(Cadn.com.vn) - Gần 35 năm sau cuộc Cách mạng Hồi giáo, phân biệt nam nữ vẫn còn là thách thức lớn đối với Iran. Dù đã có nhiều tiến bộ, sự hiện diện của phụ nữ tại các cơ quan cấp cao của chính phủ quốc gia Hồi giáo vẫn là một vấn đề bất khả xâm phạm. Phụ nữ Iran được hưởng nhiều lợi ích quan trọng dưới chế độ Cộng hòa Hồi giáo (IRI). Điều này thể hiện rõ trong giáo dục. Tuy nhiên, họ vẫn bị "ghẻ lạnh" ở các cơ quan cấp cao chính phủ.

Ví dụ, khoảng 30 phụ nữ đăng ký tranh cử tổng thống vào đầu năm nay, nhưng Hội đồng Giám hộ-cơ quan giám sát hiến pháp của Iran- từ chối. Lúc đó, Ayatollah Mohammad Yazdii, giáo sĩ bảo thủ và thành viên của Hội đồng Giám Hộ giải thích, "pháp luật không chấp nhận" phụ nữ tranh cử tổng thống.

Phụ nữ - giáo sĩ

Thật vậy, các giáo sĩ từ lâu là đối thủ chính ngăn cản phụ nữ nắm giữ các vị trí chính trị cấp cao. Trên thực tế, trước cuộc Cách mạng Hồi giáo, có 2 phụ nữ từng giữ chức bộ trưởng trong nội các của Thủ tướng Amir-Abbas Hoveida. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, các nhà lãnh đạo tôn giáo sử dụng quyền lực để ngăn chặn 2 nữ bộ trưởng này điều hành đất nước.

Cạnh tranh giữa phụ nữ và các giáo sĩ bảo thủ đối lập trong việc tìm kiếm vị trí cấp cao tiếp tục xảy ra dưới thời Cộng hòa Hồi giáo. Đó là một cuộc đối đầu lâu dài, và phụ nữ Iran tiếp tục chịu nhiều thiệt thòi. Mặc dù nhiều người có mặt trong Quốc hội vào những năm 1980 và đầu những năm 1990, phụ nữ vẫn không được giữ vị trí quản lý cao nhất trong cơ quan hành chính trong suốt nhiệm kỳ của Tổng thống Seyed Mohammad Khatami.

Những cải cách dưới thời ông Khatami trong thực tế nâng cao đáng kể vai trò của phụ nữ trong đời sống công cộng. Ông Khatami bổ nhiệm bà Masoumeh Ebtekar làm phó Tổng thống phụ trách vấn đề bảo vệ môi trường, lần đầu tiên một phụ nữ đảm nhiệm chức vụ này. Sau đó, cựu Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad tiếp tục thực hiện những cải cách này. Ban đầu ông bổ nhiệm bà Marzieh Vahid-Dastjerdi, một cựu nghị sĩ thân cận, làm Bộ trưởng Bộ Y tế và Giáo dục. Ahmadinejad tiếp tục chỉ định 5 phụ nữ khác giữ vai trò Phó Tổng thống trong thời gian cầm quyền.

Tuy nhiên, những tiến bộ đạt được không đồng đều. Vào tháng 12-2012, Tổng thống Ahmadinejad sa thải bà Vahid-Dastjerdi. Gần đây hơn, cô Nina Siahkali Moradi được bầu vào một ghế trong hội đồng thành phố Qazvin, nhưng cuối cùng bị loại chỉ vì... quá xinh đẹp để làm chính trị gia.

Nina Siahkali Moradi bị loại ra khỏi hội đồng thành phố Qazvin chỉ vì… quá xinh đẹp. Ảnh: AP

Triển vọng cho kỷ nguyên Rouhani

Người ta hy vọng, tân Tổng thống Hassan Rouhani sẽ tiếp tục theo đuổi quyền của phụ nữ trong đời sống chính trị Iran, song mọi việc vẫn còn là ẩn số.

Một mặt, ông Rouhani không chỉ định phụ nữ vào Hội đồng Bộ trưởng. Trong bài phát biểu hồi tháng trước, ông giải thích nguyên nhân do "những điều kiện đặc biệt" của đất nước. Sau đó, ông bày tỏ rằng, không có niềm tin việc bổ nhiệm một phụ nữ độc thân làm bộ trưởng chính phủ sẽ mang lại kết quả tốt trong vấn đề bình đẳng giới. Việc ông Rouhani bổ nhiệm nội các toàn nam giới gây ra những chỉ trích mạnh mẽ.

Để đối phó với áp lực, tháng trước, ông Rouhani bổ nhiệm bà Elham Aminzadeh làm Phó  Tổng thống phụ trách các vấn đề pháp lý. Trong tuyên ngôn tranh cử, ông Rouhani hứa sẽ lập Bộ Phụ nữ. Các nhà hoạt động vì quyền phụ nữ, ủng hộ đề xuất này, cho rằng nó sẽ giúp các tổ chức vì quyền phụ nữ nhận được tài trợ nhiều hơn từ chính phủ. Đã có những dấu hiệu đáng khích lệ khác khi nhiều Bộ trưởng khác cũng bổ nhiệm một số phụ nữ giữ vai trò quan trọng trong bộ của họ.

Sau những quyết định này, rõ ràng ông Rouhani và nội các đang gửi một thông điệp mạnh mẽ đến thế giới. Mặc dù không phụ nữ nào đang giữ chức vụ Bộ trưởng, họ sẽ được chỉ định làm các nhà ngoại giao của Iran. Do đó, họ sẽ trở thành gương mặt đại diện cho Iran trên thế giới. Điều này sẽ cải thiện hình ảnh của Iran ở nước ngoài.

An Bình

(Theo Diplomat)