Theo GS.TS Phan Trọng Lân, mặc dù số mắc và tử vong do COVID-19 trên toàn cầu có xu hướng giảm, tuy nhiên, ở một số khu vực dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp, xuất hiện các biến chủng mới. Hiện nay nhiều quốc gia đã dỡ bỏ một phần hoặc hoàn toàn các biện pháp phòng chống dịch nên nguy cơ dịch quay trở lại là hoàn toàn có thể.

"Trên thế giới số mắc COVID-19 hiện tăng 8%, tử vong giảm 3%. Tuy nhiên, nhiều nước đang lo ngại bệnh COVID-19 bùng phát mới trong mùa hè. Trên thế giới số mắc chưa ổn định có lúc tăng, lúc giảm, không đồng đều giữa các khu vực. Chẳng hạn tại khu vực châu Phi có sự gia tăng số mắc, tử vong; tại khu vực Tây Thái Bình Dương gia tăng ca tử vong"- GS.TS Phan Trọng Lân chia sẻ.

Cục trưởng Cục Y tế dự phòng Phan Trọng Lân cho biết, trước đây lưu hành chủ yếu hai biến thể phụ của Omicron là BA.1, BA.2 thì đến nay một số nước ở khu vực châu Âu và Mỹ đã xuất hiện biến thể phụ BA.4, BA.5 và bắt đầu có sự gia tăng về số mắc.

"Trung tâm Kiểm soát phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh châu Âu nhận định, biến thể phụ BA.4 và BA.5 của Omicron đã ghi nhận tại nhiều nước châu Âu và gia tăng tại một số nước trong những tuần gần đây đồng thời khuyến cáo các quốc gia cần duy trì biện pháp ứng phó như tiêm vaccine tăng cường, mũi nhắc lại cho những nhóm có nguy cơ mắc bệnh, tăng cường hệ thống giám sát trọng điểm"- GS.TS Phan Trọng Lân nói.

Theo Cục trưởng Phan Trọng Lân, hiện nay thế giới vẫn đang tiếp tục đánh giá về tính lây lan của hai biến thể phụ mới BA.4, BA.5. Tuy nhiên, một số đánh giá nhỏ lẻ ban đầu cho thấy hai biến thể phụ này lây lan nhanh hơn biến thể BA.1 và BA.2.

Về khả năng gây bệnh nặng, hiện chưa có bằng chứng cụ thể, tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy có biểu hiện tăng nặng tại khu vực châu Phi. Dù vậy, để có bức tranh tổng thể cần thêm nghiên cứu tại châu Âu, Mỹ.

Tổ chức Y tế thế giới nhận định thế giới giới vẫn đang trong đại dịch. Đồng thời, cảnh báo biến chủng mới làm dịch bệnh phức tạp và gia tăng trở lại. Omicron hiện là biến thể phổ biến nhưng chưa phải là biến thể cuối cùng. Vì thế, các nước vẫn cần tiếp tục duy trì các biện pháp ứng phó như tiêm vaccine, giám sát trọng điểm…

Tại Việt Nam, hiện vẫn duy trì đà giảm số ca mắc mới, tỷ lệ chết/mắc rất thấp, lưu hành chủ yếu là biến thể BA.2 của Omicron có biểu hiện lâm sàng nhẹ. Số mắc ghi nhận chủ yếu ở phía Bắc, trong 2 tháng qua là 107.000 ca, cao gấp 10 lần phía Nam, số mắc khu vực miền Trung cao gấp 2 lần khu vực Tây Nguyên. Hầu hết các tỉnh đều ghi nhận xu thế giảm. Có được điều này một phần do chúng ta đạt tỷ lệ tiêm chủng cao. Chúng ta đã có những chiến dịch để bảo vệ người nguy cơ cao.

Thời gian qua, hệ thống giám sát phòng chống bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam đã liên tục phát huy việc giám sát và qua giải trình tự gen cho thấy, hiện đã có sự xâm nhập biến thể phụ BA.5 của Omicron vào nước ta. Biến thể này có thể có nguy cơ lấn át biến thể cũ (BA.1 và BA.2).

"Việc xâm nhập này là tất yếu vì các nước ở châu Âu, Mỹ cũng đã ghi nhận, với sự giao lưu đi lại như hiện này thì điều này là bình thường. Bộ Y tế tiếp tục giám sát để có điều chỉnh các biện pháp chống dịch an toàn, hiệu quả"- GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân, đặc biệt là những nhóm có nguy cơ cần tiêm đúng lịch, đủ liều các mũi vaccine phòng COVID-19 nhắc lại theo khuyến cáo để có thể tăng cường miễn dịch chống lại các biến thể mới của dịch bệnh.

Cần nhìn nhận xu hướng giảm ca mắc, tử vong thận trọng hơn

Cũng tại buổi họp báo, bà Socorro Escalante, Quyền Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, đến thời điểm hiện tại, tổ chức này vẫn luôn thúc đẩy chính phủ các quốc gia bảo đảm việc tiêm vaccine COVID-19 cho người dân và bảo đảm những chặng cuối cùng trong tiêm vaccine, đặc biệt là đối tượng có nguy cơ cao.

WHO khuyến cáo, các quốc gia cần tăng cường tiêm mũi nhắc lại sau liều cơ bản, trong đó liều nhắc lại cũng nên ưu tiên đối tượng có nguy cơ cao tiêm trước.

"Hiện nay, những bằng chứng cho thấy lợi ích của việc tiêm liều vaccine nhắc lại là rất rõ ràng trong phòng bệnh, nếu mắc thì triệu chứng bệnh ít và nhẹ hơn. Bên cạnh đó, trên toàn cầu đang có xu hướng giảm ca mắc, ca tử vong, tuy nhiên chỉ mới tuần trước số ca mắc và tử vong trên thế giới vẫn ở mức cao, vì vậy chúng ta cần lưu ý nhìn nhận xu hướng giảm này một cách thận trọng hơn", đại diện WHO nhấn mạnh.

Quyền Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cũng chia sẻ, bệnh dịch hiện nay vẫn chưa qua, có yếu tố dịch tễ hiện nay cũng không thể coi thường, vì nhiều quốc gia hiện nay không còn làm xét nghiệm nữa nên các báo cáo cũng không còn rõ ràng. Vì vậy, không thể coi COVID-19 là bệnh nhẹ, những người khoẻ mạnh, những người tiêm rồi vẫn có thể mắc bệnh.

Bên cạnh đó, các quốc gia hiện nay vẫn có biến thể lưu hành và phát triển, trong khi nhiều quốc gia đã mở cửa đi lại. Đây sẽ là cơ hội biến chủng phát triển nhanh hơn, ví dụ biến chủng BA.4 và BA.5 đang gia tăng tỉ lệ mắc trên toàn cầu.