(Cadn.com.vn) - Hoạt động thăm dò khai thác đá phiến dầu đang được thực hiện một cách lặng lẽ tại Mông Cổ. Nhưng nhiều câu hỏi được đặt ra xung quanh tính khả thi và tác động đối với môi trường của tham vọng này.

Hướng đi mới tích cực...

Đầu năm nay, Tập đoàn Năng lượng Genie của Mỹ ký thỏa thuận với chính phủ Mông Cổ, theo đó, các Cty con của tập đoàn sẽ thăm dò đá phiến dầu trong thời gian 5 năm. Thỏa thuận này là cách giúp đất nước thoát khỏi sự phụ thuộc năng lượng vào Nga.

Mông Cổ hiện đang nhập khẩu 90% nhu cầu dầu mỏ từ nước láng giềng Nga. Ước tính, dự trữ đá phiến dầu của Mông Cổ ở mức 800 tỷ tấn. Trong khi đó, nước này đang phải vật lộn với suy giảm đầu tư nước ngoài. Tháng 1-2013, đầu tư trực tiếp nước ngoài chỉ bằng 42% so với mức các năm trước đó. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên phương tiện truyền thông địa phương, Bộ trưởng Bộ Khai khoáng D. Gankhuyag cho rằng đá phiến dầu được xem là một hướng đi mới tích cực cho nền kinh tế.

Hoạt động thăm dò đá phiến dầu tại Mông Cổ ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Ảnh: Diplomat

...nhưng không hiệu quả

Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng, chi phí từ việc khai thác dầu từ đá phiến dầu không có khả năng tạo ra nguồn năng lượng tái đầu tư (EROI). Dù đá phiến dầu và đá phiến khí hiện đang thống trị tin tức năng lượng toàn cầu và được coi là "cuộc cách mạng", việc chiết xuất dầu từ loại tài nguyên này rất tốn kém.

Sau khi thỏa thuận được ký kết, Macdonald Stainsby, nhà hoạt động chống khai thác cát hắc ín đến Mông Cổ để chia sẻ kiến thức của mình với các nhà hoạt động môi trường địa phương. Ông cho biết: “Khi tôi đến, chỉ có báo chí tiếng nước ngoài đề cập đến đá phiến dầu, các nhà môi trường học trong nước hoàn toàn không biết gì về những nguy hiểm khi khai thác loại nhiên liệu này”.

Tập đoàn Năng lượng Genie, vốn tự hào có một ban cố vấn chiến lược gồm các nhân vật nổi tiếng như Rupert Murdoch và Dick Cheney, có kinh nghiệm trong việc khai thác đá phiến dầu ở Israel. Genie cũng kết nối với các sáng kiến để phát triển đá phiến dầu ở Mỹ. Mặc dù đã trải qua nhiều năm nghiên cứu, đá phiến dầu vẫn không được xem là nhiên liệu mang lại hiệu quả kinh tế cao. Thành công ở Mông Cổ có khả năng sẽ cải thiện vị thế của Cty tại cả Israel và Mỹ.

Một Cty năng lượng khác của Mỹ là American Shale Oil gần đây liệt kê danh sách các công nghệ có thể sử dụng đối với đá phiến dầu nhưng không bảo đảm sẽ tạo ra một EROI đầy đủ. Công nghệ này liên quan đến việc lắp đặt các cuộn dây nóng dưới lòng đất để làm nóng đá phiến dầu và trích xuất một chất được gọi là kerogen. Tuy nhiên, David Hughes, nhà khoa học địa chất thuộc Viện Carbon Post, giải thích: "Không có khả năng sử dụng công nghệ tại chỗ vào thời điểm này. Thế giới đã áp dụng công nghệ khai thác này nhưng sản lượng không đáng kể, chỉ 25.000 thùng dầu mỗi ngày, chẳng nhằm nhò gì với nhu cầu 89 triệu thùng/ngày của thế giới. Đó là một quá trình lộn xộn, tốn nhiều năng lượng.

Ngoài ra, công việc thăm dò đá phiến dầu cũng tác động đến môi trường sống của người dân. Người chăn nuôi gia súc dọc theo sông Orkhon ở tỉnh Selenge cho biết, những đồng cỏ dọc theo con sông đang bị phá hoại bởi hoạt động của Genie.

An Bình

(Theo Diplomat)