Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang xem xét khả năng bỏ qua giai đoạn giải giáp Phong trào Hồi giáo Hamas tại Dải Gaza và triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) để chuyển ngay sang giai đoạn tái thiết dải đất này theo kế hoạch hòa bình do chính nước này đề xuất.
Kế hoạch hòa bình do Tổng thống Trump công bố hồi tháng 9-2025 bao gồm ba giai đoạn: triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế để giám sát ngừng bắn và giải trừ vũ khí của Hamas; thiết lập cơ chế quản trị dân sự tạm thời; và sau cùng là chương trình tái thiết Gaza với sự tài trợ của Mỹ, các nước Arab Vùng Vịnh và Liên minh châu Âu. Việc Washington được cho là cân nhắc rút ngắn tiến trình này phản ánh mong muốn đẩy nhanh các bước phục hồi nhân đạo và tái thiết cơ sở hạ tầng trong bối cảnh tình hình nhân đạo tại Gaza vẫn nghiêm trọng, trong khi nhiều nước Arab thúc giục sớm khởi động giai đoạn hậu xung đột.
Giới chức Israel tham gia đàm phán với Mỹ cho biết sự thay đổi này khiến các cuộc đàm phán giữa hai nước về tương lai Dải Gaza lâm vào bế tắc. Phía Israel cho rằng việc khôi phục Gaza mà chưa giải giáp lực lượng Hamas “đi ngược lại tinh thần của kế hoạch hòa bình” vốn đặt điều kiện tiên quyết là phi quân sự hóa Dải Gaza trước khi tái thiết. Ngoài ra, nếu Mỹ thực sự rút ngắn tiến trình này, việc này có thể tạo cơ hội cho Hamas “tái vũ trang và củng cố quyền kiểm soát”, làm suy yếu mục tiêu an ninh của cả Israel và Mỹ.
Trong một diễn biến liên quan, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc dự kiến sẽ tiến hành một phiên họp vào ngày 17-11 để thảo luận dự thảo nghị quyết của Mỹ về Gaza. Dự thảo tập trung vào việc quản lý Dải Gaza sau chiến tranh và hoan nghênh việc thành lập Hội đồng Hòa bình - một cơ quan quản lý chuyển tiếp do Tổng thống Trump làm chủ tịch đến cuối năm 2027, đồng thời cho phép các quốc gia thành viên lập ISF tạm thời để bảo vệ các khu vực biên giới của Gaza và mở đường cho khả năng thành lập một nhà nước Palestine trong tương lai.
Dự thảo được 8 nước Arập và Hồi giáo ủng hộ (bao gồm Qatar, Ai Cập, Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Saudi Arabia, Indonesia, Pakistan, Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ) với hy vọng có thể “mở ra lộ trình đáng tin cậy cho việc hướng tới quyền tự quyết của người Palestine”. Trong khi đó, Trung Quốc và một số quốc gia Arab khác phản đối một phần nội dung dự thảo, trong đó có việc thành lập Hội đồng Hòa bình.Về phía Israel, nước này lo ngại về khả năng sẽ không được can thiệp vào danh sách các nước tham gia ISF, do đó không thể ngăn cản sự tham gia của Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ.Nếu dự thảo được thông qua, đây sẽ là lần đầu tiên kể từ 1993, Israel chuyển giao một phần trách nhiệm an ninh ở Gaza cho lực lượng bên ngoài.
T.N
