Khi chiều xuống, trên cánh đồng, thuộc xã Diên Khánh (Khánh Hòa) là nơi có hàng nghìn con chim yến sau một ngày đi tìm mồi bay về tổ. Nơi ở của phần lớn đàn chim này chính là các ngôi nhà yến được dựng lên để nuôi yến lấy tổ. Đường về của chúng bị những tay săn bắt chim yến chặn lại.

Họ bẫy chim yến như thế nào? Họ giăng những chiếc lưới mắt nhỏ, trong suốt trên đường chim bay về, gọi là lưới “tàng hình”. Bên cạnh lưới đã giăng sẵn là máy tiếng kêu của chim yến và vài con chim mồi đã bị cột lại bên dưới.

Tính từ năm 2019, tình trạng giăng bẫy bắt chim yến khắp nơi khiến đàn chim yến ở Khánh Hòa giảm mạnh. Chim yến bị bắt với mục đích bán để phóng sinh hoặc bán cho các nhà hàng làm món ăn giá dao động từ 3.000 - 10.000 đồng/con. Thu lợi như thế chẳng bao nhiêu, nhưng nếu còn sống, mỗi năm con chim yến làm tổ hai lần, giá trị tổ yến rất cao.

Trước vấn nạn trên, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã lập Đội giải cứu chim yến. Kết quả sau 7 năm triển khai thực hiện đã phát hiện 514 vụ, thu giữ tang vật gần 700 tấm lưới tàng hình, đã giải cứu thả về tự nhiên gần 18.000 cá thể chim yến. Tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, đã phát hiện 96 vụ việc bẫy bắt chim yến trái phép, trong đó 21 vụ được tuyên truyền, vận động người dân tự giác tháo gỡ bẫy lưới; 75 vụ bị thu giữ tang vật và tiến hành tiêu hủy tại chỗ, với tổng cộng 112 tấm lưới được thu giữ; gần 700 cá thể chim yến được giải cứu.

Yến sào được xem là nguồn tài nguyên, dược liệu quý, là loại thực phẩm cao cấp có nhiều chất bổ dưỡng thiên nhiên rất diệu kỳ, từ xa xưa yến sào được dùng như một loại sản phẩm đặc biệt phục vụ yến tiệc cũng như xuất khẩu đổi lấy những thứ thiết yếu cho quốc gia.

Ngày 30-6-2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 595/CĐ-TTg về việc tăng cường triển khai các biện pháp ngăn chặn tình trạng săn bắt chim yến trái phép. Hiện nay, tiềm năng phát triển ngành nghề yến sào của nước ta là rất lớn, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các địa phương.

Bên cạnh đó, thức ăn chủ yếu của chim yến là côn trùng bay như rầy nâu, rầy xanh, mối trong thiên nhiên. Vì vậy, chim yến có thể được xem là loài dùng để đấu tranh sinh học và bảo vệ mùa màng cho nhà nông. Giá trị thương mại từ tổ yến cùng nhu cầu tiêu thụ yến sào ngày càng tăng cao đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mở ra nhiều cơ hội phát triển và nâng tầm thương hiệu Yến sào Việt Nam trên trường quốc tế. Việc săn chim yến vì lợi trước mắt là phá hoại nền kinh tế cần phải có biện pháp nghiêm trị.

Khuê Việt Trường