Mối quan hệ vốn không hề yên ả giữa Nga và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) thêm phần căng thẳng sau những động thái gay gắt gần đây của cả hai phía.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng NATO phải là bên đầu tiên thực hiện bước đi để cải thiện quan hệ với Moscow.

"Ăn miếng trả miếng"

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 18-10 thông báo quốc gia này sẽ đình chỉ hoạt động Văn phòng thông tin của NATO tại Moscow. "Nhằm đối phó với các hành động của NATO, chúng tôi sẽ đình chỉ hoạt động trong sứ mệnh thường trực của Nga tại liên minh này, bao gồm cả hoạt động của trưởng đại diện quân sự từ ngày 1-11 hoặc ít ngày sau đó", ông Lavrov phát biểu tại cuộc họp báo mới nhất ở thủ đô Moscow.

Nhà ngoại giao này cho biết, bên cạnh đó, Nga cũng đình chỉ hoạt động của phái bộ liên lạc quân sự NATO ở Moscow. Các giấy tờ do Nga cấp cho nhân viên tại văn phòng này sẽ bị thu hồi từ ngày 1-11 tới. Văn phòng liên lạc của NATO tại Moscow do Đại sứ quán Bỉ thành lập cũng sẽ phải dừng hoạt động. Người đứng đầu ngành ngoại giao Nga nói thêm rằng, sự liên lạc giữa nước này và NATO có thể được duy trì thông qua Đại sứ Nga tại Bỉ.

Phản ứng "ăn miếng trả miếng" được Nga đưa ra sau khi NATO hôm 6-10 thông báo giảm quy mô phái bộ Nga tại liên minh này từ 20 người xuống còn 10 người. Theo đó, 8 nhà ngoại giao trong số này bị NATO trục xuất với cáo buộc có các hành động thù địch và 2 vị trí còn trống bị hủy bỏ. NATO yêu cầu các nhà ngoại giao Nga rời trụ sở NATO ở Brussels (Bỉ) vào cuối tháng 10 này.

Không kỳ vọng cải thiện quan hệ

Tuyên bố về động thái của NATO, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 19-10 cho rằng NATO phải là bên đầu tiên thực hiện bước đi để cải thiện quan hệ với Moscow. Ông Lavrov khẳng định: "Nga chưa bao giờ khơi mào cho việc làm xấu đi quan hệ với NATO hay Liên minh châu Âu (EU) hoặc với bất kỳ quốc gia nào ở phương Tây hay bất kỳ khu vực nào khác". Ông cáo buộc NATO đang "chôn vùi" Hội đồng Nga-NATO, nơi có thể triệu tập các cuộc tham vấn khẩn cấp trong bối cảnh khủng hoảng.

Ông Lavrov nhấn mạnh, các động thái của NATO cho thấy liên minh này không quan tâm đến một cuộc đối thoại bình đẳng nhằm giảm leo thang xung đột quân sự và chính trị giữa hai bên. Hành động trục xuất 8 thành viên thuộc phái bộ Nga của NATO đang đi chệch hướng với tuyên bố gần đây của liên minh quân sự này về nỗ lực đối thoại với Nga. Ngoại trưởng Lavrov chỉ trích các động thái "có chủ ý" trước đó của NATO hạn chế khả năng hoạt động của phái bộ nước này, kể cả thực hiện những công việc ngoại giao sơ đẳng. Ông chỉ ra thực tế rằng khối quân sự do Mỹ dẫn đầu không coi trọng bất kỳ hình thức hợp tác hay đối thoại bình đẳng nào nhằm hạ nhiệt căng thẳng quân sự - chính trị. Trong thông báo riêng, Bộ Ngoại giao Nga cáo buộc NATO đang thổi phồng các mối đe dọa với chính sách ngày càng cứng rắn nhằm tăng cường liên kết nội bộ, tạo vỏ bọc phù hợp các điều kiện địa chính trị hiện đại. Vì lẽ này, Nga cũng không cần tiếp tục đặt kỳ vọng vào bất kỳ sự thay đổi nào trong tương lai gần, ông Lavrov kết luận.

Điện Kremlin đã tỏ thái độ cứng rắn trong các mối quan hệ quốc tế kể từ đầu năm nay, khi Ngoại trưởng Lavrov vạch ra những nguyên tắc mới trong đối ngoại. Theo đó, Nga sẽ không chấp nhận chính sách "hai mặt": Một mặt tấn công bằng các chính sách ngoại giao, mặc khác lại đòi hỏi hợp tác trong những lĩnh vực như thương mại. Nga thậm chí còn cảnh báo, Moscow sẵn sàng cắt đứt quan hệ ngoại giao với Liên minh châu Âu (EU) nếu khối tiếp tục can dự các vấn đề nội bộ của nước này.

Mối quan hệ Nga- NATO đã xuống dốc trong nhiều năm qua. Căng thẳng leo thang đáng kể sau khi Moscow sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014 và cuộc chiến tại vùng Donbass ở phía Đông Ukraine bùng phát. Nga nhiều lần bày tỏ quan ngại về việc NATO triển khai các lực lượng gần biên giới nước này. Trên thực tế, đây không phải lần đầu tiên NATO cắt giảm số lượng thành viên trong phái bộ Nga. Theo người đứng đầu Bộ Ngoại giao Nga, NATO đã đơn phương cắt giảm số lượng nhân viên ngoại giao của phái bộ Nga tại Brussels hai lần (năm 2015 và 2018). Việc NATO trục xuất các nhân viên ngoại giao Nga được xem như động thái "thêm dầu vào lửa", dẫn đến việc Moscow buộc phải đưa ra biện pháp trả đũa tương xứng. Điều này đẩy căng thẳng giữa hai bên lên một nấc thang mới.

Bình luận về những diễn biến trong quan hệ Nga-NATO, ông Andrey Kortunov, Tổng giám đốc Hội đồng Nga về các vấn đề quốc tế (RIAC) nhận định, không nên mong đợi về sự cải thiện quan hệ giữa Nga và NATO trong thời gian tới.

AN BÌNH