* Kỳ 1: Vì sao đầu tư công chưa đạt kỳ vọng

Số liệu thống kê của Sở Kế hoạch - Đầu tư TP Đà Nẵng, cho thấy trong năm 2022, TP giải ngân vốn đầu tư công chỉ đạt 85,1% kế hoạch giao, năm 2023 cũng chỉ đạt 82,52% kế hoạch giao và trong 4 tháng đầu năm 2024 mới đạt hơn 10% kế hoạch giao. Có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khiến cho lĩnh vực đầu tư công nói chung, công tác giải ngân đầu tư công nói riêng của TP chưa đạt kế hoạch giao.

Dự án cảng Liên Chiểu phần cơ sở hạ tầng dùng chung là một trong những công trình đầu tư công trọng điểm của TP đang được thi công và cơ bản đáp ứng được tiến độ đã cam kết. Khởi công vào tháng 12-2022, tính đến nay, Dự án này đã thi công đạt 40% khối lượng và theo kế hoạch sẽ hoàn thành xây dựng vào cuối năm 2025. Tuy nhiên, dự án này cũng đang đứng trước khó khăn khách quan nếu không có biện pháp xử lý ổn thỏa sẽ ảnh hưởng đến tiến độ thi công nói chung, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công nói riêng.

Cụ thể, theo ông Trần Văn Chung, Giám đốc Ban Điều hành Dự án cảng Liên Chiểu (đơn vị nhà thầu), trong năm nay, Dự án cảng Liên Chiểu phần cơ sở hạ tầng dùng chung cần 1 triệu m3 đá để thi công các hạng mục. Trong khi đó, các mỏ đá trên địa bàn TP chỉ đáp ứng khoảng 60% nhu cầu.

Nguyên nhân khách quan khiến nhiều dự án, công trình đầu tư công trên địa bàn TP triển khai thi công chậm là do gặp phải các khó khăn, vướng mắc về đền bù giải tỏa, giải phóng mặt bằng. Đơn cử như công trình trọng điểm mở rộng QL14B đoạn từ nút giao thông Túy Loan đến giáp địa phận tỉnh Quảng Nam. Được khởi công vào tháng 11-2023, theo kế hoạch, công trình này sẽ hoàn thành xây dựng và đưa vào khai thác vào tháng 4-2025. Ông Lê Trí Dũng, Giám đốc điều hành Dự án QL14B (đơn vị nhà thầu) cho biết, Dự án có tổng diện tích đất phải thu hồi, bàn giao mặt bằng cho thi công 32,56ha với tổng cộng 1.057 hồ sơ đền bù giải tỏa nhưng đến nay, khối lượng mặt bằng được bàn giao cho nhà thầu chỉ hơn 30%. Nếu trong thời gian đến, công tác đền bù giải tỏa và bàn giao mặt bằng thi công không được đẩy nhanh sẽ ảnh hưởng đến tiến độ thi công dự án này.

Về các nguyên nhân chủ quan, bà Nguyễn Thị Thanh Tâm - Giám đốc Sở Kế hoạch - Đầu tư TP Đà Nẵng, cho rằng, trước hết là do công tác chuẩn bị đầu tư một số dự án của các đơn vị đề xuất đầu tư, chủ đầu tư chưa đảm bảo yêu cầu, một số dự án trước đây thực hiện chưa đảm bảo đầy đủ trình tự thủ tục theo quy định dẫn đến trong quá trình lập dự án hoặc triển khai thi công phát sinh nhiều vấn đề vướng mắc phải điều chỉnh như: quy hoạch, phương án đền bù, biện pháp thi công, v.v… nên phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, thậm chí có những dự án phải điều chỉnh nhiều lần… khiến cho việc triển khai các dự án đầu tư công nói chung, công tác giải ngân vốn đầu tư công nói riêng chậm so với kế hoạch đã đề ra.

Bên cạnh đó, theo ông Phùng Phú Phong - Giám đốc Sở Xây dựng TP Đà Nẵng, công tác lựa chọn nhà thầu nói chung và nhà thầu tư vấn nói riêng hiện nay kể cả hai hình thức chỉ định thầu và đấu thầu đều còn mặt hạn chế. Một số đơn vị tư vấn trúng thầu nhưng năng lực quản lý, năng lực tài chính chưa đảm bảo, nhà thầu ở địa phương khác nếu thiếu sự hợp tác trao đổi công việc thường xuyên, v.v… sẽ ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng công trình, dự án. Một số chủ đầu tư chưa làm hết trách nhiệm trong công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng, chưa kiên quyết xử lý vi phạm hợp đồng đối với các đơn vị tư vấn không đảm bảo chất lượng, chậm trễ tiến độ triển khai công trình, dự án.

Minh chứng cho đánh giá của ông Phùng Phú Phong là Dự án xây dựng tuyến đường vành đai phía Tây Đà Nẵng do đơn vị trúng thầu là Liên danh Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn và Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 1 (Cienco1). Khởi công vào tháng 10-2018 và theo hợp đồng thầu hoàn thành xây dựng vào tháng 10-2020. Tuy nhiên, do nhà thầu Cienco1 có năng lực yếu kém khiến cho Dự án bị "cháy" tiến độ, mãi cho đến khi "trảm" nhà thầu này thì tiến độ thi công mới được khởi sắc và công trình mới được hoàn thành xây dựng, đưa vào khai thác vào tháng 5-2024 vừa qua.

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Minh Huy - Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông Đà Nẵng, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư dự án, phải thường xuyên lấy ý kiến của các cơ quan, đơn vị, cộng đồng dân cư liên quan ở các bước như: chủ trương đầu tư, quy hoạch, đánh giá tác động môi trường, báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế bản vẽ thi công, v.v… Nhưng đôi khi một số cơ quan, đơn vị, cộng đồng dân cư liên quan có ý kiến trễ hơn so với thời gian đề nghị tham gia ý kiến cũng dẫn đến tiến độ thực hiện dự án bị chậm trễ.

(còn nữa)

PHÚ NAM