Ảnh hưởng dây chuyền

“Chúng ta đang chứng kiến Fed trở nên quyết liệt như đầu những năm 1980. Họ sẵn sàng hứng chịu tỷ lệ thất nghiệp cao hơn và sự suy thoái kinh tế. Điều này không tốt cho tăng trưởng quốc tế”, CNN dẫn lời Chris Turner – người đứng đầu toàn cầu về thị trường tại tập đoàn tài chính ING.

Quyết định tăng lãi suất cơ bản thêm 0,75 điểm phần của Fed gần đây cùng báo hiệu nhiều đợt tăng khác đã đẩy các nước đối tác của Mỹ trên khắp thế giới vào tình cảnh khó khăn. Nếu bị tụt lại quá xa so với Fed, các nhà đầu tư có thể rút tiền khỏi thị trường tài chính các nước đó và gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng. Trong tuần qua, loạt ngân hàng trung ương tại Thụy Sĩ, Anh, Na Uy, Indonesia, Nam Phi, Nigeria, Philippines đều theo chân FED tăng lãi suất cơ bản.

Theo CNN, động thái của Fed trong việc thắt chặt chính sách tiền tệ cũng đang đẩy giá đồng USD lên cao nhất trong hai thập kỷ qua so với các tiền tệ lớn khác. Dù điều này mang lại lợi ích cho người dân Mỹ khi đi mua sắm ở nước ngoài, nhưng đây lại là tin xấu với các quốc gia khác. Tỷ giá đồng Nhân dân tệ, Yên, Rupee, Eur và Bảng Anh đều giảm mạnh so với USD, khiến việc nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm và nhiên liệu bằng các tiền tệ này trở nên đắt đỏ hơn. Việc “nhập khẩu” lạm phát từ Mỹ này đang gây áp lực lớn đối với ngân hàng trung ương ở nhiều quốc gia.

Phản ứng với việc đồng USD tăng giá, ngày 29-9, lần đầu tiên sau 24 năm, Nhật Bản đã quyết định có biện pháp can thiệp để ổn định tỷ giá đồng Yên so với USD. Từ đầu năm đến nay, đồng nội tệ của Nhật đã giảm 26% so với USD. Dù vậy, Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) vẫn đang nằm ngoài xu hướng của các ngân hàng trung ương lớn khác trên thế giới khi chưa tăng lãi suất bất chấp lạm phát leo thang. Trung Quốc cũng đang theo dõi thị trường tiền tệ sau khi tỷ giá Nhân dân tệ tại thị trường Trung Quốc đại lục và ngoài đại lục giảm xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm 2008.

Trong khi đó, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde đầu tuần này cảnh báo rằng tỷ giá Eur so với USD lao dốc mạnh đang làm gia tăng thêm áp lực lạm phát với nền kinh tế châu Âu. Tại Anh, tình hình có thể vượt khỏi tầm kiểm soát nhanh chóng khi các nhà đầu tư toàn cầu bị bóp nghẹt trước kế hoạch tăng trưởng kinh tế của chính phủ mới. Đồng Bảng Anh đã giảm xuống mức thấp kỷ lục so với đồng USD vào ngày 26-9. Tình trạng hỗn loạn đã buộc Ngân hàng Trung ương Anh công bố một chương trình mua trái phiếu khẩn cấp để cố gắng ổn định thị trường.

“Thị trường tài chính toàn cầu giờ đây giống như một cái nồi áp suất vậy. Chúng ta cần phải có các chính sách mạnh mẽ và đáng tin cậy. Mọi bước đi sai lầm trong chính sách đều sẽ phải trả giá”, ông Turner nói.

Tổn hại lâu dài

Mới đây, Ngân hàng Thế giới (WB) đã cảnh báo nguy cơ suy thoái toàn cầu vào năm 2023 gia tăng khi các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đồng loạt tăng lãi suất để đối phó với lạm phát. Xu hướng này có thể dẫn đến một loạt cuộc khủng hoảng tài chính giữa các nền kinh tế đang phát triển, vốn vẫn đang quay cuồng sau đại dịch, và điều này sẽ gây tổn hại lâu dài cho họ.

“Nạn nhân” lớn nhất là những quốc gia đang có những khoản nợ lớn bằng đồng USD. Việc thực hiện nghĩa vụ nợ đối với các khoản này trở nên đắt đỏ hơn khi tỷ giá đồng nội tệ của họ giảm mạnh so với USD. Điều này buộc các chính phủ phải cắt giảm chi tiêu trong những khu vực khác, đúng lúc lạm phát đang làm suy giảm mức sống của người dân.
Đồng USD tăng giá gây sức ép lên các đồng tiền khác, cũng sẽ tạo ra áp lực cho những nền kinh tế xuất khẩu nhiều sang các quốc gia khác. Qua đó làm suy yếu nhu cầu thương mại toàn cầu. Những doanh nghiệp cần vốn để lớn mạnh, họ cũng sẽ chịu ảnh hưởng. Rủi ro ngày càng lộ rõ khi nhiều quốc gia trong số này đã mạnh tay nâng lãi suất. Ví dụ như Brazil đã tăng lãi suất 12 lần liên tiếp, đưa lãi suất cơ bản lên 13,75%. Ngân hàng trung ương Nigeria hôm 27-9 cũng nâng lãi suất lên 15,5%, mức cao hơn nhiều so với dự báo của các nhà phân tích.

Việc Fed dự kiến tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ trong thời gian tới đồng nghĩa rằng đồng USD có thể tăng giá thêm nữa. “Chúng ta nên lường trước rằng đồng USD sẽ tiếp tục mạnh lên và lãi suất tại Mỹ sẽ tiếp tục tăng lên. Hậu quả của việc này vô cùng lớn”, ông James Ashley, giám đốc bộ phận chiến lược thị trường quốc tế tại Goldman Sachs Asset Management, nhận định.

AN BÌNH