"Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình", người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc Liu Pengyu cho biết. Quan chức này cho rằng kế hoạch thuế quan của chính quyền Tổng thống Donald Trump "phục vụ lợi ích của Mỹ bằng cách gây tổn hại đến lợi ích của các quốc gia khác và đặt nước Mỹ lên hàng đầu, lên trên các quy tắc quốc tế". Theo người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc, "gây sức ép hoặc đe dọa không phải cách tiếp cận đúng đắn".

Tại một cuộc họp báo hôm 7-4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian cũng nhấn mạnh, chính sách thuế quan của Mỹ "sẽ gây tổn hại cho chính Mỹ cũng như những nước khác". Ông nói thêm rằng các khoản thuế của Washington sẽ ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến các nước đang phát triển và cũng sẽ làm gián đoạn thương mại và hậu cần toàn cầu.

Sáng 8-4, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố nếu Mỹ tiếp tục tăng thuế quan đối với Trung Quốc, nước này sẽ kiên quyết thực hiện các biện pháp để bảo vệ quyền và lợi ích của mình. Các biện pháp đối phó mà Trung Quốc thực hiện là hợp pháp nhằm bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của quốc gia, cũng như duy trì trật tự thương mại quốc tế thông thường. Quan chức này nhấn mạnh nếu Mỹ cố ý theo đuổi cách riêng của mình, Trung Quốc sẽ "đáp trả đến cùng". Cũng theo người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc, không có bên nào thắng trong chiến thương mại và không có lối thoát cho chủ nghĩa bảo hộ. Ngoài ra, Trung Quốc không chấp nhận những tuyên bố mang tính đe dọa hay gây áp lực. Bắc Kinh mong muốn hai bên giải quyết thỏa đáng bất đồng thông qua đối thoại bình đẳng trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau.

Trước đó, trong tuyên bố hôm 7-4 theo giờ Mỹ, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ cân nhắc áp thuế bổ sung 50% đối với hàng hóa Trung Quốc nếu nước này không rút lại mức thuế trả đũa 34% đối với hàng hóa Mỹ. "Nếu Trung Quốc không rút lại mức thuế 34% vào ngày 8-4, Mỹ sẽ áp dụng thuế quan bổ sung 50% đối với hàng hóa Trung Quốc từ ngày 9-4", ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Trước đó, ông Trump tuyên bố áp thuế 34% với hàng hóa Trung Quốc, ngoài mức 20% hiện hành. Bắc Kinh ngay lập tức đáp trả bằng kế hoạch áp thuế 34% với hàng hóa Mỹ. Trung Quốc đã nộp đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để phản đối mức thuế quan của Mỹ. Ngoài ra, Bộ Thương mại Trung Quốc áp đặt hạn chế mới nhắm vào các công ty Mỹ, cũng như đối với việc xuất khẩu khoáng sản đất hiếm trong nước. Hiện tại, khoảng 70% lượng đất hiếm nhập khẩu của Mỹ đến từ Trung Quốc.

Những diễn biến mới làm dấy lên lo ngại về cuộc chiến thuế quan giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới, thậm chí thương chiến toàn cầu. Hiện phía Mỹ và Trung Quốc vẫn đang đáp trả qua lại trong cuộc thương chiến đang đi vào giai đoạn căng thẳng.

"Một cuộc chiến thương mại mới không khiến Trung Quốc bất ngờ", ông Larry Hu, chuyên gia kinh tế trưởng phụ trách Trung Quốc tại ngân hàng đầu tư Macquarie nhận định. Theo ông, việc Bắc Kinh nhanh chóng tung đòn đáp trả thay vì tìm cách hạ nhiệt cho thấy nước này đã có sự chuẩn bị từ trước và không có ý định bị ép phải ngồi vào bàn đàm phán với Washington. "Ông Trump đã tuyên bố rõ ràng ý định tăng thuế trong chiến dịch tranh cử. Trong khi đó, Trung Quốc vẫn giữ mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm nay ở mức khoảng 5%, điều đó có nghĩa là họ đã sẵn sàng", ông Hu nói thêm.

Tuy nhiên, một số chuyên gia vẫn tin rằng hai bên còn khả năng thương lượng, bất chấp lập trường cứng rắn của cả hai. "Vẫn còn nhiều yếu tố bất định và cả 2 bên có thể phải tùy cơ ứng biến", ông Larry Hu nhận định, đồng thời nhấn mạnh Bắc Kinh sẽ chú trọng kích cầu nội địa nhằm giảm tác động từ nhu cầu bên ngoài. "Vẫn có không gian để điều chỉnh, nhưng thời gian thì đang cạn dần", ông Shao Yu, Giám đốc Viện Tài chính và Phát triển Thượng Hải đánh giá.

Trong khi đó, theo Politico, nhiều chính phủ đang tìm cách tiếp cận, đàm phán với chính quyền Tổng thống Trump để tránh thuế quan mới. Về phần mình, ông Trump tuyên bố không cân nhắc tạm dừng kế hoạch áp dụng thuế quan bổ sung toàn diện đối với hàng chục quốc gia bất chấp sự tiếp cận của các đối tác thương mại, nhưng vẫn để ngỏ đàm phán. Ông Trump cho biết thuế quan "rất quan trọng" đối với chương trình nghị sự kinh tế của ông, đồng thời mở ra cánh cửa cho "thỏa thuận công bằng và tốt đẹp với mọi quốc gia". Ông nói thêm rằng, có thể có thuế quan vĩnh viễn và cũng có thể có các cuộc đàm phán vì có những thứ nước Mỹ cần ngoài thuế quan. Khi được hỏi liệu các quốc gia có thể được giảm thuế quan xuống dưới 10% hay không, ông Trump từ chối bình luận.

AN BÌNH