Theo thông báo của Tổng thống Mỹ Donald Trump trên mạng xã hội Truth Social ngày 9-12, Mỹ sẽ cho phép Nvidia xuất khẩu bộ xử lý H200, dòng chip AI mạnh thứ hai của hãng, sang Trung Quốc và áp thuế 25% trên các giao dịch. Reuters dẫn nguồn tin từ một quan chức Nhà Trắng tiết lộ mức phí 25% sẽ được thu dưới dạng thuế nhập khẩu từ Đài Loan (Trung Quốc, nơi chip H200 được sản xuất) sang Mỹ. Tại đây, con chip sẽ trải qua quá trình xem xét an ninh bởi các quan chức trước khi được xuất khẩu sang Trung Quốc. Ông Trump không nêu số lượng chip sẽ được cấp phép hay những điều kiện cụ thể, mà chỉ nhấn mạnh rằng xuất khẩu sẽ đi kèm các điều kiện đủ mạnh để bảo đảm an ninh quốc gia.

Tổng thống Trump cho biết đã thông báo quyết định cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và nhận được phản hồi tích cực. Ông Trump đồng thời cho biết Bộ Thương mại Mỹ đang hoàn thiện chi tiết thỏa thuận và cách tiếp cận tương tự sẽ được áp dụng cho các công ty khác như AMD và Intel.

Cổ phiếu của Nvidia tăng 2% trong phiên giao dịch ngoài giờ sau thông báo của ông Trump, nối tiếp mức tăng 3% trước đó khi tin tức về thỏa thuận được đưa ra. Đây sẽ là thắng lợi lớn cho nhà sản xuất chip có vốn hóa lớn nhất thế giới, vốn nhiều tháng qua vận động hành lang nhằm nới lỏng các biện pháp hạn chế xuất khẩu được triển khai từ năm 2022.

Thông báo được đưa ra trong bối cảnh các cuộc tranh luận trong nội bộ Mỹ đang nóng lên về việc có nên tiếp tục bán chip cho Trung Quốc để duy trì ưu thế công nghệ hay siết chặt kiểm soát vì lý do an ninh. Trong bối cảnh Mỹ cấm bán dòng Blackwell (chip AI mới nhất của Nvidia) sang Trung Quốc, giới chức coi việc cho phép H200 là giải pháp trung dung, tránh việc để Trung Quốc tiếp cận chip cao cấp nhất nhưng cũng không đẩy các doanh nghiệp nước này về phía các lựa chọn thay thế từ Huawei. Tổng thống Trump khẳng định động thái này sẽ bảo vệ an ninh quốc gia, tạo việc làm cho người Mỹ và duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI. Ông nhấn mạnh các chip tiên tiến nhất của Nvidia, gồm dòng Blackwell và thế hệ kế tiếp Rubin, không nằm trong thỏa thuận và chỉ phục vụ khách hàng Mỹ. Nvidia đã lên tiếng ủng hộ quyết định của chính quyền Mỹ. Công ty cho rằng việc cho phép bán H200 cho các khách hàng đã được Bộ Thương mại thẩm định là "một sự cân bằng hợp lý", giúp duy trì việc làm và sản xuất trong nước.

Tuy nhiên, quyết định vấp phải chỉ trích từ một số nghị sĩ Dân chủ và các chuyên gia an ninh, những người cho rằng xuất khẩu chip tiên tiến có thể hỗ trợ cho việc hiện đại hóa quân đội Trung Quốc. Cựu quan chức Bộ Thương mại Mỹ Eric Hirschhorn nhận định đây là "sai lầm nghiêm trọng khi đánh đổi an ninh quốc gia lấy lợi ích thương mại", đi ngược lại chính sách xuyên suốt của lưỡng đảng về hạn chế năng lực quân sự Trung Quốc.

Viện Nghiên cứu phi đảng phái Institute for Progress đánh giá chip H200 mạnh gấp gần sáu lần H20, dòng chip mạnh nhất từng được phép bán cho Trung Quốc trước đây. Trong khi đó, Blackwell, chip đang được các công ty Mỹ sử dụng, vẫn nhanh hơn đáng kể so với H200, với tốc độ huấn luyện AI cao hơn 1,5 lần và hiệu suất tính toán nhanh gấp 5 lần.

Ông Chris McGuire, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, đánh giá các doanh nghiệp Trung Quốc nhiều khả năng vẫn sẽ mua H200 vì đây là lựa chọn vượt trội so với chip nội địa. Tuy vậy, phản ứng của Bắc Kinh vẫn khó dự đoán khi chính quyền vừa lo ngại rủi ro an ninh, vừa muốn thúc đẩy tự chủ công nghệ.

Quyết định của Mỹ được công bố cùng ngày Bộ Tư pháp nước này thông báo triệt phá đường dây buôn lậu chip liên quan Trung Quốc, tìm cách xuất khẩu trái phép lượng chip H100 và H200 trị giá 160 triệu USD trong giai đoạn 2024-2025. Các chuyên gia cho rằng động thái của Washington vừa nhằm duy trì đòn bẩy công nghệ, vừa tránh để thị trường chợ đen lấp vào khoảng trống nếu lệnh cấm quá cứng rắn.

Ngày 8-12, Bộ Tư pháp Mỹ cho biết nhà chức trách đã tạm giữ hai người Trung Quốc với cáo buộc buôn lậu chip H100 và H200 của Nvidia sang Trung Quốc. Theo Reuters, các công tố viên cáo buộc Fanyue Gong, 43 tuổi, công dân Trung Quốc sống ở New York, và Benlin Yuan, 58 tuổi, công dân Canada gốc Trung Quốc, đã cấu kết với nhân viên của một công ty logistics tại Hông Kông và một công ty công nghệ AI tại Trung Quốc để lách các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Trong các tài liệu tòa án, các công tố viên nói rằng Fanyue Gong và các đồng phạm đã lấy các chip Nvidia thông qua người mua hộ và các bên trung gian, rồi khai man rằng hàng hóa dành cho khách hàng ở Mỹ hoặc khách hàng ở Đài Loan hay Thái Lan.

AN BÌNH