức giận vì Ukraine từ chối nhượng lãnh thổ cho Nga và khăng khăng yêu cầu đòi ngừng bắn hoàn toàn như là bước đi đầu tiên hướng tới hòa bình, dẫn đến việc các cuộc đàm phán bị gián đoạn. "Bất chấp mọi thứ, chúng tôi vẫn tiếp tục nỗ lực vì hòa bình", Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak nói khi đến London. "Hôm nay, chúng ta sẽ thảo luận về các cách thức đạt được lệnh ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện như là bước đầu tiên hướng tới một giải pháp toàn diện và đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài". Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yuliia Svyrydenko cũng tuyên bố, Kiev "sẵn sàng đàm phán, nhưng không đầu hàng", nhấn mạnh nhu cầu đảm bảo an ninh và từ chối công nhận việc Nga sáp nhập lãnh thổ Ukraine.

Việc hạ cấp cuộc đàm phán tại London diễn ra trong bối cảnh có dấu hiệu gia tăng sự thất vọng ở Washington. Trước đó, Tổng thống Trump đã nói rằng đất nước ông sẽ từ bỏ các nỗ lực hòa bình trong những ngày tới nếu như đàm phán không đạt tiến triển.

"Khẩu chiến" Trump - Zelensky

Theo tờ Wall Street Journal, kế hoạch hòa bình được Mỹ trình bày bao gồm: Đóng băng xung đột theo các đường ranh giới hiện tại, đồng ý cho Nga "nắm giữ hầu hết lãnh thổ họ đang kiểm soát", Mỹ công nhận việc "Nga sáp nhập Crimea năm 2014" và Ukraine phải từ bỏ tham vọng gia nhập NATO. Tài liệu dài hai trang cũng không đưa ra cam kết rõ ràng nào về sự hỗ trợ quân sự trong tương lai của Mỹ cho Ukraine trong tương lai. Tuy nhiên, nó không đặt ra giới hạn về quy mô lực lượng vũ trang của Ukraine, điều mà Moscow đã yêu cầu.

Tổng thống Zelensky đã phản đối đề xuất của Mỹ về thỏa thuận hòa bình, đặc biệt là điều khoản Washington "công nhận quyền kiểm soát của Nga với bán đảo Crimea", nơi Moscow đã tuyên bố sáp nhập vào năm 2014. Tổng thống Zelensky đã nói với báo giới rằng Kiev sẽ không thảo luận việc công nhận bán đảo Crimea là thuộc lãnh thổ Nga. Ông Zelensky tuyên bố: “Crimea là lãnh thổ của chúng tôi, lãnh thổ của nhân dân Ukraine. Về chủ đề này, chúng tôi chẳng có gì để bàn về chủ đề này cả - việc đó nằm ngoài Hiến pháp của chúng tôi”.

Tổng thống Trump đã đáp trả bằng cách chỉ trích người đồng cấp Zelensky trên mạng xã hội Truth Social: "Những tuyên bố như vậy khiến cho việc giải quyết cuộc chiến này trở nên khó khăn", đồng thời cảnh báo nhà lãnh đạo Ukraine phải lựa chọn "hòa bình ngay bây giờ hoặc có nguy cơ mất toàn bộ đất nước trong ba năm nữa". Nguyên nhân, theo ông Trump, là do Crimea đã bị mất từ nhiều năm trước, dưới thời Tổng thống Barack Obama, và hiện không còn là một chủ đề để thảo luận nữa. Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh: “Không ai yêu cầu ông Zelensky phải công nhận Crimea là lãnh thổ của Nga, nhưng nếu ông ta thực sự muốn giành lại Crimea, vậy thì tại sao Ukraine không chiến đấu để giữ nó từ mười một năm trước, khi bán đảo này bị trao cho Nga mà không có một phát súng nào được bắn ra?”. Theo ông Trump, “những tuyên bố mang tính kích động như của ông Zelensky khiến cho việc chấm dứt cuộc chiến này trở nên vô cùng khó khăn” và “sẽ không mang lại điều gì ngoài việc kéo dài cánh đồng chết chóc và không ai mong muốn điều đó cả!”.

Nhà lãnh đạo Mỹ cho rằng: “Tình hình của Ukraine hiện nay là vô cùng nguy cấp – ông ấy có thể chọn hòa bình, hoặc tiếp tục chiến đấu thêm ba năm nữa trước khi mất toàn bộ đất nước. Tôi không có liên quan gì đến Nga, nhưng tôi rất quan tâm đến việc cứu sống, trung bình, năm ngàn binh sĩ Nga và Ukraine mỗi tuần - những người đang hy sinh hoàn toàn vô ích”. Cuối cùng, Tổng thống Trump nhấn mạnh: “Chúng ta đang rất gần đến một thỏa thuận, nhưng người đàn ông ấy “không còn lá bài nào để chơi” nên, cuối cùng, phải hiểu ra vấn đề và hành động. Tôi mong sớm có thể giúp Ukraine và Nga thoát khỏi mớ hỗn độn hoàn toàn này - một mớ hỗn độn mà đã không bao giờ xảy ra nếu tôi là Tổng thống!”.

Trang tin châu Âu Euronews.com cùng ngày cho biết, các quan chức Ukraine đã bày tỏ nhiều mối quan ngại nghiêm trọng về đề xuất trên. Họ khẳng định rằng muốn có lệnh ngừng bắn trước khi thảo luận về thỏa thuận cuối cùng và lo ngại thỏa thuận sẽ cho phép Nga tái tấn công vào thời điểm sau đó. Các quan chức Ukraine cũng bày tỏ lo ngại rằng Tổng thống Trump có thể đổ lỗi cho Kiev về sự đổ vỡ trong đàm phán và từ chối cung cấp thêm viện trợ quân sự. Tình trạng căng thẳng càng tăng cao sau khi Phó Tổng thống Mỹ JD Vance phát biểu với các phóng viên tại Ấn Độ: "Chúng tôi đã đưa ra một đề xuất rất rõ ràng cho cả Nga và Ukraine, và đã đến lúc họ phải nói đồng ý hoặc Washington rút khỏi tiến trình này".

AN BÌNH