Từ năm 2024 việc mua sắm thuốc chữa bệnh được thực hiện theo Luật Đấu thầu số 22 của Quốc hội, Nghị định số 24 của Chính phủ (Bộ Y tế có trách nhiệm hướng dẫn thực hiện việc lựa chọn nhà thầu, các biện pháp thi hành Luật Đấu thầu). Tuy nhiên, hiện nay Bộ Y tế vẫn chưa ban hành thông tư quy định chi tiết về đấu thầu thuốc tại các cơ sở y tế công lập… Trong khi các thông tư hướng dẫn về đấu thầu thuốc của Bộ Y tế trước đây đã hết hiệu lực thi hành. Chính vì vậy, từ đầu năm 2024 đến nay, các cơ sở y tế tại Đà Nẵng vẫn chưa thể đấu thầu mua sắm thuốc chữa bệnh.

Tại các cơ sở y tế khám chữa bệnh lớn trên địa bàn như Bệnh viện (BV) Đà Nẵng, BV Ung bướu, BV Tâm thần, BV Răng Hàm Mặt, Trung tâm Y tế Sơn Trà, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (KSBT) thành phố ghi nhận tình trạng thiếu một số thuốc cấp cứu, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc gây mê, gây tê, dịch truyền, kháng sinh, thuốc phục vụ cấp phát ngoại trú. Nguy cơ thiếu trong vài tháng tới có thể ảnh hưởng hoạt động chuyên môn của các cơ sở này.

Theo Sở Y tế Đà Nẵng, tính đến thời điểm hiện nay các gói thầu mua thuốc tập trung tại Sở cung cấp thuốc năm 2021-2023 cho các cơ sở y tế trên địa bàn thành phố đã hết hiệu lực. Các cơ sở y tế trên địa bàn thành phố đang áp dụng kết quả trúng thầu các gói thầu đấu thầu quốc gia, đàm phán giá; các gói thầu đấu thầu tập trung tại Sở Y tế Cung cấp bổ sung thuốc năm 2022-2023; các gói thầu cơ sở y tế tự tổ chức lựa chọn nhà thầu mua sắm bổ sung thuốc đã được Sở Y tế thẩm định và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu trong năm 2023. Cụ thể là 11 kế hoạch lựa chọn nhà thầu mua sắm bổ sung thuốc cho 8 cơ sở y tế gồm BV Đà Nẵng, BV Mắt, BV Y học cổ truyền, Trung tâm KSBT thành phố với tổng số 267 thuốc, giá trị hơn 174 tỷ đồng. Ngoài ra, Sở Y tế thực hiện điều tiết thuốc cho các đơn vị trong và ngoài tỉnh (trong quý I/2024 đã điều tiết 31 thuốc với giá trị gần 6 tỷ đồng). Tuy nhiên, danh mục thuốc này có chủng loại, số lượng thuốc không nhiều, không thể thay thế cho các thuốc tại các gói thầu đã hết hiệu lực. Chưa kể, từ cuối năm 2023 đến nay, các cơ sở y tế đã mua sắm được các gói thầu hóa chất, VTYT nên số lượng bệnh nhân đến khám chữa bệnh tăng đáng kể, dẫn đến danh mục thuốc hiện có nếu không kịp thời mua sắm thêm sẽ không đáp ứng đầy đủ yêu cầu điều trị tại các cơ sở y tế.

Có thể nói, khó khăn nhất hiện nay khiến các cơ sở y tế tại Đà Nẵng chưa thể đấu thầu mua sắm thuốc chữa bệnh theo quy định mới (năm 2024-2026) vì đang chờ thông tư hướng dẫn từ Bộ Y tế. Trong khi đó, căn cứ các hướng dẫn hiện hành, các cơ sở y tế chỉ được mua sắm bổ sung thuốc theo quy định. Các cơ sở y tế sẽ gặp khó khăn trong việc thuyết minh, giải trình đáp ứng điều kiện để áp dụng hình thức chỉ định thầu và việc mua sắm liên tục nhiều gói thầu như vậy có nguy cơ vi phạm các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu. Đồng thời, cũng khó có thể đảm bảo cung ứng thuốc đầy đủ theo nhu cầu điều trị tại các cơ sở y tế, nhất là các cơ sở y tế quy mô giường bệnh lớn, số lượng bệnh nhân đông.

Trước thực trạng trên, Sở Y tế Đà Nẵng đã đề nghị các cơ sở y tế trên địa bàn rà soát, xác định cụ thể nhu cầu, kế hoạch mua thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế cũng như nhu cầu cơ sở vật chất khác trong năm 2024; chủ động chuẩn bị các hồ sơ, thủ tục kịp thời triển khai ngay khi có văn bản hướng dẫn thi hành của Bộ Y tế, không để xảy ra tình trạng bị động trong thực hiện các công tác mua sắm, lựa chọn nhà thầu. Hiện nay phần lớn các cơ sở y tế đã tổng hợp nhu cầu thuốc thiếu cần mua sắm bổ sung trong khi chờ kết quả đấu thầu thuốc tập trung tại Sở Y tế, đồng thời Sở cũng đã tổng hợp xong Danh mục thuốc đấu thầu tập trung Cung ứng thuốc năm 2024-2026 cho các cơ sở y tế trên địa bàn.

Bên cạnh tình trạng thiếu thuốc thì việc cung ứng VTYT tại Đà Nẵng cũng gặp khó khăn. Trong quý I/2024 thành phố có 54 gói thầu mua sắm VTYT được thực hiện, tổng giá trị hơn 166 tỷ đồng với 1.641 mặt hàng, trong đó có 1.247 mặt hàng trúng thầu, tổng giá trị trúng thầu hơn 135 tỷ đồng. Khó khăn hiện nay là các đơn vị còn đang lúng túng trong việc áp dụng những quy định mới trong công tác đấu thầu. Bên cạnh đó, một số nội dung đấu thầu mua sắm chưa được hướng dẫn cụ thể. Thực tế thực hiện công tác mua sắm theo phân cấp, một số đơn vị y tế gặp khó khăn khi đấu thầu đối với một số VTYT, hóa chất sử dụng với số lượng ít do nhà thầu không tham dự. Việc xây dựng giá gặp khó khăn do có nhiều nhà thầu không tham gia báo giá, không có giá trúng thầu để tham khảo dẫn đến mất nhiều thời gian để thực hiện lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Để tháo gỡ vướng mắc này, Sở Y tế đang đề xuất thành phố bố trí kinh phí tổ chức các lớp tập huấn văn bản mới liên quan công tác mua sắm, đấu thầu dành cho đơn vị thuộc Sở Y tế nhằm giúp các đơn vị hiểu rõ, thực hiện đúng các quy định mới về đấu thầu, từ đó thực hiện mua sắm, thuê hàng hóa, dịch vụ, thuốc, hóa chất, vật tư, thiết bị y tế phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

Ông Trần Chí Cường - Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cho biết, quan điểm của thành phố không chờ hướng dẫn từ Bộ Y tế mà chủ động liệt kê danh mục các loại thuốc, VTYT thiếu để đấu thầu mua sắm theo quy định, đảm bảo công tác khám chữa bệnh, không để người dân chờ đợi để được điều trị vì thiếu thuốc, VTYT.

Hải Quỳnh