Triển lãm giới thiệu đến công chúng khoảng 400 tài liệu, tư liệu đặc sắc được lựa chọn từ hàng nghìn trang tài liệu, tư liệu sưu tầm của các lưu trữ quốc gia thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bảo tàng thuộc tỉnh Bình Định, các Viện Nghiên cứu, cùng nguồn tư liệu quý do các cá nhân chia sẻ.
Lấy ý tưởng từ những địa danh nổi tiếng của Bình Định để tạo nên một không gian 3D độc đáo, mở ra những câu chuyện vừa hào hùng, bi tráng, vừa huyền ảo, đẹp như một bức tranh đầy chất thơ về mảnh "đất võ, trời văn" trứ danh, Triển lãm đưa người xem trải qua những hành trình nhiều cảm xúc khám phá vùng đất Bình Định theo dòng lịch sử từ cội nguồn đến ngày nay.
Triển lãm gồm ba phần: Phần I, từ cội nguồn văn hóa Sa Huỳnh đến văn hóa Chămpa; phần II, từ phủ Hoài Nhơn đến trọng địa phía nam Kinh thành; phần III, từ mảnh đất "thành đồng" duyên hải Nam Trung Bộ đến điểm sáng hội nhập, phát triển.
Đặc biệt, trong phần II, điểm nhấn là những hình ảnh tái hiện hào khí Tây Sơn. Hầu hết tài liệu thời Tây Sơn không còn, chỉ có những ghi chép rải rác trong sử sách. Điều đáng chú ý là, dù bị sử gia triều Nguyễn coi là "ngụy" nhưng Hoàng đế Quang Trung lại được mô tả và thuật lại như một con người phi thường. Bằng những lời lẽ không giấu sự nể phục, sử triều Nguyễn đã làm toát lên khí phách, mưu lược, tài năng của người anh hùng kiệt xuất Quang Trung Nguyễn Huệ. Những năm gần đây, bên cạnh kêu gọi nhìn nhận về triều Tây Sơn một cách toàn diện, đa chiều, các sử gia trong nước và ngoài nước vẫn gặp nhau ở quan điểm thống nhất ghi nhận đóng góp lớn lao của triều đại này, vai trò của Anh hùng Quang Trung Nguyễn Huệ, đặc biệt coi "hào khí Tây Sơn" là "di sản" quý giá cần được tiếp tục kế thừa, phát huy.
Với khối tài liệu lưu trữ đồ sộ hiện bảo quản tại các lưu trữ quốc gia, đặc biệt là Châu bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới, diện mạo của vùng đất Bình Định được góp phần soi tỏ. Kể từ khi Vua Lê Thánh Tông sáp nhập vùng đất Chiêm Thành vào cương thổ Đại Việt (1471) đến khi trở thành trọng địa phía nam Kinh thành dưới triều Nguyễn (1802 - 1945), trải qua gần 500 năm, vùng đất Bình Định đã qua nhiều biến thiên, đồng thời tạo nên nhiều dấu ấn đặc biệt trong lịch sử dân tộc. Miền đất võ Tây Sơn huyền thoại với những chiến công đã đi vào lịch sử. Đây là một trong những cái nôi của võ cổ truyền Việt Nam, mảnh đất nuôi dưỡng văn chương và những tâm hồn thi ca, trong đó nổi bật là trường thi văn, trường thi võ…
Triển lãm được công bố tại các website của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I (https://archives.org.vn), Sở Nội vụ tỉnh Bình Định (snv.binhdinh.gov.vn); Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Bình Định (ttltls.snv.binhdinh.gov.vn) và Fanpage Trung tâm Lưu trữ quốc gia I (https://facebook.com/luutruquocgia1).
C.T.V- B.T
