(Cadn.com.vn) - Tạp chí Khoa học đời sống của Mỹ số ra cuối tháng 7 vừa qua công bố khám phá mới gây sốc về xác ướp nguyên vẹn của một thiếu nữ Inca 15 tuổi, người được xem là vật tế thần cách đây hơn 500 năm. Đặc biệt, người ta phát hiện trinh nữ mắc bệnh viêm phổi trước khi trở thành vật tế thần.

“VỖ BÉO” TRƯỚC KHI TẾ THẦN?

Sau một thời gian dài nghiên cứu, nhóm chuyên gia ở Đại học New York của Mỹ, đứng đầu là bà Angelique Corthals, khám phá ra nhiều điều mới lạ về người Inca.

Thay vì sử dụng kỹ thuật ADN, trong nghiên cứu này, các nhà khoa học phân tích protein đối với xác ướp “Maiden mummy” (Xác ướp trinh nữ).  Trong thập kỷ gần đây, bằng kỹ thuật ADN, con người khám phá ra nhiều bí ẩn cổ, như nguyên nhân cái chết của Pharaoh Tutakhamun của Ai Cập. Tuy nhiên, kỹ thuật ADN vẫn còn nhiều nhược điểm. Chẳng hạn, việc tìm thấy dấu vết ký sinh trùng sốt rét trong cơ thể của vị Pharaoh này không có nghĩa là chủ thể bị mắc bệnh sốt rét, chưa kể mẫu ADN bị hư hỏng trước khi xét nghiệm do yếu tố khách quan hoặc do chính con người gây ra.

Trong khi đó, việc phân tích protein mẫu vật lại ít bị ảnh hưởng bởi môi trường hơn nên có độ tin cậy cao. Theo bà Corthals, protein cho biết rất nhiều điều quan trọng, nó là vật chứng chỉ ra nguyên nhân chủ thể qua đời vì nó chính là “tiếng nói của DNA”. Trong nghiên cứu, bà Corthals cùng đồng nghiệp sử dụng các bệnh phẩm lấy từ môi của 2 xác ướp con người tình cờ phát hiện năm 1999, chôn trên đỉnh núi lửa Llullaillaco của Argentine, với độ cao 6.739m so với mực nước biển. Những người này được chôn cất sau khi được dùng làm vật tế thần theo một lễ nghi tâm linh của người Inca.

Xác ướp “Maiden Mummy” 15 tuổi.

Theo các nghiên cứu trước đây, cả hai vật thể này đều được “vỗ béo”  trong 1 năm trước khi tế thần. Họ được phân chế độ ăn uống giàu đạm trọng tâm là khoai tây và những món ăn cao cấp như ngô và thịt lạc đà sấy khô. Sau khi lễ tế thần kết thúc, những thi thể này được chôn cất trên đỉnh núi có nhiệt độ lạnh nên các bộ phận cơ thể được bảo toàn. Thậm chí, người ta còn nhìn rõ cả mạch máu hồng bị đông kết, cho đến trang phục, son môi vẫn được bảo toàn như trước khi mai táng. Ngoài 2 xác ướp kể trên các nhà khoa học còn phát hiện thấy xác ướp thứ 3 trẻ hơn của một bé gái 6 tuổi nhưng bị sét đánh nên không không thể phân tích được.

TÌM THẤY BẰNG CHỨNG VIÊM PHỔI

Trong trường hợp trên, các nhà khoa học phát hiện, trinh nữ Inca bị viêm phổi trước khi trở thành vật tế thần. Phân tích protein cho biết, hệ miễn dịch của xác ướp trinh nữ Maiden được kích hoạt để chống lại căn bệnh này. Ngoài xác ướp Maiden, các nhà khoa học còn phân tích mô của một xác ướp bé trai khác có tên “Inca mummy”, cũng là vật tế thần cùng thời với với trinh nữ Maiden, song không phát hiện bệnh gì.

Các nhà khoa học đã sử dụng kỹ thuật phân tích có tên là phương pháp phổ khối lượng. Các mẫu này được đặt vào một thiết bị có tên là phổ ký khối (MS),  có nhiệm vụ “chẻ nhỏ” các mẫu protein thành các cấu tử hay các chuỗi acid amin. Tiếp đó, bằng một phần mềm máy tính phức tạp, nhóm đề tài đem so sánh chúng với các protein hiện có trong bộ gene người để xác định protein thực tế có trong mẫu. Kết quả, những thông tin về protein trên xác ướp trinh nữ Maiden phù hợp với hồ sơ bệnh án của những người mắc bệnh nhiễm trùng hô hấp mạn tính. Với phim chụp X-quang phổi và qua phân tích các nhà khoa học còn phát hiện thấy sự có mặt của loài  khuẩn  thuộc chi  Mycobacterium, thủ phạm gây nhiễm trùng đường hô hấp trên và bệnh lao (TB). Tuy nhiên, để xác định chính xác loại khuẩn cụ thể, các nhà khoa học chờ kết quả giải mã di truyền ADN.

Hiện nay, nhóm đề tài đang tiến hành nhiều thử nghiệm khác xem kỹ thuật trên có phát huy được trong trường hợp có ít mẫu vật hơn hay không, chẳng hạn như mẩu xương nhỏ hoặc vật liệu thu được từ các xác ướp Ai Cập cổ đại.

NGƯỜI INCA VÀ TỤC TẾ THẦN KỲ BÍ

Inca là tộc người da đỏ cư trú tại miền nam Châu Mỹ. Từ thế kỷ XIII đến thế kỷ XVI, tộc người này làm chủ một vùng đất rộng lớn và có cách tổ chức rất chặt chẽ.

Lãnh địa Vương quốc Inca trải dài từ Ecuador ngày nay cho đến Chile và Argentine. Trung tâm văn hóa, kinh tế và tế lễ là thủ đô Cuzco trong nước Peru ngày nay. Inca cũng là danh hiệu của người thống trị Vương quốc Inca và danh hiệu của một trong số nhiều bộ tộc xuất thân từ thần mặt trời Inca. Người Inca đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực  y khoa, có thể tiến hành những ca mổ thành công trên đầu con người. Năm 1999, sau khi phát hiện ra 3 xác chết vì lạnh cóng vẫn còn nguyên vẹn trên đỉnh núi lửa Llullaillaco, các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu và đi đến kết luận, những xác ướp này đều là những người bản xứ còn rất trẻ sinh sống dưới triều đại Inca tại Argentine cách đây hơn 500 năm. Cả ba đều là vật tế thần sau mỗi vụ thu hoạch mùa màng để tạ ơn thần linh. Bọn trẻ được ăn mặc đẹp, quàng lên người nhiều trang sức lộng lẫy rồi cho uống rượu say. Khi ngủ say, một nhóm người Inca cùng thầy tế khiêng lên đỉnh núi cùng với lễ vật ở độ cao khoảng 6 đến 7km, nơi băng giá, gió thổi rồi để cho đến chết.

Những xác ướp này hiện đang được trưng bày tại Viện bảo tàng Salta tại Argentine.

Duy Hùng (Theo HP/ LV)