(Cadn.com.vn) - Ngày 8-5, tại phiên bế mạc Hội nghị thượng đỉnh ASEAN thường niên lần thứ 18, các nhà lãnh đạo đã không đạt được bất kỳ đột phá nào trong nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột biên giới đẫm máu giữa Thái Lan và Campuchia.

Theo AFP, lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á đã ra tuyên bố bày tỏ thất vọng khi vụ tranh chấp Thái – Campuchia vẫn chưa được giải quyết khiến chiến lược hội nhập kinh tế khu vực ASEAN đến năm 2015 thất bại. Trước đó, trong một nỗ lực giải quyết cuộc xung đột biên giới Bangkok - Phnom Penh, Tổng thống nước chủ nhà Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono đã tổ chức một cuộc họp đột xuất với lãnh đạo chính quyền hai nước. Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán với người đồng cấp Thái Lan Abhisit, chỉ một ngày sau khi ông Hun Sen chỉ trích người đồng cấp Thái Lan trong phiên khai mạc kín của Hội nghị thượng đỉnh ASEAN. Tuy nhiên, kết quả sau cuộc họp 3 bên này là “không có thỏa thuận nào được ký kết”, theo tuyên bố của Tổng thống nước chủ nhà Yudhoyono và Ngoại trưởng Thái Lan Kasit Piromya. Trong khi đó, Ngoại trưởng Campuchia Hor Namhong cho biết, nước này và Thái Lan đã chấp thuận một đề xuất của Tổng thống Indonesia về việc tổ chức thêm vòng đàm phán khác giữa các ngoại trưởng 3 nước tại Jakarta nhằm giải quyết các bất đồng.

Binh sĩ Campuchia tại khu vực gần đền Preah Vihear tranh chấp. Ảnh: AFP

Trước đó, tại phiên khai mạc hôm 7-5, với giọng điệu chỉ trích gay gắt, hiếm thấy trong các cuộc họp của ASEAN, ông Hun Sen đã buộc tội Thái Lan xâm lược Campuchia và tìm cách kéo dài cuộc xung đột “nhằm xâm phạm các quốc gia thành viên ASEAN láng giềng yếu hơn”. Thủ tướng Hun Sen tuyên bố yêu cầu của Thái Lan đòi Campuchia rút binh sĩ khỏi vùng lãnh thổ của mình trên khu vực biên giới tranh chấp giữa hai nước là “vô lý và không thể chấp nhận”. Ông Hun Sen cũng bác bỏ một yêu cầu được ra gần đây của Thái Lan, theo đó các giám sát viên thỏa thuận ngừng bắn giữa hai nước của Indonesia chỉ được triển khai dọc khu vực biên giới tranh chấp khi Campuchia rút binh sĩ và dân thường khỏi khu vực mà Phnom Penh coi là lãnh thổ của mình.

Trong tuyên bố dài 6 trang gửi phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần này, Thủ tướng Hun Sen thừa nhận, tranh chấp lãnh thổ giữa Campuchia và Thái Lan không chỉ ảnh hưởng tới an ninh và thịnh vượng của khu vực mà còn tạo ra những thách thức nghiêm trọng đối với ASEAN trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Vì vậy, theo ông, ASEAN cần thiết lập một cơ chế trung gian hòa giải cũng như ủng hộ và có các biện pháp cần thiết khiến các bên liên quan hợp tác và chấp nhận triển khai giám sát viên dọc biên giới hai nước sớm nhất có thể. Tuy nhiên, tại hội nghị lần này, ASEAN vẫn chưa thể làm được điều đó. Thủ tướng Hun Sen đã hối thúc người đồng cấp Thái Lan Abhisit ký càng sớm càng tốt những điều khoản cho phép các quan sát viên Indonesia không có vũ trang tới giám sát thỏa thuận ngừng bắn dọc biên giới tranh chấp giữa hai nước.

Đáp lại tuyên bố của nhà lãnh đạo Campuchia, Thủ tướng Thái Lan Abhisit  nói rằng, Phnom Penh đã vi phạm Biên bản ghi nhớ mà hai bên đạt được năm 2000, theo đó binh sĩ và dân thường không được có mặt tại khu vực tranh chấp. Theo ông Abhisit, một cuộc họp của Ủy ban phân định biên giới chung trên bộ (JBC) phải được tổ chức trước khi diễn ra mọi sự triển khai các quan sát viên. Nhà lãnh đạo Thái Lan cũng đồng thời đánh giá cao vai trò của Indonesia trên cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2011 trong nỗ lực hòa giải quan hệ Thái Lan-Campuchia đồng thời tái khẳng định sự tin tưởng vào hiệu quả của cơ chế đối thoại song phương. Nhưng, cho đến nay, thỏa thuận song phương vẫn chỉ là những tuyên bố.

Kể từ khi UNESCO công nhận đền Preah Vihear là Di sản thế giới năm 2008, tại khu vực này đã xảy ra một số vụ đụng độ giữa binh sĩ Campuchia và Thái Lan và trở thành một trong những “điểm nóng” trong quan hệ hai nước.  Indonesia - nước Chủ tịch luân phiên ASEAN vẫn đang nỗ lực dàn xếp một thỏa thuận ngừng bắn và triển khai các giám sát viên trung lập tới khu vực biên giới tranh chấp trên trong bối cảnh các cuộc giao tranh bắt đầu từ ngày 22-4 đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 18 người, khiến 85.000 người dân phải rời bỏ nhà cửa.

Trúc Linh