Mồ mả nằm trên đường đi, trước cửa nhà

Một số con hẻm ở đầu đường Mẹ Suốt thuộc P. Hòa Khánh Nam đều dẫn vào các kiệt nhỏ, chạy qua các khu nghĩa địa, nhiều nhất là ở tổ 33. Nhiều người dân sống trong khu vực nói đã quen nhưng chúng tôi không khỏi "lạnh gáy" khi lạc vào giữa hàng chục ngôi mộ nằm san sát hoặc rải rác trên đường đi, trước cửa nhà dân. Theo các bậc cao niên, nơi đây trước là những bãi tha ma rộng lớn, nhưng cách đây khoảng 20 năm bắt đầu mọc lên nhà dân, phòng trọ. Thời gian đầu chỉ một vài căn nằm sau các dãy nhà mặt tiền đường Phạm Như Xương, nhưng càng về sau nhu cầu ở càng nhiều nên nhà cửa mọc lên san sát, tiến gần nghĩa địa. Hiện tại, nhiều gia đình có mộ nằm trong sân, nằm ngoài cửa và dọc lối ra vào.

Ông Võ Quang Vinh- Tổ phó tổ 33, P. Hòa Khánh Nam cho biết, qua thống kê khoảng 50% số hộ gia đình có mồ mả nằm gần sát nhà, trước cửa hoặc trên các lối đi kiệt hẻm. Ngay ngôi nhà của ông cũng có 2 ngôi mộ ở bên hông, trước cửa ra vào, bước ra hết con hẻm cụt là đụng nghĩa địa nằm trên diện tích đất hàng trăm mét vuông. "Ở lâu thì cũng thành quen nhưng người dân tha thiết mong chính quyền sớm có phương án di dời, giải tỏa mồ mả để chỉnh trang bộ mặt dân cư. Cũng mang tiếng là người dân đô thị nhưng sống trong môi trường thế này cũng trăn trở. Họp dân liên tục kiến nghị, phường và quận cũng làm việc rất nhiều nhưng đến nay chưa có động thái nào", ông Vinh cho biết.

Đi sâu vào phía trong các con hẻm, nhiều khu nghĩa địa nhỏ nằm xen lẫn những ngôi nhà dân và các dãy phòng trọ. Một số nơi được ngăn cách bằng hàng rào lưới thấp, một số thì giống như nằm trong khuôn viên của nhà, không có bờ tường bao bọc. Chị Nguyễn Thị Đào, công nhân đang làm việc tại Khu công nghiệp Hòa Khánh cho biết, lúc mới đi làm, do không tìm được phòng trọ nên chị đến đây ở với bạn. Thời gian đầu đi làm về khuya là phải chạy xe thật nhanh vào phòng rồi đóng cửa lại, giờ quen dần nhưng thỉnh thoảng vẫn "rợn rợn". "Khi không nghĩ thì thấy bình thường nhưng có hôm trúng ngày Rằm hoặc đầu tháng thì nhiều người thắp hương, cúng bái. Nếu ngày đó đi làm ca đêm về thì rất sợ. Nhiều lúc mưa lớn kéo dài, nước ngập nghĩa địa tràn vào, phải lội bì bõm", chị Đào kể.

Cùng tình cảnh với tổ 33, người dân tại khu Cẩm Túc, tổ 14, 21, 37 của P. Hòa Khánh Nam cũng mỏi mòn chờ một quyết sách lớn của chính quyền địa phương để thoát khỏi cảnh nghĩa địa, mồ mả "chêm" trong khu dân cư, nằm san sát trên đường đi về.

Sẽ di dời trong giai đoạn 2023-2026?

Theo ông Bùi Trung Khánh- Chủ tịch P. Hòa Khánh Nam, phường có diện tích khoảng 10 km2, phân bố 33 khu dân cư với hơn 8.000 hộ dân. Trước đây, dự án Ga đường sắt Đà Nẵng, Khu đô thị Bắc nhà ga được công bố quy hoạch, chính quyền và người dân hy vọng vào một sự thay đổi tích cực, đặc biệt là công tác di dời mồ mả, chỉnh trang đô thị. Tuy nhiên, các dự án "treo" rồi sau đó hủy quy hoạch khiến cuộc sống của người dân gặp nhiều khó khăn. Đi cùng đó là những vướng mắc, tồn tại trong quản lý trật tự đô thị, đầu tư xây dựng cơ bản cũng như các vấn đề an sinh xã hội, chăm lo đời sống nhân dân. Không chỉ khó khăn trong xây dựng nhà ở mà hàng nghìn ngôi mộ nằm san sát trong khu dân cư cũng ảnh hưởng đến sinh hoạt, đời sống tinh thần.

Qua khảo sát, thống kê, trên địa bàn phường, ngoài các khu nghĩa trang, khu văn hóa tâm linh làng Khánh Sơn, hiện có gần 2.000 ngôi mộ xây và mộ đất nằm trong các tổ dân phố, sát nhà dân. Trong đó tổ 21 có gần 600 ngôi mộ, khu Cẩm Túc hơn 400 mộ, tổ 33 có gần 400 mộ. Chủ tịch UBND P. Hòa Khánh Nam cũng cho biết, mới đây, UBND TP Đà Nẵng đã có công văn giao UBND Q. Liên Chiểu xác định nhiệm vụ di dời mồ mả trong khu dân cư là một trong 3 nhiệm vụ trọng tâm của quận.

Hiện UBND quận Liên Chiểu đã chỉ đạo các phòng ban có liên quan phối hợp phường xây dựng và hoàn thiện kế hoạch di dời mồ mả xen lẫn trong khu dân cư trình UBND TP xem xét, thẩm định và bố trí vốn để triển khai thực hiện trong giai đoạn 2023-2026. "Rất nhiều lần người dân kiến nghị, chính quyền cơ sở cũng mong muốn xử lý dứt điểm, nhưng đây không phải là chuyện đơn giản, nằm ngoài khả năng và thẩm quyền của cấp phường. Chúng tôi mong muốn thành phố, quận sớm có chủ trương để cuộc sống người dân tốt lên", ông Khánh kiến nghị.

Đông A