(Cadn.com.vn) - Lâu nay, dư luận xã hội bất bình về căn bệnh giả dối, bệnh thành tích trong ngành GD, đã trở thành căn bệnh trầm kha. Sự giả dối ấy được biểu hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, gây bức xúc và làm mất niềm tin của xã hội đối với ngành được xã hội tôn vinh. Một trong những biểu hiện dễ nhận thấy là trong cách dạy-học Văn, đặc biệt là ở bậc tiểu học (TH). Chuyện một phụ huynh (PH) kể về trường hợp con mình vì không muốn bị cô giáo “trù dập”, buộc trở thành kẻ nói dối khi làm bài văn miêu tả về cô giáo không giống như em suy nghĩ và cảm nhận, có thể xem như một lời ta thán chua xót về thực trạng dạy - học Văn đang có quá nhiều vấn đề đáng quan ngại. Có nhiều nguyên nhân, trong đó, nguyên nhân sâu xa nhất thuộc về cách dạy-học Văn theo kiểu rập khuôn, theo văn mẫu. Chính lối dạy học văn này vô hình trung ấn định trong trẻ thơ suy nghĩ, nếu làm khác đi theo suy nghĩ, ý tưởng của cô thầy, bài văn ấy sẽ không đạt điểm cao, sẽ thua bạn bè...

Không ít giáo viên, cứ đến gần mùa thi học kỳ lại ra cho HS một loạt  bài văn mẫu về nhà để... tham khảo. Dù là tham khảo, nhưng trên thực tế, nếu HS sáng tạo vượt khỏi khuôn mẫu thì sẽ ít khi được điểm cao. Chính vì thế, phần đông HS khi được thầy cô cho bài văn mẫu về nhà thường học thuộc lòng, trên cơ sở đó khi thi, các em chỉ cần thay thế một số từ ở dạng từ đồng nghĩa... Thế nên, bài văn nào đọc lên cũng thấy na ná giống nhau. Theo đó, nếu tả về cô giáo, thể nào cũng có câu “cô giáo em rất xinh đẹp, tính tình dịu dàng, đáng yêu. Giọng nói cô đầm ấm, êm dịu, cô luôn ân cần, chu đáo...”... Nếu tả về mẹ thì thể nào cũng có câu gương mặt mẹ em hình trái xoan, hay gương mặt mẹ em tròn như trăng rằm, mũi cao, mắt bồ câu... Mặt dù, trên thực tế, có không ít đứa trẻ chẳng biết gương mặt trái xoan hình thù như thế nào?! Văn ở bậc TH là dạng văn phát biểu cảm nghĩ, miêu tả từ trực quan sinh động các em nhìn thấy. Nhiều PH tâm sự, họ vô cùng sửng sốt khi đọc bài văn con miêu tả về mình mà họ không nhìn thấy có bóng dáng mình ở trong đấy! Lại có PH khi đọc bài văn bị điểm 1 của con đã không thể hiểu vì sao GV lại cho bài văn ấy bị điểm 1 bởi bài văn  không hề lạc đề, câu chữ trong sáng...Tìm hiểu, họ mới biết, bởi các em ấy viết không đúng với ba-rem bài giảng?! Với cách dạy-học rập khuôn theo mẫu đó, không ít HS được xem là giỏi văn ở bậc TH khi lên THCS đã cảm thấy chới với, mất tự tin do phương pháp học văn ở bậc học này đã có sự thay đổi, đòi hỏi sự cảm thụ văn học cũng như khả năng tư duy, lập luận cao hơn...

Việc uốn nắn, định hướng, dạy dỗ ở nhà trường và gia đình rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách, thói quen tốt hay xấu của trẻ... (ảnh có tính chất minh họa). Ảnh: P.N

Không riêng gì PH, kể cả GV có tâm huyết với nghề cũng cảm thấy bức xúc với việc dạy-học Văn rập khuôn theo mẫu, theo ba-rem quy định sẵn. Kiểu dạy rập khuôn ấy sẽ có lợi đối với những GV “muốn khỏe” cho mình, nhưng lại gây trở ngại cho nhiều GV có tâm huyết với nghề... Toán có công thức để làm ra một kết quả. Nhưng học văn thì khác. Cũng trên dàn ý đã có, bằng tư duy và sự sáng tạo của mỗi cá nhân, mỗi HS có cách diễn đạt bài viết khác nhau... Hãy để cho các em được tư duy, sáng tạo trên nền tảng được học. Đừng bắt các em làm văn theo kiểu học thuộc lòng như các môn học đòi hỏi tính trí nhớ cao khác.

Từ xa xưa, khi khoa học chưa phát triển, con người đã có những ước mơ, khát vọng chinh phục vũ trụ, được thể hiện qua những câu chuyện cổ tích. Theo đó, có những câu chuyện kể về những bà tiên, những bà phù thủy đi trên những chiếc chổi biết bay... Ý tưởng, và sự tưởng tượng sẽ giúp đời sống con người thêm phong phú, có thêm nhiều khát vọng, hoài bão để vươn tới. Xin đừng “đánh chết” đi những ý tưởng, sự sáng tạo ở trẻ thơ. Bởi đây là lứa tuổi dễ bị tổn thương, dễ bị ảnh hưởng nhất nếu không có phương pháp dạy đúng và khoa học.

P.Nết