(Cadn.com.vn) - Nhiều loại chim rừng quý hiếm lẫn chim đồng, chim đầm phá di cư vẫn ngang nhiên được bày bán công khai, dai dẳng ngay trên tuyến QL 1A. Tình trạng này đã và đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ tuyệt chủng của nhiều giống chim, trong đó có loài nằm trong Sách Đỏ cần được bảo vệ nghiêm ngặt.

Từ chợ chim di động

Gần một giờ đồng hồ men theo hàng chục chiếc xe máy quá đát, mỗi xe chở khoảng 5 - 8 lồng gỗ chất cao ngất nhốt đầy chim rừng trên tuyến QL 1A (đoạn chạy qua H. Điện Bàn, Quảng Nam) chúng tôi mục sở thị cảnh mua bán diễn ra công khai ngay dưới lòng đường. Theo quan sát, phần lớn chim trong lồng thuộc loại quý hiếm từ núi rừng như khướu, chào mào, bồ chao, vẹt xanh, trắng, vàng... được vô tư rao bán với giá từ 500 ngàn - 2 triệu đồng/con. Đang rà xe chim qua con phố đông đúc thuộc khu vực xã Điện Phương (Điện Bàn), nghe đâu phía sau có tiếng gọi "ới chim, đây đây...", 2 tiểu thương "đầu bầy" mau chóng quay đầu xe mắt ngơ ngác nhìn quanh. Ngay lập tức, một nhóm người trung niên trong một quán cà-phê bên đường chạy ào ra lòng đường mắt dán vào những chiếc lồng. "Chạy đâu mà chạy hung rứa bà chị, đợi khi sớm sờ đến giờ mỏi lừ cả con mắt đây..." - H., một trong những người nóng lòng mua chim tỏ vẻ tức tối. Sau một hồi phân bua trả giá, H. đã mua được con vẹt xanh với giá  700 ngàn đồng. Nhìn vẻ mặt đâm chiêu, lưỡng lự của những tay mê chim khác, N. chủ xe chim nhanh nhảu: "Mấy anh lo mà "thủ" đi chứ vài bữa không có nữa mô! Mấy ông trong đó than mấy con ni dạo này đánh mãi không gặp". Tuy nhiên, nghe N. hét giá trên trời, đám người mua vẫn chưa chịu rút ví, vẫn muốn cò kè bớt thêm chút đỉnh. Nhưng rồi, khi N. cùng bầy xe chim chuẩn bị di chuyển thì 3 người trong nhóm cũng sè sẹ mở hầu bao mua thêm được hai con bồ chao và một con sáo đen với giá hơn 300 ngàn đồng/con. "Ham vui", chúng tôi tiến sát hỏi thử giá một con khướu đầu xám thì được N. ra giá: "Để vốn anh 5 xị, ưa thì bắt". "Ghê vậy à!"."Rứa anh muốn nhiêu, khướu... bữa ni không phải chuyện đùa mô, hiếm lắm! Chừ không mua vài bữa còn đắt gấp đôi à" - N. giải thích.

Chim di động

Cảm giác như chúng tôi chỉ hỏi cho vui, chẳng quan tâm mấy đến chuyện sẽ cố mua chim như những người khi hồi, N. dùng vải phủ lồng lên những lồng chim và tiếp tục hành trình. Đi qua các đoạn đường trống, "bầy xe chim" này đua nhau phóng bạt mạng nhưng khi đến các khu chợ hay các quán cà-phê ven đường là rà xe như chờ người gọi. Theo M., một dân chơi chim thì "chim độc" được các dân sành nghề bẫy bắt chim từ núi rừng Tây Nguyên như Gia Lai, Đắc Lắc, Kon Tum... dưới hình thức như rập (nhử), bẫy lồng, đặc biệt là "canh me" mùa chim sinh nở, họ kéo nhau vào rừng săn lùng tổ chim con mang về nuôi lớn dần. Sau đó, chim được bán đến tay các tiểu thương với giá vừa phải. Lân la hỏi thăm một người dân ven đường thì được người này cho hay, trong vòng một năm trở lại đây, ngày nào trên đoạn đường này cũng xuất hiện một đoàn người chở chim đi bán dạo. Như vậy, không biết mỗi ngày sẽ có bao nhiêu loài chim phải từ giã rừng thiêng về phố phục vụ dân chơi?

...đến "chợ chim 2km" vặt lông

Theo chỉ dẫn của một người sành nhậu mồi chim đồng trên địa bàn Q. Liên Chiểu (Đà Nẵng), chúng tôi tiếp tục theo QL 1A tìm đến chợ chim ở xã Lộc Thủy (Phú Lộc, TT- Huế). Khác hẳn với chợ chim di động ở tỉnh Quảng Nam là phục vụ dân chơi, "chợ chim 2km" này mọc lên chủ yếu là để phục vụ dân nhậu. Chính vì vậy, đa phần chim ở đây là chim đồng ruộng, chim đầm phá di cư được các tiểu thương vặt trụi lông trước khi bán. Một cảnh tượng dễ thấy khi đặt chân đến chợ chim này là chim sống được buộc lại thành từng chùm, mỗi chùm khoảng chừng 4 - 8 con và được người bán xách tay giơ ra lòng đường mời khách.

Chim vặt lông

Nằm ngay trên tuyến QL 1A nên chợ chim này thu hút khá nhiều người mua, đặc biệt đây là loại mồi nhắm không thể bỏ qua của nhiều dân nhậu. Cũng vì thế mà việc tiêu thụ chim trời trên cung đường này diễn ra với tốc độ khá nhanh. Hơn 30 phút nhìn cảnh thản nhiên bán mua, chúng tôi không thể hình dung nổi mỗi ngày sẽ có bao nhiêu con chim trời phải giã từ thiên nhiên để lên chén đĩa, bàn nhậu. Tuy là loại mồi lạ nhưng chim ở đây giá cả không cao lắm, một chùm khoảng từ 20 - 40 ngàn đồng/con, tùy theo lớn nhỏ. Theo người dân, việc tận diệt chim trời ở xã này diễn ra cả ngày lẫn đêm, nhưng ban đêm thường có hiệu suất cao hơn vì lúc này chim đang chìm vào giấc ngủ nên việc bẫy bắt cũng khá dễ dàng. "Mấy năm ni thời tiết thất thường nên làm ruộng chỉ đủ ăn thôi! Không có đồng vô đồng ra, chồng tôi bàn với mấy con buổi tối rủ nhau đi săn chim xem sao, thấy cũng có tiền nên hôm mô cũng đi..." - T. vừa ngồi vặt lông một con chim vừa kể. Theo T., bình quân mỗi đêm gia đình T. bẫy bắt được từ 30 - 40 con các loại như cò, triếc... nhưng bán không ngày nào còn, có khi khách đến hỏi mua đành phải hẹn hôm khác.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây những người bẫy chim thường sử dụng các biện pháp "truyền thống" như dùng mồi mắc vào lưỡi câu cắm trên đồng ruộng, hoặc rạch đường luồng bẫy dây dù nên hiệu quả không cao. Gần đây, họ chuyển qua dùng các phương pháp đánh bắt "hiện đại" như dùng máy phát ra âm thanh giống như tiếng chim kêu để kích thích tìm bầy hoặc dùng lưới giăng giữa không trung nên mỗi ngày có cả hàng trăm con chim trời bị dính bẫy, lên bàn nhậu... Điều đáng lo là người đánh bắt cũng như người bán và nhậu không hề quan tâm đến việc tận diệt chim trời sẽ ảnh hưởng thế nào đến môi trường sinh thái hay đa dạng sinh học.

Nguyễn Phước Tín