Mô hình trồng cây tre mét giúp bà con vùng cao xóa đói giảm nghèo

Thứ tư, 17/08/2022 16:01
Phù hợp với địa hình, khí hậu vùng núi, cây tre mét đang được H.Tương Dương (Nghệ An) ưu tiên phát triển. Với những công dụng mang lại, tre mét đang trở thành cây chủ lực trong phát triển kinh tế địa phương và giúp bà con vùng cao xóa đói, giảm nghèo.
Để hạn chế sâu bệnh, khâu chọn giống rất quan trọng.
Cây tre mét mang lại nhiều tác dụng, là cây xóa đói giảm nghèo cho đồng bào vùng cao.

Cây đa dụng, cây thoát nghèo

Tương Dương là huyện miền núi nằm ở phía Tây của tỉnh Nghệ An với diện tích lớn nhất tỉnh, chủ yếu là diện tích đất lâm nghiệp. Bởi vậy, để phát huy lợi thế này, việc trồng loại cây nào vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa hạn chế tình trạng lũ lụt, xói mòn được địa phương ưu tiên phát triển.

Cây tre mét được xem là loại cây đa tác dụng. Ngoài cung cấp thân để làm vật liệu xây dựng, tăm mành, đũa ăn, đồ thủ công mỹ nghệ, nguyên liệu cho ngành sản xuất giấy, tre mét còn cung cấp măng làm thực phẩm. Hiện cây tre mét đang ngày càng có chỗ đứng trong cơ cấu cây lâm nghiệp tại H.Tương Dương. Với đặc thù địa hình đồi núi phức tạp, nhiều sông suối, cây tre mét từ lâu đã được người dân huyện này lựa chọn. Không chỉ có tác dụng hạn chế lũ lụt, xói mòn, tre mét là loại cây lâm nghiệp (ngoài cây gỗ) có khả năng gây trồng thành vùng nguyên liệu chuyên canh, khai thác bền vững. Nhờ vào hiệu quả kinh tế của loài cây đa tác dụng này, tre mét được xem là cây trồng chủ lực giúp người dân vùng nông thôn miền núi H.Tương Dương có thêm thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Theo anh Vũ Văn Thủy, trú thôn Na Tụng, xã Tam Thái, trồng tre mét có nhiều ưu thế hơn các loại cây lấy gỗ như: keo, tràm. Loài cây này chỉ cần trồng một lần là có thể thu hoạch được hàng chục năm, công chăm sóc ít. Đặc biệt, sau khi phát triển ổn định, cây tăng nhanh về số lượng, sản lượng thu hoạch năm sau sẽ nhiều hơn năm trước. “Gia đình tôi chỉ trồng được hơn 1ha cây tre mét nhưng mỗi năm cho thu nhập ổn định khoảng từ 8 - 10 triệu đồng. Đối với những gia đình huyện miền núi, đây là nguồn thu ổn định trang trải cuộc sống, giúp con cái được đi học” – anh Thủy cho biết.

Bên cạnh tác dụng làm vật liệu xây dựng, làm đồ mỹ nghệ, tre mét còn được sử dụng để làm nguyên liệu sản xuất các loại giấy đế (một loại giấy mỏng, phẳng và mịn, có khả năng chống nước, không khí và dầu mỡ- P.V) nên được thương lái thu mua tận nơi, giá được nâng lên. Song, hiện người dân địa phương chủ yếu trồng, chăm sóc, thu hoạch dựa trên kinh nghiệm, chưa theo quy trình khoa học nên chất lượng tre mét không cao.

Anh Chạng Văn Thế, thôn Na Tụng, xã Tam Thái, huyện Tương Dương cho biết thêm: “Với tốc độ sinh trưởng nhanh, ít sâu bệnh, sau 3 - 4 năm kể từ khi trồng, loại cây này có thể khai thác và cho năng suất khá cao từ 4-12 tấn/ha. Giá trung bình hiện nay khoảng 800 nghìn đồng/tấn. Đây là mức thu nhập giúp nhiều gia đình ở vùng nông thôn miền núi vươn lên thoát nghèo”.

Để hạn chế sâu bệnh, khâu chọn giống rất quan trọng.

Cần nhân rộng

H.Tương Dương hiện có khoảng 1.600ha tre mét, được trồng chủ yếu trên rừng sản xuất ở các xã Yên Thắng, Nhôn Mai, Tam Đình, Tam Thái, Tam Quang, Thạch Giám… chủ yếu thông qua các chương trình, dự án phủ xanh đất trống đồi núi trọc hoặc do các dự án lâm nghiệp tài trợ. Tre mét được trồng và phát triển thành cây chủ lực là giải pháp thay thế hiệu quả khi vùng nguyên liệu giấy tự nhiên bị khai thác quá mức.

Theo chị Lê Thị Thu Thủy, cán bộ phụ trách nông lâm nghiệp xã Tam Thái, hiện toàn xã có khoảng 160ha tre mét, mỗi năm thu về hơn 600 triệu đồng. Đây là loài cây mang lại giá trị kinh tế cao lại có tác dụng phủ xanh đồi núi trọc nên diện tích tre mét ở địa phương liên tục được mở rộng. Để đảm bảo chất lượng, xã khuyến khích bà con nên sử dụng cây giống từ các cơ sở có uy tín trên địa bàn.

Ông Nguyễn Văn Hoa, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn H.Tương Dương cho biết, những năm trở lại đây, nhu cầu cây tre mét làm các sản phẩm đồ mỹ nghệ, vật liệu xây dựng, nguyên liệu giấy tăng cao. Theo đó, loại cây này dần trở thành cây trồng chủ lực của địa phương. Đây không chỉ là loại cây có tác dụng trong phát triển kinh tế, cây tre mét còn góp phần phủ xanh đồi trọc, giúp hạn chế lũ lụt. Tuy nhiên, kỹ thuật, phương pháp chăm sóc khai thác còn nhiều hạn chế ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sản phẩm, tính bền vững của loại cây này.

Hiện UBND H.Tương Dương đã thông qua Đề án phát triển cây tre mét giai đoạn 2021-2025. Song song với việc hướng dẫn kỹ thuật, chăm sóc, khai thác cho người dân địa phương, huyện đặt mục tiêu mở rộng rừng tre mét lên 10.000ha, hình thành vùng nguyên liệu tập trung gắn với cơ sở chế biến sâu các sản phẩm. Đồng thời, địa phương cùng với các đơn vị đang xúc tiến xây dựng chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC). Từ đó, nâng cao giá trị xuất khẩu đối với những sản phẩm của cây tre mét, kêu gọi, khuyến khích các doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất, đa dạng hóa các sản phẩm sẽ giúp người dân tăng thu nhập.

Dương Hóa