Chủ tịch Quốc hội Ukraine Ruslan Stefanchuk ngày 4-9 thông báo, Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba đã nộp đơn từ chức. Theo ông Stefanchuk, đơn từ chức của Ngoại trưởng Kuleba sẽ được "xem xét tại một cuộc họp toàn thể sắp tới", nhưng không nêu ngày cụ thể. Hôm 3-9, Bộ trưởng phụ trách các ngành công nghiệp chiến lược Oleksandr Kamyshin, Bộ trưởng Tư pháp, Bộ trưởng Bảo vệ Môi trường và Bộ trưởng phụ trách vấn đề tái hòa nhập đã đồng loạt đệ đơn từ chức. Hai Phó Thủ tướng nước này là Iryna Vereshchuk và Olga Stefanishyna cùng Vitaliy Koval - người đứng đầu Quỹ tài sản nhà nước Ukraine cũng đệ đơn xin từ chức cùng nhóm các quan chức trên.

Trong khi đó, RT ngày 4-9 đưa tin, theo sắc lệnh của Tổng thống Volodymyr Zelensky, Phó Chánh Văn phòng Tổng thống và là một trong những trợ lý hàng đầu của Tổng thống, Rostyslav Shurma, bị buộc thôi giữ chức vụ. Trong khi đó, Bộ Tổng tham mưu Lực lượng Vũ trang Ukraine hôm 3-9 thông báo đình chỉ công tác đối với Tham mưu trưởng Quân chủng Phương tiện không người lái (USF) Roman Gladky để điều tra nghi vấn ông này có liên hệ với Nga. Theo thông báo, Cơ quan An ninh Ukraine quyết định điều tra đặc biệt đối với ông Gladky và do vậy, ông Gladky sẽ bị đình chỉ mọi chức vụ chính thức trong thời gian điều tra.

Hàng loạt quan chức bị bãi nhiệm từ đầu năm đến nay khiến 1/3 nội các Ukraine bị bỏ trống. Trên nền tảng Telegram, ông David Arakhamia - một nhà lập pháp của Ukraine, cho biết nước này có thể tiến hành cuộc cải tổ quy mô lớn trong tuần này, với sự thay đổi hơn 50% thành phần Nội các. Giới quan sát cho rằng đây là một phần trong đợt cải cách quy mô lớn của Tổng thống Zelensky nhằm "mang lại sức mạnh mới" cho các thể chế của Ukraine.

Ông Zelensky và các đồng minh chính trị được cho là sẽ tìm cách lấp đầy các vị trí trống trong nội các trước khi ông thăm Mỹ trong tháng này và trình bày "kế hoạch chiến thắng Nga". "Mùa thu sẽ cực kỳ quan trọng đối với Ukraine. Và các thể chế nhà nước của chúng ta nên được cơ cấu để Ukraine đạt được tất cả những kết quả mà chúng ta cần, cho tất cả chúng ta. Để làm được điều này, chúng ta phải củng cố một số lĩnh vực của chính phủ và những thay đổi về cơ cấu của chính phủ đã được chuẩn bị. Cũng sẽ có những thay đổi trong Văn phòng tổng thống", ông Zelensky cho biết.

Tổng thống Zelensky đã thực hiện nhiều cuộc cải tổ Nội các kể từ cuộc xung đột Nga-Ukraine nổ ra. Đầu năm 2024, ông đã sa thải cựu Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine, Valery Zaluzhny, sau khi Ukraine tổn thất nặng nề với khoảng 160.000 người trong cuộc phản công mùa hè năm 2023, theo thông tin từ Nga. Tháng 9-2023, Bộ trưởng Quốc phòng của nước này cũng được thay thế do liên quan đến tham nhũng. Tháng 6 vừa qua, Tổng thống Ukraine đã thay thế Tư lệnh Lực lượng Tác chiến hỗn hợp, Trung tướng Yuri Sodol. Những vụ bãi nhiệm này thường diễn ra sau khi quân đội Ukraine gặp tổn thất lớn trên chiến trường.

Cuộc cải tổ lần này diễn ra giữa lúc chiến sự giữa Ukraine với Nga ở thời điểm quan trọng. Cuộc tấn công xuyên biên giới của Ukraine vào khu vực Kursk của Nga đã bị chặn lại, với tổn thất hơn 9.300 binh sĩ và gần 750 xe bọc thép, theo số liệu từ Bộ Quốc phòng Nga. Việc quân đội Ukraine phải chuyển lực lượng kinh nghiệm nhất để hỗ trợ cuộc tấn công đang gặp khó khăn ở Kursk đã giúp quân đội Nga đạt được những bước tiến nhanh chóng ở Donbass. Hiện tại, trung tâm hậu cần quan trọng của Ukraine là Pokrovsk đang nằm trong tầm với của quân đội Moscow.

Các diễn biến cho thấy bối cảnh chính trị căng thẳng ở Ukraine và nhu cầu cần nhanh chóng thích nghi với những thách thức mới. Tuy nhiên, hiện chưa rõ đợt cải tổ nhân sự này sẽ tác động thế nào đến chính phủ Ukraine. Trong khi đó, một số quan chức Ukraine lo ngại động thái cải tổ này là nỗ lực của ông Zelensky nhằm củng cố quyền lực trong chính quyền. Ông Zelensky đắc cử tổng thống năm 2019 và theo lý thuyết, đã kết thúc nhiệm kỳ ngày 20-5 và Kiev phải tổ chức bầu cử tổng thống từ trước đó hai tháng. Tuy nhiên, ông Zelensky đã quyết định không tổ chức bầu cử do Ukraine vẫn duy trì trạng thái thiết quân luật kể từ khi xung đột với Nga bùng phát. Hầu hết người dân chấp nhận điều này và vẫn coi ông Zelensky là nguyên thủ Ukraine, cho đến khi tình trạng thiết quân luật kết thúc và cuộc bầu cử được tổ chức.

Nghị sĩ đối lập Iryna Gerashchenko chỉ trích đợt cải tổ, nhấn mạnh đây là "chính phủ không đủ bộ trưởng, một quốc hội không có thế đa số tuyệt đối, một cuộc khủng hoảng trí tuệ và nhân sự mà giới chức đang nhắm mắt làm ngơ". Ít nhất 5 bộ trưởng Ukraine bị cách chức trong các đợt cải tổ trước đó chưa được thay thế, trong đó có các vị trí quan trọng như nông nghiệp, hạ tầng. Bà Gerashchenko kêu gọi thiết lập chính phủ đoàn kết và chấm dứt nỗ lực níu giữ quyền lực của đội ngũ chính trị của Tổng thống Zelensky.

AN BÌNH

Theo hãng tin TASS, ngày 4-9, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định những thay đổi mới nhất trong Chính phủ Ukraine không ảnh hưởng tới tiến trình đàm phán hòa bình giữa hai nước. Phát biểu với báo giới tại Moscow, quan chức Nga nêu rõ sự ra đi đồng loạt của nhiều thành viên Chính phủ Ukraine "sẽ không ảnh hưởng đến triển vọng đàm phán dưới bất kỳ hình thức nào".