Hãng tin Sputnik ngày 28-4 đưa tin, theo quyết định của Tổng tư lệnh tối cao các lực lượng vũ trang Nga, Tổng thống Vladimir Putin, và dựa trên các cân nhắc nhân đạo, phía Nga tuyên bố ngừng bắn trong những ngày kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng (9-5). Lệnh ngừng bắn sẽ kéo dài từ ngày 8-5 đến ngày 11-5. Theo đó, tất cả các hoạt động chiến đấu sẽ bị đình chỉ trong thời gian này. Nga cũng mong muốn Ukraine tuân thủ lệnh ngừng bắn. Trong trường hợp phía Ukraine vi phạm lệnh ngừng bắn, lực lượng vũ trang Nga sẽ đưa ra phản ứng tương xứng. "Phía Nga một lần nữa tuyên bố sẵn sàng đàm phán hòa bình mà không có điều kiện tiên quyết, nhằm giải quyết nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng Ukraine và tham gia hợp tác mang tính xây dựng với các đối tác quốc tế", thông báo của Nga cho biết.

Phản ứng của Ukraine, Mỹ

Sau khi nhận được thông tin từ phía Nga, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha cho biết, Kiev mong muốn lệnh ngừng bắn có hiệu lực "ngay lập tức". "Nếu Nga thực sự mong muốn hòa bình, họ nên ngừng bắn ngay lập tức. Tại sao phải đợi đến ngày 8-5?", ông Sybiha bình luận trên mạng xã hội X. Ông Sybiha cho rằng, một lệnh ngừng bắn có hiệu quả phải có hiệu lực lâu dài, toàn diện và được tiến hành "trên thực tế, không phải để khoa trương". "Đó là lý do vì sao chúng tôi liên tục đề xuất ngừng bắn trong ít nhất 30 ngày", ông Sybiha bình luận.

Sau đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đã có tuyên bố ám chỉ bác bỏ lệnh ngừng bắn kéo dài 72 giờ mà Tổng thống Putin công bố. Ông cho rằng, đây là một "nỗ lực thao túng khác" của Nga. "Có một nỗ lực thao túng khác: vì một lý do nào đó, nên đợi đến ngày 8-5 và chỉ sau đó mới ngừng bắn. Chúng tôi coi trọng mạng sống con người, không phải ưu tiên cho các cuộc diễu hành", ông Zelensky nói, đồng thời cho biết ông muốn "ngừng bắn ngay lập tức, hoàn toàn và vô điều kiện".

Bình luận về lệnh ngừng bắn 3 ngày mới được Tổng thống Vladimir Putin công bố, Nhà Trắng cho hay Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn có lệnh ngừng bắn vĩnh viễn. Theo Pravda, hôm 28-4, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết, Tổng thống Trump cũng mong muốn nhìn thấy một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn để chấm dứt xung đột ở Ukraine. "Ông Trump muốn thấy lệnh ngừng bắn vĩnh viễn. Tôi hiểu là sáng nay Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề xuất lệnh ngừng bắn tạm thời. Tổng thống Trump đã nói rõ việc ông ấy muốn thấy lệnh ngừng bắn vĩnh viễn trước tiên là để chấm dứt giết chóc, chấm dứt đổ máu", bà Leavitt nói. Theo bà, ông Trump "vẫn lạc quan" có thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ cũng là người thực tế, và muốn 2 nhà lãnh đạo Nga - Ukraine ngồi vào bàn đàm phán để tìm cách thoát khỏi tình hình này.

Trước đó, ngày 19-4, Tổng thống Putin bất ngờ tuyên bố một "lệnh ngừng bắn dịp lễ Phục sinh", kéo dài từ 18h tối 19-4 đến rạng sáng 21-4 (giờ Moscow). Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố lực lượng Nga sẽ tuân thủ lệnh ngừng bắn, "với điều kiện Kiev cũng làm như vậy". Dù Nga và Ukraine có giảm mức độ giao tranh, cả hai phe vẫn cáo buộc lẫn nhau vi phạm lệnh ngừng bắn. Ukraine thống kê Nga vi phạm lệnh ngừng bắn 3.000 lần, trong khi Bộ Quốc phòng Nga cáo buộc Ukraine có khoảng 4.900 lần vi phạm.

Mỹ đã nhiều lần nỗ lực làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn lâu dài hai bên, nhưng đến nay vẫn chưa đạt được bất kỳ nhượng bộ nào từ Điện Kremlin, bất chấp nhiều vòng đàm phán giữa chính quyền Tổng thống Trump và các quan chức Nga.

Nga nêu điều kiện bắt buộc để chấm dứt xung đột

Trong cuộc phỏng vấn ngày 28-4, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nhấn mạnh rằng sự công nhận của quốc tế đối với quyền kiểm soát của nước này đối với bán đảo Crimea, cũng như toàn bộ các tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson của Ukraine, là điều kiện cho các cuộc đàm phán hòa bình. Ông Lavrov cũng nêu điều kiện đàm phán là ngăn Ukraine gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), phi quân sự hóa Ukraine và những thay đổi trong luật pháp của Ukraine nhằm khôi phục vị thế ngôn ngữ, văn hóa và các tổ chức tôn giáo Nga. Nga cũng sẽ kiên quyết đòi hỏi những đảm bảo an ninh vững chắc để bảo vệ chính mình khỏi mọi mối đe dọa "xuất phát từ các hoạt động thù địch của NATO, Liên minh châu Âu và một số quốc gia thành viên của khối này dọc biên giới phía Tây Nga".

Ông Lavrov cho rằng Ukraine chưa thể hiện thiện chí đàm phán, bóng hiện không nằm ở sân của Nga mà ở sân của Ukraine. Liên quan đến các cuộc đàm phán hiện nay giữa Mỹ và Nga về cuộc khủng hoảng Ukraine, ông Lavrov cho biết, hoạt động này vẫn tiếp tục và Moscow hy vọng đạt được kết quả có thể chấp nhận được cho cả hai bên. Ông một lần nữa nhấn mạnh, ông tin rằng chính quyền Tổng thống Trump hiểu được nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột Ukraine.

Cùng ngày, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết tín hiệu cho thấy Ukraine sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán trực tiếp với Nga phải đến từ chính Kiev. "Họ ít nhất nên có hành động nào đó về vấn đề này. Họ vẫn có lệnh cấm đối với việc này. Chúng tôi chưa thấy bất kỳ hành động nào cho đến nay", ông Peskov cho biết khi được hỏi liệu Nga có mong đợi tín hiệu từ Washington hay trực tiếp từ Kiev. Ông Peskov ám chỉ đến sắc lệnh cấm đàm phán với Nga mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ban bố cuối năm 2022. Moscow cho rằng đây là một trong những rào cản đầu tiên cần được dỡ bỏ để tiến tới hòa bình.

AN BÌNH