(Cadn.com.vn) - Vụ tranh chấp xoay quanh đền Preah Vihear, một ngôi đền Ấn Độ giáo được xây dựng cách nay khoảng 900 năm, vốn đã nguội lạnh từ lâu. Năm 1962, Tòa án Quốc tế đưa ra phán quyết cho rằng chủ quyền ngôi đền Preah Vihear thuộc về Campuchia, nhưng phần đất xung quanh tiếp tục nằm dưới quyền kiểm soát của Thái Lan. Vì có một thực tế, ngôi đền này nằm trên lãnh thổ của Campuchia  nhưng con đường chính để dẫn tới ngôi đền thì lại nằm trên đất của Thái Lan.

Binh sĩ Campuchia tuần tra cạnh đền Preah Vihear. Ảnh: AFP

Cách đây vài tháng tình hình đã trở nên căng thẳng sau khi Thái Lan đồng ý với việc Campuchia vận động để cho ngôi đền này được cơ quan UNESCO của LHQ công nhận Preah Vihear là Di sản Thế giới và Campuchia đã thành công.  Ngay lập tức, một làn sóng phẫn nộ của công chúng Thái Lan dấy lên, đã khiến chính phủ hai nước đưa quân tới khu vực xung quanh ngôi đền. Những ngày vừa qua, tình hình ở khu vực này vẫn  tiếp tục diễn ra căng thẳng và phức tạp. Đã nhiều lần xảy ra chạm súng, gây thương vong cho binh sĩ hai nước. Nguy cơ đối đầu quân sự lại gia tăng khi ngày 13-10, Thủ tướng  Hun Sen đã ra tối hậu thư cho số binh sĩ Thái Lan xâm nhập khu vực gần ngôi đền Preah Vihear mà Campuchia cho là thuộc chủ quyền của mình phải rút quân. 

Thế nhưng, ngày 14-10, Tư lệnh quân khu miền Đông Thái Lan, Trung tướng Vibulsak Neepan, cho biết nước này  đã điều thêm binh sĩ tới khu vực biên giới tranh chấp với Campuchia ở gần ngôi đền Preah Vihear, vài giờ sau khi Tướng Chea Mon của Campuchia thông báo Thái Lan đã rút quân. Tướng Vibulsak cho biết binh sĩ của cả hai bên đã rút ra xa nhau một chút song vẫn đang đối đầu nhau khoảng 100m và Bangkok sẽ điều quân tăng cường tới nếu tranh chấp leo thang. Phát biểu trên truyền hình, Tướng Vibulsak nói: “Tình hình tại tiền tuyến khá căng thẳng. Chúng tôi đã huy động thêm quân và pháo hạng nặng đến đó với quy mô vừa đủ để kháng cự và đánh trả”. Tướng Vibulsak thừa nhận binh sĩ nước này đã vào “vùng đất không có người” đang xảy ra tranh chấp sau khi được phía Campuchia cho phép song cho rằng họ vào đó chỉ để dò mìn. 

Tướng Anupong, Tư lệnh LụC quân, đã thể hiện sự lo ngại đối với tình hình ở khu vực biên giới và chỉ thị cho quân đội Thái Lan đóng ở khu vực này đáp trả nếu bị tấn công. Tướng Anupong cũng đã thông qua hai kế hoạch hành động để điều động lực lượng của đơn vị Chakkri Phuwadol và đơn vị 512 cùng sư đoàn bộ binh số 6 làm lực lượng chủ công bảo vệ khu vực trên.

Ngôi đền Preah Vihear đang tranh chấp giữa Campuchia và Thái Lan. Ảnh: AFP

Theo Ngoại trưởng Thái Lan Sompong Amornviwat, hiện vẫn còn 80 binh sĩ tiếp tục trú đóng tại khu vực tranh chấp. Hãng tin AFP trích dẫn một thông báo chính thức từ Bangkok khẳng định "các binh chủng hải lục và không quân Thái sẵn sàng chiến đấu trong khu vực này và tin chắc ở khả năng bảo vệ chủ quyền quốc gia".  Trước đó, Thủ tướng Thái Lan Somchai Wongsawat đã đề nghị hai bên thỏa hiệp giải quyết tranh chấp, theo đó hai bên cùng rút quân để tránh chạm súng.

Trong khi đó, theo báo chí Campuchia phát hành ngày 15-10, Thủ tướng nước này Hun Sen đã đảm bảo với Tổng thống Indonesia  Susilo Bambang Yudhoyono ngày 14 -10 qua điện thoại rằng ông sẽ không để tình hình căng thẳng biên giới hiện nay giữa Campuchia và Thái Lan leo thang thành xung đột và sẽ giải quyết hòa bình vấn đề này. Thủ tướng Hun Sen nói rằng Campuchia mong muốn giải quyết vấn đề thông qua đàm phán song phương và Thủ tướng Thái Lan Somchai Wongsawat cũng khẳng định có chung thiện chí như vậy. Tổng thống Susilo cũng bày tỏ hy vọng hai nước Campuchia và Thái Lan kiềm chế, tránh không để căng thẳng biên giới trở thành một cuộc xung đột công khai trong tinh thần đoàn kết ASEAN. Báo chí Campuchia cũng cho biết căng thẳng biên giới tại khu vực đền Preah Vihear đã không ảnh hưởng tới giao thương qua biên giới tại các tỉnh Tây và Tây Nam nước này.

Tuy nhiên, ngày 14-10, sau khi có tin Thái Lan điều thêm quân tới khu vực đang có tranh chấp, Thủ tướng Campuchia Hun Sen  đã  yêu cầu tất cả các chỉ huy quân đội phải cam kết chịu trách nhiệm về Veal Antri, khu vực nằm cách đền Preah Vihear khoảng 2km và là nơi đã xảy ra vụ đấu súng giữa lực lượng Campuchia với Thái Lan hôm 3-10 làm 3 binh sĩ bị thương. Thủ tướng Hun Sen khẳng định: “Để mất Veal Antri có nghĩa là chúng ta sẽ mất cả ngôi đền Preah Vihear. Tất cả các chỉ huy quân đội Campuchia ở đây phải chịu trách nhiệm về khu vực có ý nghĩa sống còn này”.  Vào khoảng 14 giờ 30 ngày 15-10, giao tranh đã bùng phát  dữ dội ở gần khu vực đang tranh chấp giữa hai nước. Có tin, 10 binh sĩ Thái Lan bị thương và 50 binh sĩ khác bị bắt. Còn Thái Lan cho hay có một binh sĩ Campuchia bị thiệt mạng và 5 binh sĩ khác bị bắt. Sau 2 giờ đồng hồ giao tranh thì tạm ngừng và chỉ huy quân đội 2 nước đang cố gắng đàm phán về một lệnh ngừng bắn.

Một số nhà quan sát cho rằng căng thẳng giữa hai nước kéo dài nhiều tháng qua nhưng chưa có dấu hiệu lắng dịu, cho dù  đã có hàng loạt các cuộc đàm phán cấp cao. Trong khi đó, chính quyền của Thủ tướng Thái Lan Somchai Wongsawat đang đối mặt với nhiều vấn đề nội bộ, không dễ dàng gì đi đến thỏa thuận ngay lập tức với Campuchia, vì đấy là vấn đề nhạy cảm dễ bị phe đối lập lợi dụng gây ra làn sóng chống chính phủ thêm phức tạp.

Tuyết Minh