Thời gian qua, các cơ quan chức năng từ thành phố đến quận, huyện đã tăng cường công tác kiểm tra, xử lý đối với các đối tượng mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép ma túy; tuy nhiên, thực tế cho thấy tình hình trên vẫn diễn biến hết sức phức tạp. Để giải quyết căn cơ tội phạm, đặc biệt là vấn nạn nghiện ma túy, nhất là trong giới trẻ, nhất thiết cần có sự chung tay của toàn xã hội.

Một nhóm đối tượng TTN thuê vila sử dụng ma túy tập thể bị CAQ Ngũ Hành Sơn phát hiện và bắt giữ.

Giáo dục, tuyên truyền phải đúng đối tượng

Là một trong những báo cáo viên tuyên truyền về ma túy của lực lượng CATP, Trung tá Huỳnh Trọng Nghĩa- Đội trưởng Phòng CSMT CATP cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc giới trẻ sử dụng ma túy, trong đó nổi lên là do xuất phát từ hoàn cảnh gia đình đổ vỡ, cha mẹ ly hôn hoặc quá lo làm ăn nên thiếu sự quan tâm, chăm sóc con cái. Từ đó khiến một số thanh thiếu niên (TTN) rơi vào tâm trạng chán nản, dễ nghe theo lời dụ dỗ của bạn không tốt và cả bọn tội phạm. Vì vậy, theo Trung tá Huỳnh Trọng Nghĩa, để ngăn chặn tình trạng TTN dính vào ma túy thì trước hết phải từ phía gia đình và trường học.

“Công tác tuyên truyền phải chọn đúng nhóm đối tượng có nguy cơ cao (lứa tuổi TTN) để tiếp cận. Việc tuyên truyền phải dùng biện pháp trực quan, sinh động, không hình thức. Qua đó tạo ấn tượng cho các em thấy được sự nguy hiểm của ma túy để mà tránh”, Trung tá Huỳnh Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, theo Trung tá Nghĩa, điều quan trọng nhất là bản thân mỗi người phải luôn nhận thức ma túy gây ra những hệ lụy xấu không những cho chính mình, mà cho cả gia đình và xã hội. Ma túy không chỉ có tác hại xấu đến sức khỏe mà còn hủy hoại tương lai, suy đồi nhân phẩm, thậm chí có những hành vi mất nhân tính như ra tay sát hại người thân. Do đó, mỗi người phải luôn rèn luyện bản lĩnh vững vàng, không nghe theo bạn bè rủ rê sử dụng ma túy dù chỉ một lần.

Quan tâm giải pháp chống tái nghiện

Một trong những giải pháp ngăn chặn ma túy phải kể đến đó là công tác quản lý người nghiện, cai nghiện và chống tái nghiện của các cơ quan chức năng. Theo Chi cục PCTNXH (Sở LĐ-TB&XH) TP, thời gian vừa qua công tác quản lý người nghiện được các cấp chính quyền và các ngành liên quan thực hiện liên tục, nhưng trong thực tế số người nghiện còn ở ngoài xã hội cũng rất nhiều.

Thượng tá Huỳnh Văn Bình - Phó trưởng Phòng CSMT CATP cho rằng, công tác phối hợp tổ chức cai nghiện, quản lý giáo dục bằng nhiều hình thức trong thời gian qua đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, tỷ lệ tái phạm vẫn còn cao. Nguyên nhân chính, theo Thượng tá Bình là phụ thuộc vào ý chí rèn luyện của đối tượng (phần lớn từ trước đến nay đều phải áp dụng hình thức bắt buộc, hình thức tự giác, tự nguyện chiếm tỷ lệ thấp). Bên cạnh đó, khi người vi phạm về hòa nhập cộng đồng, phải chịu áp lực lớn về sự kỳ thị của cộng đồng, kể cả những người thân quen, điều này tạo rào cản lớn trong công tác phòng, chống tái nghiện cũng như kiềm chế các nguồn lây lan người nghiện, người sử dụng. Ngoài ra, mặc dù được các ngành, tổ chức, đoàn thể quan tâm hỗ trợ học nghề, nhưng khả năng có việc làm rất thấp, dẫn đến không có thu nhập để ổn định cuộc sống.

Nói về nguyên nhân số người nghiện, người sử dụng vẫn còn nhiều, đặc biệt là số phát sinh mới hàng năm luôn chiếm tỷ lệ cao, Thượng tá Bình cho rằng, tình trạng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có việc họ được tạo điều kiện hoặc bị số đối tượng xấu rủ rê, dụ dỗ, xúi giục, thậm chí là cưỡng bức sử dụng trái phép chất ma túy. “Tuy nhiên, do quy định của pháp luật chưa rõ, các cơ quan tư pháp chưa thống nhất quan điểm xử lý, nên đến nay chưa thể xử lý được các đối tượng tổ chức, chứa chấp, cưỡng bức, lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy, vì thế không có tác dụng giáo dục, răn đe mạnh mẽ người nghiện, cũng như đối với người sử dụng trái phép chất ma túy”, Thượng tá Huỳnh Văn Bình nhấn mạnh.

Giảm cầu để cắt cung

Tại Đà Nẵng, theo Phòng CSMT CATP, qua công tác bắt giữ tội phạm ma túy năm 2018 cho thấy, đối tượng phạm tội nghiện hoặc sử dụng ma túy chiếm tỷ lệ đến hơn 99,4%, điều này thể hiện cho xu hướng người nghiện hoặc sử dụng ma túy chuyển sang các hoạt động phạm tội, vừa có thu nhập nuôi sống bản thân, vừa có ma túy để sử dụng.

Trước tình hình đó, để kiểm soát chặt chẽ nguồn cầu về ma túy, thời gian qua, CA các đơn vị, địa phương đã thực hiện nghiêm kế hoạch chỉ đạo, hướng dẫn của Giám đốc CATP về rà soát, thống kê, lập hồ sơ, nhập số liệu, thông tin vào phần mềm quản lý người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn. Tính đến thời điểm hiện tại (ngày 2-7-2019), theo kết quả thống kê từ phần mềm, toàn thành phố có 3.862 người nghiện, người sử dụng ma túy đang trong diện quản lý, trong đó có 703 người ngoại tỉnh tạm trú (hơn 18%).

Mặc dù công tác phòng, chống ma túy thời gian qua được các cấp, các ngành quan tâm tăng cường so với thời gian trước đây, nhưng kết quả đạt được chưa thật sự bền vững, do còn tồn tại nhiều khó khăn chưa được giải quyết triệt để, nhất là nhiệm vụ kiểm soát “nguồn cầu” về ma túy trong cộng đồng. Số người nghiện ma túy có xu hướng gia tăng hàng năm, nhưng công tác quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy hiện nay chưa đảm bảo sự chặt chẽ, thống nhất giữa các cấp, các ngành, nhất là đối với các trường hợp thường xuyên thay đổi địa bàn, chỗ ở rất khó kiểm soát.

Do đó, để làm tốt hơn nữa công tác phòng ngừa, mục đích cuối cùng là ngăn chặn, giảm bớt môi trường nhạy cảm, giảm “nguồn cầu” về ma túy trên địa bàn, theo Thượng tá Huỳnh Văn Bình, cần tập trung nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác tuyên truyền về hậu quả tác hại của ma túy, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng phạm tội ma túy cho người dân, nhất là tầng lớp thanh niên, học sinh, sinh viên; những người có trách nhiệm trong quản lý, điều hành hoạt động của quán bar, karaoke, khách sạn, nhà nghỉ. Đồng thời, kết hợp giữa các biện pháp kiểm tra công khai với các biện pháp nghiệp vụ để phòng ngừa đối với quá trình hoạt động của các cơ sở kinh doanh dịch vụ nhạy cảm. Bên cạnh đó, vai trò của gia đình là vô cùng quan trọng, vì vậy, phải thường xuyên nâng cao công tác quản lý giờ giấc, biểu hiện của con cái mình để kịp thời uốn nắn, giáo dục. Riêng với bản thân mỗi người phải luôn tự ý thức rằng “không sử dụng ma túy dù chỉ một lần”.

DOÃN NGUYÊN HƯNG