(Cadn.com.vn) - Đã gần hết kế hoạch quý 2 năm 2015, nhưng nhiều công ty, doanh nghiệp, nhà máy tại các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đang gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh doanh do lâm vào tình trạng thiếu hụt lao động. Tuy đã rút kinh nghiệm những năm trước, các công ty, doanh nghiệp thực hiện nhiều chế độ ưu đãi để thu hút nhân công, trong đó chú trọng lợi ích của người lao động trong những ngày nghỉ tết, nghỉ lễ... nhưng vẫn tuyển dụng được rất ít lao động.

Công nhân Cty Dệt may 29-3.

Thiếu hụt lao động trầm trọng

Theo thống kê của phòng Lao động (Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Đà Nẵng), tính đến nay, có hơn 72.000 lao động đang làm việc tại 270 công ty (trong đó, có khoảng 40.000 lao động làm việc cho các doanh nghiệp nước ngoài) đang hoạt động thuộc 6 khu công nghiệp tại thành phố Đà Nẵng (KCN Liên Chiểu, KCN Hòa Khánh, KCN Hòa Khánh mở rộng, KCN Dịch vụ thủy sản Đà Nẵng, KCN Hòa Cầm và KCN Đà Nẵng). Tuy đã dự đoán được tình hình thiếu hụt lao động do một số công ty mở rộng sản xuất, một số công ty mới thành lập. Các công ty đã thực hiện nhiều biện pháp. Người lao động, ngoài được hưởng BHXH, BHYT, BHTN, còn được chi trả phụ cấp tiền nuôi con nhỏ dưới 6 tuổi, tiền phụ nữ hằng tháng, tăng chất lượng bữa ăn ca, trợ cấp tiền thuê nhà, tiền chuyên cần, ngày thứ bảy làm việc một buổi... nhưng nhiều doanh nghiệp sản xuất đang lâm vào tình trạng thiếu hụt lao động.

Hiện nay, Trung tâm GTVL Khu công nghiệp đã thống kê trên địa bàn 6 KCN, thiếu khoảng hơn 6.000 công nhân. Tập trung vào các ngành sản xuất chủ yếu như: dệt may, giày da, lắp ráp điện tử, cơ khí chế tạo, gò hàn... Trong đó công nhân may, công nhân ngành cơ khí không đáp ứng đủ cho các doanh nghiệp. So với các KCN khác trên địa bàn Đà Nẵng, KCN Hòa Khánh có số lượng doanh nghiệp, nhà máy hoạt động nhiều nhất và đang ngày càng mở rộng quy mô sản xuất. Vì thế nhu cầu tuyển dụng thêm lao động luôn là vấn đề bức thiết của các công ty, doanh nghiệp. Hiện tại, hàng loạt doanh nghiệp tại KCN Hòa Khánh treo biển báo tuyển công nhân với số lượng lớn như: Công ty TNHH MTV may mặc Tân Phát Lộc có nhu cầu tuyển dụng 1.500 công nhân may công nghiệp, Công ty TNHH MTV Con Đường Xanh thiếu hụt khoảng 500 công nhân may có tay nghề, Nhà máy may xuất khẩu Phong Phú Đà Nẵng cần tuyển dụng thêm gần 500 công nhân may...

Hiện tại, KCN Hòa Khánh có khoảng gần 31.000 lao động đang làm việc nhưng nhiều công ty đang cần tuyển thêm lao động để bù đắp thiếu hụt do sự dịch chuyển từ công ty này qua công ty khác, vừa đáp ứng yêu cầu do mở rộng quy mô sản xuất. Trong đó, có khoảng hơn 10 công ty, như công ty CP Keyhing Toys, công ty Phong Phú, Công ty Tân Phát Lộc, công ty Vinatex, công ty Sức Trẻ, Công ty sản suất gỗ ép Trường Hải, công ty Bluce, công ty Dệt may Hòa Thọ, công ty Dệt may 29/3... có nhu cầu tuyển từ 300 đến 2.500 công nhân.

Đào tạo theo nhu cầu

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, mặc dù các công ty đã hợp tác với Trung tâm GTVL Khu công nghiệp đăng thông báo tuyển dụng kèm theo các chế độ đãi ngộ đối với người lao động nhưng vẫn tuyển dụng được quá ít công nhân. Mặc dù các công ty đã cải thiện điều kiện lao động, tăng đơn giá sản phẩm, chăm lo đời sống người lao động... Nhưng tiền lương cho công nhân còn thấp, điều kiện làm việc chưa tốt, nên chưa thực sự thu hút, níu kéo người lao động gắn bó lâu dài với công ty hoặc người lao động tại Đà Nẵng và khu vực xung quanh đã làm việc nơi xa về, như ở TPHCM...

Mặt khác, do các ngành chiếm số lượng công nhân vượt trội như may mặc, giày da, điện tử... chủ yếu tuyển công nhân nữ nên tạo ra sự thiếu hụt lao động lớn. Trong khi đó, nguồn cung lao động đang khan hiếm. Nếu những năm trước, các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, TT-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi... là địa bàn cung cấp công nhân chính cho các KCN Đà Nẵng, nay các địa phương này cũng có các KCN, giải quyết được lao động tại chỗ.

Một vấn đề đáng quan tâm khác là các công ty phải đối diện với tình trạng công nhân bỏ việc giữa chừng, vì hiện nay có một bộ phận nhân công đang lao động theo kiểu tạm bợ, chờ cơ hội tốt hơn hay theo kiểu mùa vụ... Họ sẵn sàng nghỉ việc bất cứ lúc nào, khi xin được công việc tốt hơn, phù hợp hơn, hoặc xin đi làm những việc nhẹ nhàng, ít chịu áp lực thời gian hơn. Điều đặc biệt, đáng quan tâm đối với những người làm công tác quy hoạch, quản lý nguồn nhân lực, giáo dục-đào tạo, nhiều sinh viên đã tốt nghiệp đại học, có khi sau đại học, quay lại học nghề để kiếm sống cho đến khi tìm được cơ hội mới. Âu đó cũng là quy luật cung cầu!

Chính vì vậy, vấn đề thiếu hụt lao động sẽ là bài toán cần giải quyết mà các công ty phải trăn trở trong nhiều năm tới. Hiện nay, nhà nước quy định các công ty được quyền trực tiếp tuyển dụng lao động, không phải thông qua các Trung tâm GTVL nên một số công ty khi gặp khó khăn về lao động trực tiếp, mới đến Trung tâm yêu cầu, còn các chức danh khác dễ tuyển thì thôi. Mặc dù Trung tâm đã dự báo trước được tình hình, hợp tác với các trường Đại học Bách Khoa, Đại học Duy Tân, Cao đẳng Công nghệ, Cao đẳng nghề... và tổng hợp được số lượng người lao động ngoài xã hội đến đăng ký tại Trung tâm, nhưng một số công ty thiếu sự chia sẻ và hợp tác đầy đủ, làm Trung tâm khó thỏa mãn yêu cầu cho họ.

Trước tình hình đó, Trung tâm GTVL Khu công nghiệp, đơn vị sự nghiệp nhà nước trực thuộc Ban quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Đà Nẵng, đã tổ chức các lớp dạy nghề ngắn hạn, với hình thức: Tuyển dụng (Người lao động) - Đào tạo (Trung tâm) - Chuyển giao (Doanh nghiệp). Trung tâm và doanh nghiệp hợp tác đào tạo theo địa chỉ, theo sát chương trình doanh nghiệp yêu cầu, có thời gian thực tập trên các thiết bị, công nghệ tại doanh nghiệp, để sau khi kết thúc khóa học, học viên trở về làm việc không phải qua thời gian thực tập. Học viên đến Trung tâm được học nghề, trong đó thời gian thực tập là chủ yếu, nên đạt được yêu cầu về tay nghề của nhà tuyển dụng.

Năm 2014 và hiện nay trong 6 tháng đầu năm 2015, Trung tâm đã đào tạo và chuyển giao gần 500 lao động cho các công ty: Vinatex, Tân Phát Lộc, Dệt may 29/3, Sức Trẻ, Phong phú... về các ngành nghề như: may công nghiệp, vận hành máy thi công, điện công nghiệp và dân dụng, lái xe mô-tô, ô-tô... Ngoài ra, Trung tâm đã tư vấn cho người lao động về các ngành nghề phù hợp và giới thiệu việc làm cho họ vào các doanh nghiệp như: Mabuchi, điện tử Việt Hoa, Foster điện tử, Keyhing Toys... Để tạo điều kiện cho các nhân viên, cán bộ quản lý, văn phòng Trung tâm còn mở các lớp: tiếng Nhật, tiếng Hàn, tiếng Anh cơ bản. Trung tâm cũng liên kết với các cơ quan, các đơn vị chuyên ngành để đào tạo, bồi dưỡng các kiến thức về quản lý.

Huỳnh Viết Tư