(Cadn.com.vn) - Xã Lộc Thủy, Phú Lộc (TT-Huế) được coi là xứ sở của loại dầu tràm nổi danh khắp nước. Nghề tinh chiết dầu tràm ở đây đã có hàng trăm năm, trải qua bao biến cố thăng trầm vẫn tồn tại và phát triển.

Sống chết với nghề

Xứ dầu tràm Lộc Thủy nằm ngay dưới chân đèo Phước Tượng trên hành trình thiên lý Bắc-Nam. Du khách mỗi lần đi qua đây như được lạc vào trong hương dầu tràm dìu dịu rất đặc trưng. Cả một đoạn đường dài hơn 10 km tính từ đèo Phước Tượng đến đèo Phú Gia, đâu đâu cũng thấy lò dầu. Mùi thơm của tinh dầu tỏa ra khắp vùng, hòa quyện với những làn khói xanh ấm áp. Chúng tôi tìm đến nhà ông Nguyễn Hữu Cầu, người được dân trong xã Lộc Thủy xem là “cây đại thụ” trong nghề nấu dầu tràm. Đã ở tuổi ngoại thất thập, nhưng trông ông vẫn rất khỏe mạnh, minh mẫn.

Biết chúng tôi đến để tìm hiểu về làng nghề truyền thống của xã, ông Cầu hào hứng cho biết: “Từ lâu lắm rồi, khi tôi lớn lên đã thấy dân làng biết thổi lửa nấu dầu, trong gia đình, từ ông nội đến bố tôi cũng làm nghề nấu dầu, sau này truyền lại cho tôi, cứ thế, hết thế hệ này đến thế hệ khác, người dân xã Lộc Thủy cùng sống với tràm”...

Ông Cầu bảo, không riêng gì vùng đất này, mà cả miền Trung ai sinh ra và lớn lên cũng biết đến mùi dầu tràm. Mỗi khi trong nhà có bà mẹ mang bầu, cháu nhỏ sơ sinh, trẻ con trở chứng đau bụng, người mệt nhọc, đầy hơi..., họ đều tìm đến ngay lọ dầu tràm. Tối tối, sau một ngày làm lụng vất vả, để tiêu tan cái mệt mỏi, cho giấc ngủ được sâu, không gì tốt hơn là lấy dầu tràm xoa ở vùng thái dương và gan bàn chân...

 Ngày nay, dù có rất nhiều thứ tân dược, dầu ngoại nhập đắt tiền, chai dầu tràm đối với người miền Trung vẫn còn nguyên giá trị, luôn là phương thuốc tốt và được ưa chuộng. PGS-TS Hoàng Văn Lựu, hiện là Chủ nhiệm bộ môn Hóa hữu cơ Trường ĐH Vinh, người đã bảo vệ đề tài tiến sĩ và có hơn 20 năm nghiên cứu trong lĩnh vực tinh dầu, cho biết: công dụng của dầu tràm từ lâu đã được các nhà khoa học trên thế giới công nhận, bởi trong tinh dầu có chứa nhiều thành phần Cinoel có tính năng kháng khuẩn cao ở đường hô hấp, tác dụng long đờm, dùng làm thuốc chữa ho, viêm họng, ngoài ra còn được dùng xoa bóp, chữa đau nhức, sát trùng, chữa bỏng. Tinh dầu tràm cũng có thể được uống khi đau bụng, ăn không tiêu.

 

“Người mở lối”

* Đã có nhiều công trình khoa học ở cấp Bộ Y tế, cấp Nhà nước nghiên cứu về tác dụng kháng khuẩn của alpha -Terpineol từ tinh dầu tràm. Và gần đây một nghiên cứu của OPODIS Pharma (thực hiện tại Viện Pasteur TPHCM năm 2008) cho thấy dầu thuốc sử dụng alpha -Terpineol tự nhiên chiết xuất từ dầu tràm có tác dụng ức chế virus cúm A/H5N1; còn tác dụng ức chế virus A/H1N1 hiện đang tiếp tục nghiên cứu. Từ năm 2008, tinh dầu tràm cũng được Bộ Y tế cho vào danh mục thuốc thiết yếu dành cho y tế cơ sở để kiểm soát bệnh địa phương (local diseases control). TS-BS Trần Bá Thoại

Nghề nấu dầu tràm đã có hàng trăm năm tuổi, được người dân bày bán khắp dọc QL1A qua địa phận TT-Huế. Thế nhưng, để có một thương hiệu cho xứ dầu tràm Lộc Thủy có thể quảng bá ra khắp nước, đảm bảo uy tín, chất lượng với khách hàng vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Trước thực trạng đó, một thanh niên tên Nguyễn Hoàng Lịch đã mạnh dạn đứng ra làm thương hiệu cho xứ dầu tràm. Thương hiệu dầu tràm Tiên Ông ra đời lập tức được đón nhận nhiệt tình: www.dautramtienong.com

Nhiều người dân ví Lịch chính là “người mở lối” cho dầu tràm Lộc Thủy. Anh Lịch tâm sự: “Từ lâu, khi biết Lộc Thủy có nghề nấu dầu tràm truyền thống, nhưng không thấy một cơ sở nào tạo dựng thương hiệu, tôi rất trăn trở mong muốn đưa dầu tràm đến với đông đảo người tiêu dùng hơn nữa.  

Sau khi nghiên cứu kỹ, tôi quyết tâm gây dựng một thương hiệu với tên gọi dầu tràm Tiên Ông như bạn thấy. Quyết tâm là vậy, nhưng để gây dựng một thương hiệu uy tín và đặc trưng, tôi thực hiện lần lượt việc nghiên cứu các công đoạn điều chế tinh dầu sao cho đảm bảo chất lượng rồi đi đăng ký, thiết kế website, kiểu dáng chai, nhãn, bao bì...  Để có được một sản phẩm dầu tràm Tiên Ông hoàn chỉnh như bây giờ là cả một quá trình khá gian nan”.

Khi chúng tôi tò mò vì sao thương hiệu là Tiên Ông chứ không phải một cái tên nào khác, anh Lịch vui vẻ cho hay, ý tưởng này bắt nguồn từ đặc trưng văn hóa Phương Đông. Đặc tính của dầu tràm dành cho trẻ em, phụ nữ mới sinh, tâm lý của người Phương Đông đều muốn được sự phù trợ, được “mẹ tròn con vuông”. Và Tiên Ông, một mặt nào đó có nghĩa là sự an lành, tin cậy, khỏe mạnh, trường sinh...

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Hoàng, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Thủy cho biết trong xã hiện có 12 lò nấu dầu và hàng trăm điểm bán dầu tràm. Thế nhưng, chất lượng vẫn đang còn bỏ ngỏ, bởi rất nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân đầu tiên là người dân không ý thức được vấn đề gây dựng thương hiệu.

Thiết nghĩ việc xây dựng những thương hiệu dầu tràm như Tiên Ông là rất cần thiết, hy vọng nó sẽ được nhân rộng để dầu tràm xứ Huế được vươn xa hơn, rộng hơn. Ông Hoàng cũng tin tưởng rằng, trong cuộc vận động người Việt dùng hàng Việt như hiện nay, sản phẩm dầu tràm Tiên Ông sẽ được người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn, tương lai trở thành một món quà du lịch không thể thiếu với du khách khi đến Huế bên cạnh những nón lá, kẹo mè xửng, tôm chua...

Hải Hậu

Sản phẩm đã có mặt ở các tỉnh, thành phố: