"Ghế nóng" chủ tịch Fed

Nhiệm kỳ Chủ tịch Fed của ông Jerome Powell sẽ kết thúc vào tháng 5-2026. Tổng thống Trump tuyên bố sẽ đề cử người kế nhiệm vào đầu năm tới. Danh sách rút gọn được cho gồm cố vấn kinh tế hàng đầu Kevin Hassett và một số ứng viên khác. Quy trình đề cử sẽ kéo theo các phiên điều trần tại Ủy ban Ngân hàng Thượng viện trước khi Thượng viện bỏ phiếu phê chuẩn, với mục tiêu để tân Chủ tịch kịp chủ trì cuộc họp Fed vào tháng 6.

Ông Powell từng nhận được sự ủng hộ từ lưỡng đảng khi được phê chuẩn hai lần, với các cuộc bỏ phiếu 84-13 năm 2018 và 80-19 năm 2022. Tuy nhiên, Chủ tịch Fed tiếp theo có thể đối mặt cuộc bỏ phiếu sít sao hơn, trong bối cảnh chính quyền ông Trump công khai tìm cách gây ảnh hưởng lên Fed trong khi phần lớn các nghị sĩ đều ủng hộ sự độc lập của ngân hàng trung ương.

Cấu trúc quyền lực phức tạp của Fed gồm: Hội đồng Thống đốc 7 thành viên do Tổng thống bổ nhiệm và Thượng viện phê chuẩn; 12 chủ tịch các ngân hàng dự trữ khu vực; và Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) với các thống đốc và 5 chủ tịch Fed khu vực có quyền biểu quyết luân phiên. Các quyết định lãi suất gần đây cho thấy sự chia rẽ rõ rệt: một số chủ tịch Fed khu vực phản đối việc giảm lãi suất do lo ngại lạm phát, trong khi 3 thống đốc do ông Trump bổ nhiệm ủng hộ động thái này. Việc thúc đẩy FOMC tiếp tục giảm lãi suất có thể khó khăn khi nhiều thành viên có quyền bỏ phiếu trong năm tới theo quan điểm "diều hâu". Dù dữ liệu kinh tế vẫn là yếu tố quyết định, tiến trình này có thể chậm hơn mong muốn của ông Trump, nhất là khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đang tới gần.

Ngoài chính sách lãi suất, Hội đồng Thống đốc vẫn nắm nhiều công cụ ảnh hưởng như quy định về truyền thông công khai, ngân sách và nhân sự của các ngân hàng khu vực, cũng như cách thức giám sát các ngân hàng lớn. Tuy nhiên, để thay đổi lớn, cần đa số phiếu trong Hội đồng. Với nhiệm kỳ 14 năm của các thống đốc, đến tháng 5 năm tới ông Trump mới chỉ bổ nhiệm được 3/7 ghế. Hiện chưa rõ khi nào ông Trump sẽ có thêm ghế trống để bổ nhiệm. Dù nhiệm kỳ Chủ tịch của ông Powell chấm dứt vào tháng 5, nhiệm kỳ thống đốc của ông kéo dài đến 2028 - năm cuối cùng trong nhiệm kỳ của ông Trump. Trong bối cảnh Fed chịu áp lực chưa từng có từ chính quyền Trump, ông Powell được cho là vẫn để ngỏ lựa chọn tiếp tục ở lại.

Sự đồng thuận là rất quan trọng

Việc dung hòa các quan điểm bất đồng là một bài toán khó đối với Chủ tịch Fed, cho dù người đó là ai.

Thời gian qua Chủ tịch Fed Jerome Powell đã chứng tỏ được khả năng của mình khi mà hầu hết các quyết định lãi suất của Fed dưới thời của ông đều có tỷ lệ đồng thuận rất cao. Tuy nhiên cuộc họp tháng 10 đã gióng lên một hồi chuông cảnh báo khi có hai nhà hoạch định chính sách phản đối quyết định cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản của Fed, trong đó Chủ tịch Fed Kansas City Jeffrey Schmid muốn giữ nguyên lãi suất, còn Thống đốc Fed Stephen Miran lại muốn cắt giảm tới 50 điểm cơ bản. Dự báo cuộc họp tháng 12 còn có thể vấp phải nhiều ý kiến phản đối hơn, bất kể là Fed quyết định cắt giảm lãi suất hay giữ nguyên. Thậm chí nhiều ý kiến còn tỏ ra lo ngại kết quả cuộc bỏ phiếu tháng 12 có thể hòa, điều chưa từng diễn ra trước đây.

Trong khi đó sự đồng thuận trong các quyết định của Fed là rất quan trọng đối với thị trường. "Vấn đề duy nhất là nếu tỷ lệ phiếu thuận và chống là 7-5, rồi một người thay đổi quan điểm ở cuộc họp tiếp theo, toàn bộ quỹ đạo sẽ thay đổi. Đó là một mối nguy hiểm... Nó không tạo niềm tin cho mọi người" vào hướng đi của chính sách, Thống đốc Fed Christopher Waller cảnh báo.

AN BÌNH