Báo động đến mức nào?

Theo một báo cáo của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF), mỗi năm có khoảng từ 19 - 23 triệu tấn rác thải nhựa đổ ra biển, trong đó, phần lớn là sản phẩm nhựa dùng 1 lần. Thậm chí, rác thải nhựa đã xuất hiện ở cả những vùng xa xôi nhất và những vùng nguyên sinh của trái đất như vùng băng Bắc Cực.

Ô nhiễm nhựa đại dương đã tác động đến sự sống của các loài sinh vật biển như rùa biển, chim biển, cá, rạn san hô và vô số loại sinh vật biển, môi trường sống khác... Các loại rác thải nhựa cũng ảnh hưởng đến nguồn thức ăn của nhiều loài sinh vật ở biển Thái Bình Dương. Hệ quả đáng sợ hơn nữa là, nếu những sinh vật này bị đe dọa tất nhiên sẽ ảnh hưởng đến đời sống, sinh kế của loài người.

Ô nhiễm nhựa cũng ảnh hưởng đến cảnh quan của những bãi biển đẹp trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), ước tính có khoảng 3,1 triệu tấn chất thải nhựa được thải ra trên đất liền hàng năm ở Việt Nam. Ít nhất 10% trong số chất thải chưa được quản lý tốt này bị rò rỉ vào đường thủy. Các loại nhựa thủy sản như phao xốp, dây thừng, lưới nhỏ, phao nhựa, dây câu chiếm 47% về số lượng và 46% về khối lượng rác thải nhựa. Do đó, thu gom rác thải nhựa trên biển đang là yêu cầu cấp thiết đối với các quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Vì vậy, những năm qua, không chỉ truyền thông Việt Nam, truyền thông thế giới cũng đã tập trung đăng tải nhiều bài viết phô bày thực tế đáng báo động này. Tuy nhiên, xem ra, vẫn chưa có biện pháp đủ mạnh để “thức tỉnh loài người”.

Đà Nẵng đang làm tốt việc bảo vệ đại dương

Là công dân của thành phố biển xinh đẹp, được tạp chí lừng danh Forbes bình chọn là “Một trong 6 bãi biển đẹp nhất hành tinh”, nhân dân và chính quyền TP Đà Nẵng luôn ý thức đi đầu trong các chiến dịch bảo vệ môi trường để “Vì một đại dương xanh mát”.

Những năm qua, lãnh đạo TP Đà Nẵng liên tục chú trọng công tác bảo vệ môi trường biển với những chiến dịch, Dự án môi trường quy mô lớn, thu hút đông đảo người dân tham gia. Mới đây, ngày 14-9, nhằm tổ chức có hiệu quả các hoạt động hưởng ứng Chiến dịch năm 2022, trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND TP ban hành văn bản số 5054 về tổ chức các hoạt động hưởng ứng Chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn” năm 2022 trên địa bàn TP. Ngoài chiến dịch mới nhất này, trước đó, TP Đà Nẵng đã triển khai nhiều chiến dịch đạt hiệu quả, đơn cử như Dự án “Đại dương không nhựa”. Theo đó, từ tháng 10-2017 - 4-2019, Dự án đã góp phần giảm thiểu việc xả rác thải nhựa ra môi trường biển và lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường. Đã có hơn 21.000 hộ gia đình thực hiện phân loại, thu gom được gần 7.700 kg rác thải nhựa; 29.850 kg rác tài nguyên, góp phần giảm thiểu áp lực xử lý rác thải của TP, nâng cao ý thức của cộng đồng.

Một trong những chương trình đang thu hút được sự quan tâm, tham gia của đông đảo người dân nữa đó là chương trình ra quân “Ngày Chủ nhật xanh” dọn vệ sinh môi trường bãi biển do Thành Đoàn Đà Nẵng phát động. Thành Đoàn Đà Nẵng còn tổ chức nhiều chiến dịch thiết thực khác, đơn cử như “Hãy làm sạch biển” bảo vệ môi trường với mục tiêu phát huy vai trò xung kích, tình nguyện của đoàn viên, sinh viên trong việc tham gia bảo vệ môi trường. Chiến dịch này còn góp phần cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường thông qua các hoạt động thiết thực làm sạch bờ biển, vệ sinh môi trường, phòng, chống, hạn chế sử dụng túi ni-lông, các sản phẩm từ nhựa, ứng phó với biến đổi khí hậu v.v.

Là phóng viên ngành Công an, tôi đã nhiều lần tham gia các đợt ra quân chiến dịch “Hãy làm sạch biển” của TP cùng các anh chị em phóng viên nhà báo trên địa bàn. Là một trong những thành viên tích cực tham gia các chiến dịch xanh bảo vệ môi trường, phóng viên trẻ Huỳnh Ngọc Quốc chia sẻ: “Đây là những cách làm hay mang lại kết quả khả quan, giúp người dân nâng cao ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường, nhất là môi trường biển. Tôi nghĩ, không chỉ Đà Nẵng, nhiều tỉnh thành khác cũng đang làm rất tốt việc bảo vệ đại dương với những chiến dịch thiết thực như thế này”.

Để “4 mùa biển xanh” hơn nữa

Không chỉ Đà Nẵng, các địa phương khác trên cả nước cũng đang đồng loạt ban hành những kế hoạch hành động vì môi trường không rác thải nhựa, mà trước hết là các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân thông qua việc giảm sử dụng các sản phẩm nhựa một lần trong tiêu dùng, sinh hoạt… cùng các hoạt động làm sạch môi trường, làm sạch bãi biển đã trở thành những phong trào trong các tổ chức, đoàn thể, cộng đồng dân cư.

Hiện nay, nhiều siêu thị lớn của Việt Nam đã có những hành động cụ thể, thiết thực để giảm thiểu túi ni-lông cũng như khuyến khích dùng túi sử dụng nhiều lần, chương trình tích điểm khi không sử dụng túi ni-lông. Theo đó, các doanh nghiệp như Co.op mart Việt Nam, siêu thị Big C Đà Nẵng, Big C Hà Nội… đã sử dụng phương pháp bọc hàng hóa, sản phẩm bằng lá chuối thay thế dần túi ni-lông. Nhiều siêu thị có dịch vụ “Cho thuê túi môi trường”, khách hàng sẽ được hoàn tiền khi mang trả túi cho lần mua hàng tiếp theo.

Tại Hội nghị quốc tế về kinh tế đại dương bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu diễn ra vào tháng 5 vừa qua, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam Phạm Thu Hằng, khẳng định: “Ô nhiễm rác thải nhựa, đặc biệt là ô nhiễm rác thải nhựa đại dương, đã trở thành vấn đề cấp bách ở phạm vi quốc gia, khu vực và toàn cầu. Giảm thiểu chất thải từ nhựa trở thành yêu cầu cấp bách ngay lúc này”.

Cùng với nhiều quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang hoàn thiện Dự thảo Kế hoạch triển khai Quyết định số 1407/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Việt Nam chủ động chuẩn bị và tham gia xây dựng Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa đại dương. Việt Nam cũng đã, đang ngày càng hoàn thiện các cơ chế, chính sách, pháp luật nhằm nâng cao công tác bảo vệ môi trường nói chung, giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa dùng một lần nói riêng thông qua các hoạt động sản xuất, tiêu dùng bền vững, xây dựng nền kinh tế tuần hoàn.

Có thể thấy, chiến dịch “Hãy làm sạch biển” của Đà Nẵng và nhiều chiến dịch thiết thực khác của các tỉnh thành trên khắp cả nước đã, đang và sẽ tiếp tục theo chân mỗi công dân Việt Nam trên hành trình “đối xử tử tế hơn với đại dương”. Bởi mỗi hành động nhỏ của chúng ta hôm nay sẽ không ngừng lan tỏa, truyền đi những thông điệp ý nghĩa, thiết thực về bảo vệ môi trường biển, bảo vệ sự sống của chính chúng ta ở thì hiện tại và tương lai.

Khả Anh