Vì sao ICC muốn bắt thủ tướng Israel?

Israel đã phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn nhằm vào lực lượng Hamas ở Dải Gaza sau khi Hamas tấn công Israel vào ngày 7-10-2023. Cuộc tấn công đã cướp đi sinh mạng của khoảng 1.200 người Israel, chủ yếu là dân thường. Trong khi đó, theo chính quyền Gaza, các cuộc tấn công của Israel đã khiến hơn 34.000 người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường. Mặc dù vậy hiện nay chưa rõ ICC sẽ bắt thủ tướng Israel vì tội gì. Tờ Thời báo New York dẫn lời 2 nguồn tin cho biết các quan chức Israel có thể bị buộc tội ngăn chặn việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho Dải Gaza và phản ứng quá tàn bạo đối với các cuộc tấn công của Hamas ngày 7-10-2023.

Hiện nay báo chí cho rằng rất có thể đó là một trường hợp điều tra cách đây 3 năm. ICC đã mở một cuộc điều tra về cáo buộc tội ác chiến tranh của quân đội Israel và các nhóm vũ trang Palestine ở Bờ Tây và Gaza từ năm 2021. Cuộc điều tra bao gồm các sự kiện kể từ năm 2014. Hãng tin Mỹ NBC News dẫn lời một quan chức Israel cho biết, lệnh bắt giữ của ICC có thể được ban hành đối với Thủ tướng Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và các sĩ quan quân đội cấp cao khác. ICC không xác nhận hay phủ nhận thông tin trên. ICC nói với NBC rằng cơ quan này "đang tiến hành một cuộc điều tra độc lập liên quan đến tình hình ở nhà nước Palestine" và "không bình luận thêm trong giai đoạn này".

“Tiền lệ nguy hiểm”

Thủ tướng Israel Netanyahu tuyên bố "bất kỳ sự can thiệp nào của ICC sẽ tạo ra tiền lệ nguy hiểm". Nhà lãnh đạo Israel tuyên bố chừng nào ông còn nắm quyền, "Israel sẽ không bao giờ chấp nhận bất kỳ nỗ lực nào của ICC nhằm làm suy yếu quyền tự vệ vốn có của mình".

Thủ tướng Israel, ông Benjamin Netanyahu cho rằng lệnh bắt giữ của ICC đối với các quan chức chính phủ nước này với cáo buộc liên quan đến cuộc chiến chống Hamas sẽ là vụ bê bối mang tính lịch sử. Theo ông Netanyahu, ICC có thể sẽ ban hành lệnh bắt giữ tội phạm chiến tranh đối với các chỉ huy Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) và giới lãnh đạo nhà nước Israel. Tuy nhiên, lệnh này không thể làm tổn hại đến quyết tâm của Israel nhằm đạt được mọi mục tiêu của cuộc chiến là trả tự do cho toàn bộ con tin, chiến thắng hoàn toàn trước Hamas và đảm bảo rằng Gaza sẽ không còn là mối đe dọa đối với Israel nữa.

Mỹ chỉ trích ICC

Thủ tướng Netanyahu đã gọi điện cho Tổng thống Mỹ Joe Biden vào ngày 28-4, đề nghị ông sử dụng ảnh hưởng của Washington để ngăn ICC phát lệnh bắt giữ các quan chức cấp cao của Israel.

Trong khi đó, các nhà lập pháp Mỹ thuộc đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đều kêu gọi đáp trả ICC nếu cơ quan này ban hành lệnh bắt giữ thủ tướng và các quan chức Israel. Các thành viên của Quốc hội Mỹ đã đưa ra cảnh báo về hậu quả đối với bất kỳ động thái nào của ICC. Nghị sĩ Ritchie Torres (New York) nhấn mạnh cả Quốc hội Mỹ và Tổng thống Biden đều phải đáp trả bằng "những hậu quả mạnh mẽ" nếu ICC ban hành lệnh truy nã đối với thủ tướng và các quan chức cấp cao của Israel. "Việc vũ khí hóa luật pháp không được phép tồn tại", ông Torres nói. Nghị sĩ John Fetterman (Pennsylvania) cho biết việc tìm cách truy tố các nhà lãnh đạo Israel "sẽ là một đòn chí mạng đối với vị thế tư pháp và đạo đức của ICC". Ông kêu gọi Tổng thống Biden can thiệp.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson tuyên bố ICC không có thẩm quyền đối với Israel. Ông gọi các lệnh bắt giữ là "vô căn cứ và bất hợp pháp", đồng thời nói thêm rằng động thái này sẽ làm suy yếu an ninh quốc gia của Mỹ, một đồng minh của Israel. Theo ông Johnson, thay vì "nhắm sai mục tiêu vào Israel", ICC nên chuyển hướng vào Hamas cũng như các nhóm thân Iran và truy tố họ vì "gây ra những tội ác chiến tranh khủng khiếp".

AN BÌNH