Những tấm phiếu lịch sử

Đã ngoài 80 tuổi nhưng ông Hồ Ca Đưng cặp mắt vẫn tinh anh, trí nhớ minh mẫn. Nhắc lại “chuyện ngày xưa”, mắt ông bừng sáng. Thực ra, những câu chuyện kể về khoảng thời gian tham gia cách mạng của ông Đưng đến nay đều không còn giấy tờ gì chứng minh, và ông không được hưởng trợ cấp như những người khác. Song, nhiều người đang sống đều xác nhận “chuyện ngày xưa” ấy. “Khi đó, tôi và nhiều người chứng kiến ông Đưng gùi hàng, chiến đấu ở Khe Sanh. Ở đây cũng nhiều người tham gia phục vụ cách mạng, được cấp giấy chứng nhận nhưng vì nhà cháy, rồi thời gian qua lâu rồi, không lưu giữ được giấy tờ” - ông Hồ Mơn, người có uy tín ở thôn Pa Ling khẳng định.

Câu chuyện trở nên đặc biệt thú vị khi ông Đưng mang ra chiếc túi đựng giấy tờ được coi là “báu vật” của gia đình. Tất cả là những tờ giấy biên nhận đóng góp lương thực, thực phẩm cho chính quyền cách mạng. Ông Đưng kể: Năm 2006, khi ấy gia đình còn đang ở Lào thì nhà cháy, bỏ mặc huân, huy chương trong kháng chiến, giấy chứng nhận liệt sĩ, ông lao vào lửa để lấy túi đựng những giấy tờ này. Bởi đây là những gì được cụ Vỗ Hing (bố ông Đưng) xem là “di sản” quý báu để lại cho các con. “Bố mẹ dặn tôi phải cất cho kỹ, khi nào thống nhất thì đưa cho Nhà nước xem”- ông Đưng nói.

Gia đình ông Đưng có 4 anh em trai, trong đó 2 người đi bộ đội, 2 người tham gia du kích. Bố mẹ ông Đưng ở nhà sản xuất, đóng góp lương thảo cho chính quyền cách mạng. Các đơn vị tiếp nhận đều ghi giấy cho gia đình. Những giấy biên nhận, phiếu thu ghi mốc thời gian từ năm 1960 đến năm 1971. Có tờ ghi chữ viết tay: “Tôi nhận 3 chặt muối, ngày 31-8-61”, “Tôi ban cung cấp công trường có nhận số gạo của thôn Prin C 28 thùng (hai mươi tám thùng). Vậy tôi làm biên lai nhận cho Vỗ Hing sau này tiện bề thanh toán, ngày 24-1-62”, “Ban vận động có nhận của khu vực Prin C 17 chặt và một con heo. Số gạo ủng hộ ủy ban kháng chiến Hướng Hóa”. “Tôi Huỳnh Tấn Dũng, Đoàn 6 có nhận số sắn nuôi quân cho bộ đội là 100 gốc (một trăm gốc), ngày 23-12-69”.

Ngoài phiếu viết tay, còn có nhiều tờ in theo mẫu “biên lai” hoặc “phiếu thu”, thể hiện rõ số lượng gạo nhận kèm ngày tháng, có đóng dấu hoặc chữ ký. Ngoài số lượng, chủng loại đóng góp, ngày tháng, tên của người đóng góp và người nhận, các tờ biên nhận còn có ghi rõ “khoản đóng góp quỹ cách mạng”, “đóng góp nuôi quân”... Có những tờ viết tay nhưng có dấu tròn đỏ còn rõ chữ “Tiểu đoàn 364”. 50 năm trải qua lửa đạn, nhà cháy khi hòa bình, nhưng ông Đưng vẫn giữ những tấm phiếu ấy, bằng một niềm tin không đổi…

Xứng đáng được làm hồ sơ ghi nhận chế độ

Mang câu chuyện về tấm phiếu biên nhận của ông Hồ Ca Đưng trao đổi với bà Hồ Thị Thanh Tâm - Bí thư Đảng ủy xã A Vao, bà Tâm cho biết, trước đây, chính quyền đã thực hiện thống kê, rà soát để chi trả cho các hộ dân đã có những đóng góp cho cách mạng trong thời gian kháng chiến chống Mỹ. Những người có giấy tờ đều đã được nhận đầy đủ. Năm 2019, ông Hồ Ca Đưng nhập quốc tịch Việt Nam thì việc chi trả đã tiến hành xong (Sau vụ cháy nhà, ông Đưng cùng gia đình từ Lào trở về thôn Pa Ling, xã A Vao sinh sống- P.V). Năm 2023, công chức xã A Vao đã ghi nhận các phiếu đóng góp của ông Đưng và có văn bản gửi đến Phòng LĐ- TB và XH huyện Đakrông để có hình thức ghi nhận đóng góp của gia đình ông. “Hiện phòng đang nghiên cứu để hỗ trợ trở lại gia đình ông những gì đã đóng góp theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc thực hiện chủ trương của Nhà nước đã kết thúc từ lâu, nay chỉ còn một mình gia đình ông Hồ Ca Đưng nên cũng rất khó” - bà Tâm thông tin.

Sau khi nhập quốc tịch Việt Nam, ông Đưng được chính quyền địa phương cấp đất và tạo điều kiện làm giấy tờ tùy thân để hưởng các chế độ chính sách cho hộ nghèo. Bên cạnh đó, gia đình ông là một trong những hộ được Đồn Biên phòng A Vao nhận đỡ đầu, có nhiều hoạt động giúp đỡ để phát triển kinh tế gia đình với các mô hình trồng chuối, dứa và bời lời. Hiện nay, gia đình ông Đưng có 4 tấm rẫy sắn, 3 tấm trồng chuối, 2 tấm trồng dứa và một tấm trồng cây bời lời. Mỗi năm, gia đình ông Đưng thu nhập 20 triệu đồng từ nương rẫy.

Liên quan đến câu chuyện gia đình ông Đưng góp lương, tải đạn cho chiến trường, từ năm 2018 tới nay, bà Nguyễn Khoa Kim Bội (nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Thừa Thiên- Huế, nguyên đại biểu Quốc hội khóa IX) vẫn giữ mối liên hệ với gia đình ông. Bà Bội cho biết, tháng 9-1968, bà được Huyện ủy Phong Điền đưa lên rừng để bồi dưỡng, học tập. Bà Bội đã về Prin C và ở nhà ông Đưng “cùng ăn, cùng ở, cùng làm”. Trong thời gian đó, bà bị sốt rét và được gia đình ông Đưng cưu mang. Bà cũng từng chứng kiến những việc làm của gia đình ông hỗ trợ cho chiến trường. Sau này, bà Bội nhiều lần tìm lại gia đình ông Đưng nhưng không được. Năm 2018, thông qua Đồn Biên phòng A Vao, bà Bội đã tìm được. Nhớ ơn sự bao bọc của gia đình, bà Bội thường xuyên gửi kinh phí nhờ những người lính Biên phòng mua lương thực, thực phẩm cho ông Đưng. Câu chuyện thấm đẫm ân tình càng thúc đẩy mong ước ông Đưng được đền đáp xứng đáng những gì đã cống hiến cho cách mạng.

“Việc gìn giữ các phiếu thu là vì di nguyện của bố mẹ. Còn chuyện được Nhà nước hoàn trả cho những đóng góp của gia đình trước đây hay không thì mình chưa rõ. Giờ gia đình chỉ biết luôn chăm chỉ lao động, là công dân gương mẫu của vùng đất Pa Ling”- ông Hồ Ca Đưng tâm sự.

Công Hạnh