Sáng 8-9, Đại Hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA 41) với chủ đề: “Ngoại giao nghị viện vì Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng” đã khai mạc trọng thể. Hội nghị được tổ chức bằng hình thức trực tuyến tại điểm cầu Hà Nội và các điểm cầu nghị viện của các nước thành viên ASEAN, điểm cầu các nước quan sát viên.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự phiên khai mạc tại điểm cầu Hà Nội.

Bảo vệ lợi ích chung của Cộng đồng ASEAN

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng có bài phát biểu trực tuyến. Tham dự Lễ khai mạc tại điểm cầu Hà Nội có: Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng AIPA 41; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN 2020; lãnh đạo Đảng, Nhà nước; Đại sứ, đại diện Đại sứ quán các nước tham dự Đại hội đồng lần thứ 41, đại diện các nước quan sát viên, đối tác của nước chủ nhà Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng AIPA 41 nêu rõ: Lần đầu tiên trong lịch sử 43 năm của AIPA, Đại hội đồng AIPA được tổ chức bằng hình thức trực tuyến. Đây là lần thứ 3, Quốc hội Việt Nam vinh dự đảm nhận trọng trách Chủ tịch AIPA và đăng cai Đại hội đồng AIPA. Sự kiện này khẳng định vai trò, trách nhiệm của Quốc hội Việt Nam và sứ mệnh quốc tế của AIPA trong các cơ chế hợp tác đa phương.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao các chủ đề thiết thực vừa mang tính thời sự, cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài sẽ được trao đổi tại Đại hội đồng AIPA 41 lần này.

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chân thành cảm ơn Chính phủ, Nghị viện và người dân các nước ASEAN đã kề vai sát cánh phối hợp hiệu quả vì những mục tiêu chung của ASEAN. Thủ tướng đề cao đối thoại và tiếng nói quý báu của các vị đại biểu Quốc hội, các Nghị sĩ thành viên AIPA cùng kênh Chính phủ thúc đẩy tinh thần gắn kết người dân, góp phần làm sâu sắc thêm các giá trị và bản sắc văn hóa ASEAN vì một Cộng đồng ASEAN gắn kết, đùm bọc và chia sẻ lẫn nhau.

Tăng cường hoạt động ngoại giao nghị viện

Ngay sau Lễ khai mạc đã diễn ra Phiên họp toàn thể thứ nhất Đại hội đồng AIPA 41. Điều hành Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng AIPA 41 cho biết, Ban Chấp hành AIPA thông qua tài liệu Đại hội đồng AIPA 41 gồm: Chương trình hoạt động Đại hội đồng AIPA 41; chương trình nghị sự Đại hội đồng AIPA 41; thành phần họp của các Ủy ban; đề cử giải Cống hiến xuất sắc cho AIPA; thời gian và địa điểm Đại hội đồng AIPA 42; chủ trương kết nạp Quan sát viên mới; sáng kiến thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA.

Tại Phiên họp toàn thể lần thứ nhất, Chủ tịch Hội đồng lập pháp (Quốc hội) Brunei Pehin Abdul Rahman Taib; Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Akka Moha Ponhea Chakrei Heng Samrin; Chủ tịch Hạ viện Indonesia Puan Maharani; Chủ tịch Quốc hội Lào Pany Yathotou; Chủ tịch Hạ viện Malaysia Datuk Azhar Azizan Harun; Chủ tịch Hạ viện Myanmar U T Khun Myat; Chủ tịch Hạ viện Philippines Alan Peter Cayetano; Chủ tịch Quốc hội Singapore Tan Chuan-Jin; Chủ tịch Quốc hội Thái Lan - Chủ tịch Hạ viện Chuan Leekpai; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Việt Nam Tòng Thị Phóng đã có các bài phát biểu quan trọng.

Trưởng đoàn các nghị viện thành viên AIPA đánh giá cao Đại hội đồng AIPA 41, lần đầu tiên được tổ chức bằng hình thức trực tuyến. Trưởng đoàn các nghị viện thành viên bày tỏ lời chia buồn sâu sắc và cảm thông chân thành nhất tới các quốc gia đã mất mát hoặc đang đấu tranh với những tác động của đại dịch Covid-19 đồng thời thể hiện lòng biết ơn chân thành tới những người đang cống hiến hết mình trên tuyến đầu chống dịch để cứu chữa người bệnh và duy trì trật tự xã hội. Nhiều Trưởng đoàn các nghị viện thành viên AIPA bày tỏ lòng biết ơn chân thành và ngưỡng mộ đối với sáng kiến của Việt Nam trong việc hỗ trợ các quốc gia khác trong phòng, chống dịch Covid-19.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với các đại biểu quốc tế dự AIPA 41.

AIPA cần ưu tiên việc giải quyết hòa bình

Trưởng đoàn các nước thành viên khẳng định hòa bình, an ninh và ổn định luôn là yếu tố quan trọng trong thúc đẩy phát triển và tăng trưởng của khu vực, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết duy trì ASEAN là khu vực hòa bình, thân thiện và hòa hợp, cũng như tăng cường hợp tác nhằm khống chế đại dịch Covid-19 và khắc phục các tác động tiêu cực của đại dịch.

Chủ tịch Hạ viện Indonesia Puan Maharani nêu rõ, AIPA cần ưu tiên việc giải quyết hòa bình, tránh căng thẳng, tự kiềm chế và khuyến khích các biện pháp xây dựng lòng tin giữa các quốc gia thành viên ASEAN, trong đó nhấn mạnh vai trò trung tâm của tổ chức này. Các nghị viện thành viên của AIPA cần khuyến khích các nước thành viên ASEAN ủng hộ Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 trong việc xác định các quyền hàng hải, quyền chủ quyền và lợi ích hợp pháp đối với các vùng biển. Bà Puan Maharani cũng cho rằng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) cần được xây dựng như một nền tảng được các bên đồng thuận cho các cuộc đối thoại và tham vấn giữa ASEAN và Trung Quốc về Biển Đông với hy vọng tiến trình tốt đẹp đó có thể được phản ánh trên thực tế.

Theo Chủ tịch Quốc hội Lào Pany Yathotou để đối phó với các thách thức cả cũ và mới tại khu vực ASEAN cũng như trên thế giới, trong giai đoạn vừa qua, với tư cách là đại diện cho nhân dân ASEAN, AIPA đã chủ động thực thi vai trò ngoại giao nghị viện nhằm thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ giữa các nước thành viên. AIPA cũng thảo luận thông qua nhiều nghị quyết quan trọng tại cuộc họp đại hội đồng hằng năm, đồng thời đóng góp vào quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng với tình hình…

Khẳng định tinh thần sẵn sàng hợp tác, hướng tới tương lai bền vững của ASEAN đang được thể hiện mạnh mẽ hơn bao giờ hết, Chủ tịch Hạ viện Myanmar U T Khun Myat cho rằng, các nước thành viên ASEAN cần tận dụng cơ hội này thực hiện kế hoạch tổng thể kết nối ASEAN 2025, thông qua thúc đẩy trao đổi thông tin và công nghệ, hướng tới một ASEAN kết nối hơn, gắn kết hơn. Để đảm bảo tiến bộ, ổn định, hòa bình và phát triển bền vững trong khu vực, các nước thành viên AIPA cần thể hiện sự đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia thành viên.

Chủ tịch Hạ viện Malaysia Datuk Azhar Azizan Harun cho rằng, hiện nay, chúng ta đối mặt với kẻ thù chung vô hình là dịch Covid-19, đang ảnh hưởng đến sự phát triển của từng quốc gia thành viên, cũng như từng khu vực, vì thế cần tăng cường đoàn kết, hợp tác. ASEAN cần cho thấy cam kết của mình để xây dựng một khu vực ngày càng phát triển hơn. “Chúng tôi sẵn sàng phối hợp chặt chẽ với thành viên AIPA để xây dựng một ASEAN vững mạnh, tăng cường hơn nữa tình đoàn kết giữa các nghị viện thành viên AIPA”, Chủ tịch Hạ viện Malaysia Datuk Azhar Azizan Harun nhấn mạnh.

Vai trò của AIPA trong xây dựng Cộng đồng ASEAN

Phát biểu tại Phiên họp toàn thể lần thứ nhất, Phó Tổng Thư ký ASEAN Kung Phoak khẳng định, AIPA đóng vai trò rất quan trọng trong các nỗ lực phối hợp nhằm xây dựng Cộng đồng ASEAN hướng tới con người và lấy con người làm trung tâm. Năm 2020 được cho là năm sôi động đối với ASEAN. Tuy đại dịch Covid-19 đã làm chậm lại đáng kể một số hoạt động và sự kiện, nhưng ASEAN - dưới sự lãnh đạo đầy năng động của Việt Nam - vẫn tập trung nỗ lực xây dựng cộng đồng và thúc đẩy hội nhập khu vực.

Theo Phó Tổng Thư ký ASEAN, nhìn lại thời gian qua, có thể thấy hai điểm nổi trội. Thứ nhất, dịch Covid-19 đã biến đổi thế giới theo cách không thể đảo ngược và phục hồi sẽ là một chặng đường dài. Thứ hai, trong một thế giới liên kết, bất cứ cuộc khủng hoảng toàn cầu nào cũng đòi hỏi sự hợp tác quốc tế và không một quốc gia nào có thể đủ sức chống chọi một mình. Do vậy, để giải quyết đại dịch Covid-19 đòi hỏi sự đoàn kết và hành động của cộng đồng quốc tế.

Ông Kung Phoak nhấn mạnh, ASEAN sẽ và phải tiếp tục đoàn kết, quyết tâm thực hiện chính sách, xây dựng pháp luật vì lợi ích của người dân. ASEAN cần duy trì mở cửa thị trường, đảm bảo các luồng thương mại và kết nối chuỗi cung ứng bình thường, đặc biệt là đối với các sản phẩm thiết yếu. Việc thể hiện cam kết khu vực này là rất quan trọng trước các áp lực hướng nội.

Theo Phó Tổng Thư ký, kể từ tháng 3-2020, ASEAN đã có những hành động nhanh chóng và quyết liệt nhằm giảm thiểu các tác động của đại dịch. Việc tổ chức thành công Hội nghị Cấp cao trực tuyến ASEAN lần thứ 36 vào tháng 6 vừa qua là minh chứng rõ ràng cho tình đoàn kết của ASEAN.

QUỲNH NHƯ (tổng hợp)