Bắc Kinh đã tiếp quản tòa nhà lãnh sự quán Mỹ tại thành phố phía tây nam Thành Đô từ sáng 27-7, sau khi buộc cơ sở này phải bỏ trống để trả thù cho việc lực lượng Mỹ đột kích Tổng lãnh sự quán của Trung Quốc tại Houston vào cuối tuần qua.

Vụ việc này khiến căng thẳng hai nước tiếp tục leo thang đầy kịch tính, vốn bắt đầu từ khi các nhân viên tại lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston được nhìn thấy đốt tài liệu trong sân tòa nhà hôm 21-7, vài giờ trước khi Bắc Kinh tuyên bố họ nhận được tối hậu thư phải rời đi trong vòng 72 giờ.

Cảnh sát phong tỏa các tuyến đường quanh Tổng lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc hôm 27-7. Ảnh: Reuters

Lãnh sự quán Mỹ tại Trung Quốc hạ cờ, đóng cửa

Lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô, thuộc tỉnh Tứ Xuyên đã đóng cửa vào 10 giờ ngày 27-7, theo yêu cầu của Bắc Kinh.

Theo SCMP, vào lúc 6 giờ 18, quốc kỳ Mỹ được hạ xuống từ cột cờ trong lãnh sự quán ở Thành Đô. Tuy nhiên, con đại bàng trên đỉnh cột cờ vẫn còn. Đến 10 giờ, lãnh sự quán Mỹ chính thức đóng cửa. Các quan chức Trung Quốc sau đó tiếp quản tòa nhà từ cổng chính. Cùng lúc đó, Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh gửi lời từ biệt đến các nhân viên cơ sở Thành Đô qua một video bằng tiếng Trung trên Twitter. Đến khoảng 11 giờ, một vài ô-tô, xe cứu thương và hàng chục nhân viên Trung Quốc rời khỏi lãnh sự quán. Cảnh sát đã gỡ bỏ vật cản đường đã hạn chế quyền ra vào cơ sở Thành Đô và hàng chục người qua đường đã dừng lại để chụp ảnh và quay video. Một người dân cho biết, dù đã muộn giờ làm, nhưng cô vẫn muốn ở lại xem vì “đây là việc hy hữu, chỉ gặp một lần trong nhiều thập kỷ”. Một số người thậm chí còn đi từ Tây An, Hải Nam đến Thành Đô để tận mắt chứng kiến sự việc này.

Trước đó, vào tối 26-7, nhiều người nhìn thấy một xe cẩu đi vào khu vực lãnh sự quán và nâng ít nhất một container lên một xe tải lớn. Hôm 24-7, Bắc Kinh cho biết đã yêu cầu Washington đóng lãnh sự quán ở Thành Đô và cho người Mỹ 72 giờ thực hiện việc này, đúng với khoảng thời gian Trung Quốc được lệnh rời khỏi lãnh sứ quán ở Houston, vốn đã đóng cửa vào hôm 24-7. “Chúng tôi thất vọng vì quyết định của Trung Quốc và sẽ cố gắng tiếp tục tiếp cận với người dân ở khu vực quan trọng này thông qua các bài đăng khác của chúng tôi tại Trung Quốc”, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong một email gửi đến Reuters.

 Bộ Ngoại giao Trung Quốc sau đó chính thức thông báo, giới chức nước này đã tiếp quản trụ sở Tổng lãnh sự quán Mỹ ở thành phố Thành Đô sau khi Washington có động thái tương tự với Lãnh sự quán Trung Quốc ở  Houston.

Mọi việc “đang ở mức tồi tệ nhất”

Thành Đô, thủ phủ của tỉnh phía tây nam Tứ Xuyên, là một tiền đồn ngoại giao quan trọng đối với Mỹ, vì nó bao trùm một vùng rộng lớn của đất nước, bao gồm cả khu tự trị Tây Tạng.  Một video được Phái bộ ngoại giao Mỹ tại Trung Quốc đăng lên Twitter vào sáng 27-7 có hình ảnh của lãnh sự quán Thành Đô đang được Phó Tổng thống khi đó là George Bush mở cửa năm 1985, trước khi liệt kê các khu vực thuộc phái đoàn ngoại giao, chẳng hạn như Tây Tạng. “Từ trước đến nay, lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô đã tự hào thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau giữa người Mỹ và người dân ở Tứ Xuyên, Trùng Khánh, Quý Châu, Vân Nam và Tây Tạng kể từ năm 1985. Chúng tôi sẽ mãi nhớ mọi người”, đoạn video nêu rõ.

Tất cả những động thái hy hữu này cho thấy mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington đang ở mức tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ qua, đặc biệt là sau những cáo buộc về hoạt động gián điệp của Trung Quốc ở Mỹ. Cuối tuần qua, sau sự việc Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston đóng cửa, trong cuộc họp báo sau đó, quan chức cấp cao trong Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc, tòa nhà này là một mắt xích quan trọng trong mạng lưới “gián điệp” của Bắc Kinh trải khắp 25 thành phố trên toàn nước Mỹ. Reuters dẫn nguồn tin cho biết, không chỉ tổ chức đưa các binh sĩ vào Mỹ dưới mác thường dân, tổng lãnh sự quán Trung Quốc còn chỉ đạo các đối tượng này lẩn trốn và cản trở điều tra của Cục điều tra liên bang (FBI). Theo đó, các vụ truy bắt quan tham trốn sang Mỹ đều có sự hỗ trợ tích cực từ Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc chưa có phản ứng gì về những cáo buộc này, chỉ gọi việc đóng cửa lãnh sự quán ở Houston là “sự leo thang chưa từng thấy” căng thẳng đang xảy ra giữa  hai nước.

KHẢ ANH