Mùa cá kình xa...

Thứ ba, 28/05/2013 00:00

(Cadn.com.vn) - Nhớ xưa tháng năm, tháng sáu, mùa cá kình béo nhất. Cá kình sống ở nước lợ. Cá kình ở đầm Chuồn, đầm Sam (xã Phú An, Phú Vang, TT-Huế) ngon nổi tiếng. Những ngày đầu hạ, sáng nắng đổ lửa, chiều mưa giông tầm tã, cá kình tràn ngập các chợ Huế. Phiên chợ sớm, cá tươi không thể tả! Làm bánh khoái cá kình, nội tôi chỉ lựa mua thứ cá nhỏ bằng hai, ba ngón tay. Thịt ngọt, xương giòn, lúc ăn bánh nhai luôn cả con. Thịt cá kình chín màu vàng nghệ, hơi ngọt và béo. Nhưng ăn luôn cả gan và mật thì thấy vị đắng đầu lưỡi. Hồi bé, tôi thường gắp bỏ đi. Sau này mới biết đó là vị thuốc hay “ăn ngon ngủ kỹ”.

Ngày trước, nội tôi kể những hôm mưa giông lớn, lũ cá kình nhảy cả lên bờ. Bọn trẻ con đội mưa chạy đi nhặt cá mà cũng được một mẻ to. Giờ thì hiếm rồi. Mỗi ký cá bé xíu đến hơn trăm nghìn... Mắm rò cá kình và bánh khoái cá kình từ xưa là đặc sản của quê nội tôi. Khi chợ làng Chuồn bắt đầu đông người, các quầy bánh khoái cá kình nhộn nhịp hơn cả hàng bún bò giò heo. Mỗi hàng có khoảng 4 -5 khuông đổ bánh cùng nổi lửa. Vài chiếc bàn, vài chiếc ghế nhựa nhỏ để thực khách đàn ông ngồi. Phụ nữ thì ngồi xổm hay ngồi đòn. Dân quê không bao giờ ăn bánh xèo mà dùng đũa. Họ bốc bánh và cá chấm vào chén nước chấm cay xè. Nước chấm làm bằng nước mắm ruốc (con khuyết) hoặc nước mắm cá nục, cá cơm nguyên chất.

Nguyên liệu chính để làm loại bánh này là bột gạo tẻ, cá tươi. Rán bánh bằng dầu phộng, rải trên mặt bánh một lớp giá sống. Mỗi cái bánh sắp từ 1 đến 2 con cá kình. Bột chín thì cá cũng vừa chín tới. Do bột bánh bao quanh, nên cá chín mà không phải nướng, không phải rán, ngọt thơm kỳ lạ...Tạo nên hương vị riêng, không giống bánh khoái, bánh xèo ở các nơi khác. Bữa cơm mùa gặt hái, ăn canh gì cũng không bằng cá kình nấu canh với măng chua. Nếu ăn với bún hay miến thì không nên nấu canh mà um lên mới tuyệt. Măng non dầm muối xé sợi giòn giòn, chua chua. Món canh hay um đều được cánh đàn ông nhậu nhẹt ưa thích. Nội tôi còn nấu canh cá kình với thơm. Gặp buổi chợ bán cá kình nhiều, bà tôi kho cá be bé đã ướp riềng bằng niêu đất. Om trên bếp than, nhỏ lửa cho đến khi chín nhừ. Ăn hai, ba ngày liền, kho đi kho lại nhiều lần càng ngon! Ông tôi thì lựa những con cá kình tròn trịa, da bóng nhẫy, bụng trứng căng phồng đem nướng trên than hồng. Trước khi nướng phải tẩm ướp kỹ càng với gừng, rượu và tí giấm (có thể thay thế bằng chanh). Cá kình nướng, thêm đĩa đậu phộng rang, chai rượu quê, là đủ để chiều chiều ông đãi xóm giềng.

Bây giờ loài cá kình trên đầm phá quê tôi đang cạn kiệt. Nguyên nhân vì sao? Chỉ thấy báo cáo chung chung, tóm tắt trong bốn chữ: ô nhiễm môi trường. Đến nỗi muốn làm mắm rò cá kình thiệt khó, mua gom không đủ! Còn muốn thưởng thức món bánh khoái cá kình, phải về tận làng Chuồn mới có...

Vũ Hào