Hôm qua, một người bạn nhắn tin hẹn hò cùng đón Noel ở Huế, nhưng đành hẹn thôi. Điều nhắc nhớ, tuy không phải người theo Thiên chúa nhưng tôi cảm nhận ở Huế, đặc biệt là giới học sinh, sinh viên, mỗi dịp Noel không khí này không còn của riêng tôn giáo nữa, nó đã thành một ngày hội để mọi người hòa hợp chung vui.

Sinh ra ở vùng quê nên có lẽ dịp Noel năm ấy ở Huế là lần đầu tiên tôi và em nắm tay nhau đi lễ nhà thờ. Tôi thật lạ lẫm khi nhìn trong hang đá, ánh điện hồng lung linh huyền ảo soi rõ gương mặt những bức tượng Chúa rồi các mục đồng cùng hài nhi bên máng cỏ. Trong người người chắp tay thành kính "a-men", em níu tay tôi và thủ thỉ một cách say sưa về sự tích Chúa Giêsu ra đời.

Thế rồi những mùa Noel sau đó không còn em nữa, như một thói quen tôi vẫn lặng lẽ hòa vào dòng người đi lễ. Một mình tôi lặng lẽ đứng nhìn cây thông ngơ ngác trầm mặc trong đêm. Nhớ hình dáng nhỏ, nhớ đôi mắt trong sáng của em ngày nào đăm đắm nhìn lên tượng Chúa và chắp tay nguyện cầu. Cơn gió buốt lạnh thổi qua tim tôi. Đêm về, đâu đó những lời ca trong "Hai mùa Noel" của nhạc sĩ Đài Phương Trang như ngân vọng: "Mùa Noel đó chúng ta quen bên giáo đường. Mùa Noel đó anh dắt em vào tình yêu".

Có một sự trùng hợp khá bất ngờ, cùng với ca khúc "Hai mùa Noel" của Đài Phương Trang thì ca khúc "Bài Thánh Ca Buồn" của nhạc sỹ Nguyễn Vũ được xem là hai ca khúc vượt thời gian, ăn sâu vào tâm khảm người yêu nhạc mỗi mùa Noel lại ra đời trong một bối cảnh. Viết theo đơn đặt hàng của một hãng băng đĩa, với chủ đề nhạc Giáng Sinh năm 1972. Với Đài Phương Trang cảm xúc nảy nở khi ông nhớ lại cảnh người thanh niên buồn bã đợi người yêu bên giáo đường đêm Noel nhưng người yêu không đến, còn Nguyễn Vũ cảm xúc nảy nở từ ký ức, khi tác giả là cậu bé 14 tuổi cùng gia đình sống gần nhà thờ Con Gà ở Đà Lạt. Thuở ấy, ngày nào tác giả cũng đi lễ vì phát hiện một thiếu nữ xinh đẹp thường bước ngang qua ngõ nhà ông để đến nhà thờ. Nhạc sĩ từng kể: "Trái tim vụng dại của thằng con trai mới lớn đập loạn nhịp trước bóng hình thiếu nữ tóc xõa vai mềm, bềnh bồng trong gió cao nguyên". Rồi một hôm có cơn mưa bất chợt để tác giả mềm lòng lắng nghe những lời ca thẳm buồn mà người con gái ấy đã hát. Cuộc chia tay không báo trước chỉ ba ngày sau đó khi gia đình tác giả chuyển đi nơi khác, để rồi: "Lời nguyện cầu Chúa có nghe không. Sao bây giờ mình hoài xa vắng. Bao nhiêu đêm Chúa xuống dương gian. Bấy nhiêu lần anh nhớ người yêu…" (Bài Thánh Ca Buồn- Nguyễn Vũ)

2. Không hiểu vì sao những mùa Noel mọi người hay nói với nhau về tình yêu, những hò hẹn, đợi chờ trong yêu thương và hy vọng. Mùa đông với những cơn gió lạnh sắt se nhưng Noel đến người ta lại chợt nhận ra những đôi bàn tay tuổi trẻ đan vào nhau để cùng bước về phía trước. Gió rì rào chỉ khẽ nhắc ai đó đông sắp tàn, xuân đang dần tới. Mỗi Noel đi qua, mỗi mùa xuân đi qua, đời người càng ngắn đi nhưng những dòng hồi ức lại nối dài miên man. Bạn tôi cho hay, Huế là vùng đất cố đô xưa, giàu tín ngưỡng, tâm linh, văn hóa. Lâu nay ở Huế, mùa Noel không chỉ là của riêng đồng bào công giáo, mà đã trở thành ngày vui chung của toàn dân, không phân biệt lương - giáo.

Ngày học ở Huế tôi thường đến nhà thờ Chính tòa Phủ Cam (phường Vĩnh Ninh), Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế gần kề ngôi trường tôi học, tọa lạc giữa lòng Huế, giữa hai con đường Nguyễn Huệ và Nguyễn Khuyến để đón Noel. Tôi nhớ, Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế được xây dựng trong một khuôn viên rộng, đặc biệt là ở phía trước nhà thờ có tượng Chúa Giêsu đang mở rộng hai cánh tay như ôm trọn mọi con chiên của Người. Nhớ chị Dung bán cơm có khuôn mặt thật hiền; nhớ thời gian tôi cùng người bạn ở trọ trong một nhà dân sau nhà thờ; nhớ những lần ngồi buồn nghe hồi chuông đổ tôi lại liên tưởng đến hình ảnh nhân vật Quasimodo trong kiệt tác "Nhà thờ Đức bà Pari" (1830) của đại văn hào Victor Hugo. Nhân vật Quasimodo có bề ngoài xấu xí, với cổ rụt, lưng cong, chân khoèo, mắt chột và câm điếc.

Những khổ đau cuộc đời, những bất công ngang trái tưởng chừng đã hóa đá trái tim của thằng gù Quasimodo. Thế nhưng, chỉ với mối tình câm lặng với nàng Esméralda đã cứu rỗi linh hồn hắn. Tình yêu đã thắp sáng con tim hắn để hắn có thể dám giết chết người đã cưu mang hắn từ nhỏ, để giải thoát cho nàng Esmerald, và cũng tự giây phút ấy, hắn kết thúc cuộc sống của mình. Tiếng chuông nhà thờ còn là tiếng vọng của một tình yêu cao cả. Cái đẹp và khát vọng về một tình yêu chân chính luôn có sức lay động, thức tỉnh lương tri con người.

Một thầy giáo khoa lịch sử kể câu chuyện đọng lại trong tôi nhiều suy nghĩ về Noel và những điều kỳ diệu. Đó là trong lịch sử, thế giới từng chứng kiến một cuộc đình chiến "như có phép màu" vào ngày Giáng sinh năm 1914, khi hàng nghìn lính Anh, Bỉ và Pháp hạ vũ khí, bước ra khỏi chiến hào tận hưởng ngày lễ cùng quân nhân Đức ở bên kia chiến tuyến tại mặt trận phía Tây trong thế chiến thứ nhất. Đây được coi là khoảnh khắc hòa bình đặc biệt nhất của chiến tranh.

Mỗi năm đến mùa Noel cảm xúc trong tôi chìm lắng bao kỷ niệm, bao câu chuyện về cuộc sống, tình yêu vừa rất đời nhưng cũng rất nhiệm màu. Chúng ta trong thân phận làm người có thể tự do lựa chọn nhiều thứ nhưng cũng có những thứ không thể lựa chọn được như cha mẹ- những bậc sinh thành. Và tình yêu như một thứ ánh sáng đặc biệt của thế gian, giúp con người thoát khỏi bóng tối, hy vọng sẽ tiếp nhận được những điều đẹp đẽ trên thế gian này.

Tạp bút của Võ Văn Trường