Trong giai đoạn 1 của vụ án, bị cáo Trương Mỹ Lan bị tuyên án tử hình và phải chịu trách nhiệm bồi thường hơn 673.000 tỷ đồng. Do đó, bị cáo Trương Mỹ Lan đã kháng cáo toàn bộ bản án; còn 47 bị cáo đồng phạm kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Ngoài ra, bị hại là Ngân hàng SCB cùng người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là Công ty CP Quốc Cường Gia Lai, ông Nguyễn Sơn Hoa, Công ty CP T&H Hạ Long, Công ty Âu Lạc Quảng Ninh cũng có kháng cáo.

Như Chuyên đề Công an TP Đà Nẵng đã thông tin, từ đầu tháng 3-2024 đến giữa tháng 4-2024, TAND TPHCM tiến hành xét xử bị cáo Trương Mỹ Lan (Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và 84 bị cáo đồng phạm trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các tổ chức có liên quan. Trong giai đoạn 1 của vụ án, bị cáo Trương Mỹ Lan bị truy tố về các tội “Tham ô tài sản”, “Đưa hối lộ” và "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng". 84 bị cáo còn lại bị truy tố về các tội: “Tham ô tài sản”, “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.

Theo Bản án hình sự sơ thẩm số 157/2024/HSST ngày 11-4-2024 của TAND TPHCM (bản án giai đoạn 1 của vụ án), bị cáo Trương Mỹ Lan là chủ Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và nhiều pháp nhân khác; trong đó,Tập đoàn Vạn Thịnh Phát giữ vai trò trung tâm, điều hành. Bị cáo Trương Mỹ Lan lợi dụng chính sách của nhà nước về cơ cấu lại hệ thống ngân hàng, tìm cách thâu tóm đến 91,5% cổ phần Ngân hàng SCB để chi phối, điều hành toàn bộ các hoạt động của SCB.Từ đó,bị cáo Trương Mỹ Lan sử dụng SCB như là công cụ tài chính, huy động vốn từ các tổ chức, cá nhân, rồi sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi lập hồ sơ vay khống, nâng khống giá trị tài sản đảm bảo; đưa tài sản bảo đảm không đủ pháp lý, không đăng ký giao dịch bảo đảm, rút tài sản có giá trị lớn hoán đổi bằng tài sản có giá trị thấp hơn rút tiền SCB.

Trong 10 năm, từ 2012 - 2022, SCB đã giải ngân cho nhóm bị cáo Trương Mỹ Lan hơn 2.500 khoản vay với tổng số tiền hơn 1 triệu tỷ đồng, chiếm 93% số tiền cho vay của ngân hàng. Đến năm 2022, nhóm bị cáo Lan còn 1.284 khoản vay, dư nợ tại SCB hơn 677.000 tỷ đồng (gần 484.000 tỷ đồng dư nợ gốc, hơn 193.000 tỷ đồng tiền lãi), nằm trong nhóm không có khả năng thu hồi. Cụ thể, từ ngày 1-1-2012 đến ngày 31-12-2017, bị cáo Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo lập khống 368 hồ sơ vay vốn để rút tiền của Ngân hàng SCB sử dụng vào các mục đích khác nhau. Đến ngày 17-10-2022 còn dư nợ 132.247 tỷ đồng, không có khả năng thu hồi. Hành vi của Trương Mỹ Lan đã gây hậu quả thiệt hại cho ngân hàng SCB số tiền hơn 64.621 tỷ đồng. Từ ngày 9-2-2018 đến 7-10-2022, bị cáo Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn, chiếm đoạt của ngân hàng SCB số tiền hơn 304.096 tỷ đồng, gây thiệt hại số tiền 129.372 tỷ đồng.

Cũng theo Bản án số 157/2024/HSST, do SCB đặc biệt yếu kém về tài chính và có rất nhiều sai phạm nên để che giấu những sai phạm, bị cáo Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo đồng phạm “đi đêm với nhóm cán bộ Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước nhằm bưng bít, che giấu thực trạng tài chính, sai phạm trong cấp tín dụng của SCB. Trong đó, bị cáo Đỗ Thị Nhàn (cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II, Trưởng đoàn thanh tra) biết rõ bị cáo Trương Mỹ Lan là đại cổ đông, có vai trò chi phối và điều hành Ngân hàng SCB nên đã gặp gỡ bị cáo Lan để trao đổi, bàn các phương án xử lý nợ xấu tại SCB. Sau khi gặp gỡ, bị cáo Đỗ Thị Nhàn nhiều lần nhận tổng số tiền 5,2 triệu USD của Trương Mỹ Lan.

Xét toàn diện vụ án, HĐXX TAND TPHCM đã tuyên phạt bị cáo Trương Mỹ Lan án tử hình về tội: “Tham ô tài sản”, 20 năm tù về tội: “Đưa hối lộ”, 20 năm tù về tội: “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”; tổng hợp hình phạt là tử hình. 4 bị cáo, gồm: Đỗ Thị Nhàn (cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II); Đinh Văn Thành (cựu Chủ tịch HĐQT SCB, bị xét xử vắng mặt); Bùi Anh Dũng (cựu Chủ tịch HĐQT SCB); Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng Giám đốc SCB) cùng mức án tù chung thân. Các bị cáo còn lại bị tuyên phạt từ 3 năm tù treo đến 20 năm tù.

QUANG PHÚC