Ngày 22-3, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức Hội nghị công bố chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2017. Quảng Ninh đứng đầu bảng với 70,69 điểm (thang điểm 100 điểm), Đà Nẵng đứng thứ 2 với 70,11 điểm (tăng 0,11 điểm so với năm 2016) và Đồng Tháp (68,76 điểm) đứng thứ 3.

Đây là kết quả khảo sát 8.292 doanh nghiệp (DN) tại 63 tỉnh thành trên cả nước và Đà Nẵng tiếp tục vẫn là nhóm các địa phương có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc.

Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc và ông Joakim Parker - Giám đốc Usaid trao kỷ niệm chương cho 5 tỉnh, thành phố dẫn đầu PCI 2017.

Tiếp cận đất đai khó khăn hơn

Theo điều tra của VCCI, năm 2017 các DN cảm thấy mừng vì chi phí ngầm giảm, thủ tục hành chính được cải thiện, song tiếp cận đất đai dường như khó hơn trong khi nguy cơ trộm cắp cũng gia tăng.

Năm 2017, môi trường kinh doanh của Việt Nam có những kết quả nổi bật nhờ chính sách bắt đầu từ năm 2016 dưới nhiệm kỳ lãnh đạo mới. DN về triển vọng kinh doanh. Có 52% DN dân doanh cho biết sẽ mở rộng quy mô kinh doanh trong 2 năm tới, mức cao nhất kể từ năm 2011 trở lại đây. Tỷ lệ DN dân doanh có kế hoạch giảm quy mô hoặc đóng cửa là rất thấp, chỉ ở mức 8%. 60% DN FDI cho biết có kế hoạch tăng quy mô kinh doanh tại Việt Nam, mức cao nhất từ năm 2011.

Về chi phí không chính thức, đa số các DN nhìn nhận là giảm hơn so với những năm trước do Việt Nam đã rất quyết liệt chống tham nhũng trong hai năm qua, hàng loạt các vụ án tham nhũng lớn được điều tra, xét xử. Rõ ràng, chi phí không chính thức sau nhiều năm liên tục tăng, thì năm 2017 giảm đáng kể ở 3 chỉ tiêu đo lường về tham nhũng (Tỷ lệ DN chi trả chi phí không chính thức, Tỷ lệ phần trăm trong tổng thu nhập mà DN phải bỏ ra hàng năm để chi các khoản không chính thức cho cán bộ nhà nước và chi trả “hoa hồng” để đảm bảo trúng thầu).

Bên cạnh đó, thủ tục hành chính được cải thiện, ngay từ đầu năm 2017, Chính phủ Việt Nam đã ban hành một loạt các sáng kiến nhằm giảm gánh nặng thủ tục hành chính qua Nghị quyết 19 và Nghị quyết 35/NQ-CP. Lần đầu tiên trong suốt nửa thập kỷ qua, lĩnh vực này ghi nhận có sự cải thiện – chỉ 30% DN cho biết phải dành trên 10% thời gian để tìm hiểu và thực hiện các quy định pháp luật. Bên cạnh đó, 72% DN được điều tra đánh giá các cán bộ công chức giải quyết công việc hiệu quả, 52% DN cho rằng thủ tục giấy tờ đơn giản và 92% cho biết phí, lệ phí được công khai. Đây đều là những con số cao kỷ lục từ trước đến nay.

Tuy vậy, tiếp cận đất đai và sự ổn định trong sử dụng đất có chiều hướng khó khăn hơn. Kết quả điều tra cho thấy DN đang ngày càng gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, mở rộng mặt bằng kinh doanh, mức độ rủi ro bị thu hồi đất cũng gia tăng. Có 44% DN cho biết sau khi nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, họ gặp phải rất nhiều phiền hà trong các thủ tục về giải phóng mặt bằng, bồi thường cho người dân hay các thủ tục quy định khác của địa phương.    

32% DN đánh giá quy hoạch đất đai của tỉnh, thành phố chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của DN khiến nhiều lô đất xa cơ sở hạ tầng hiện có hoặc ở các địa điểm thuận tiện, chẳng hạn như lân cận các cơ sở gây ô nhiễm hoặc quá gần các khu dân cư. 33% DN cho rằng việc cung cấp thông tin dữ liệu về đất đai không thuận lợi, nhanh chóng.

Về an ninh trật tự được đảm bảo nhưng vẫn có một bộ phận DN lo ngại. Kết quả điều tra thấy rằng 56% DN đánh giá tình hình an ninh, trật tự tại địa phương là tốt. Tuy nhiên, 14,5% DN cho biết họ bị trộm cắp hoặc đột nhập trong năm vừa qua. Kết quả điều tra cho thấy trung bình giá trị tài sản bị mất là khoảng 15 triệu đồng, một số DN bị mất mát tài sản có giá trị lên đến hơn  500 triệu đồng.

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho rằng,  VCCI đánh giá cao các chỉ số có cải thiện, được cộng đồng DN đánh giá cao như chi phí không chính thức giảm, thủ tục hành chính được cải thiện, an ninh trật tự được đảm bảo, cải thiện về cơ sở hạ tầng… Tuy vậy, DN cũng đang lo lắng hơn về những phiền hà trong việc tiếp cận đất đai, rủi ro trong việc bảo đảm quyền sử dụng đất và tình hình an ninh trật tự ở một số địa phương cũng là mối quan ngại cho nhiều DN. “Rõ ràng, môi trường kinh doanh ở các địa phương đã có những cải thiện rất ấn tượng dưới sự điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc. Hành trình chuyển lửa về các địa phương đã mang lại kết quả tích cực", Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc nói.

Đà Nẵng vẫn có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc

Sau 4 năm (2013 – 2016), Đà Nẵng ngự trị “ngôi vương”, năm 2017, Đà Nẵng đứng ở vị trí thứ 2 thấp hơn Quảng Ninh 0,58 điểm.

PCI Đà Nẵng năm 2017 chứng kiến sự cải thiện rõ rệt trong chỉ số Tiếp cận đất đai (từ năm 2014-2016, chỉ số này đều dưới 6,5 điểm (thang điểm 10), song đến năm 2017 đã đạt 7,1. Chỉ số Dịch vụ hỗ trợ DN, chỉ số chi phí thời gian, đào tạo lao động và thiết chế pháp lý – An ninh trật tự cũng đều tăng điểm.

Trong đó 10 chỉ số thành phần PCI 2017, đo lường chất lượng điều hành kinh tế năm 2017 của Đà Nẵng, chỉ số gia nhập thị trường 8,55 điểm, giảm 0,67 điểm so với năm 2016; khả năng tiếp cận đất đai đạt 7,11 điểm, tăng 0,82 điểm; tính minh bạch đạt 6,46 điểm, giảm 0,76 điểm; chi phí thời gian giải quyết thủ tục cho DN đạt 7,76 điểm, tăng 0,02 điểm; chi phí không chính thức đạt 6,29 điểm giảm 0,3 điểm; cạnh tranh bình đẳng đạt 4,95 điểm, giảm 0,5 điểm; tính năng động của chính quyền thành phố đạt 6,65 điểm, giảm 0,41 điểm; dịch vụ hỗ trợ DN đạt 6,93 điểm, tăng 0,97 điểm; đào tạo lao động đạt 8,07 điểm, tăng 0,9 điểm; thiết chế pháp lý và an ninh trật tự đạt 6,74 điểm, tăng 0,27 điểm so với năm 2016. Bên cạnh đó, năm 2017, Đà Nẵng cùng với Bình Dương, Bà Rịa Vũng Tàu, Đồng Nai và Bắc Ninh được đánh giá về chất lượng cơ sở hạ tầng tốt nhất.

Điểm số PCI 2017 được đánh giá là có bình quân cao nhất kể từ giai đoạn khởi đầu của báo cáo PCI (năm 2005), nên dù Đà Nẵng có điểm tổng hợp cao hơn 0,11 điểm so với năm ngoái, thành phố vẫn xếp ở vị trí thứ 2. Với khoảng cách chỉ 0,58 điểm so với quán quân, Đà Nẵng vẫn được các DN tư nhân đánh giá tương đối tích cực trong công tác giải quyết thủ tục hành chính.

Như vậy, trong suốt 13 năm thực hiện báo cáo PCI, Đà Nẵng đã có 7 lần dẫn đầu cả nước. Tuy nhiên, mức độ cải thiện trung bình của thành phố từ năm 2006 đến năm 2017 - được đo lường qua bộ chỉ số PCI - lại nằm trong nhóm cuối của cả nước. “Người anh em” Quảng Nam cũng có bước tiến mạnh mẽ khi vươn lên vị trí thứ 7 trên bảng xếp hạng với 65,41 điểm, tăng 3 bậc so với năm 2016.

XUÂN ĐƯƠNG