(Cadn.com.vn) - Mối quan hệ giữa Cơ quan tình báo Pakistan (ISI) và Cục tình báo Trung ương Mỹ (CIA) bất ngờ nổi sóng sau khi giới truyền thông tiết lộ Raymond Davis – nhân viên của lãnh sự quán Mỹ là điệp viên của CIA.

Nhân tố Raymond Davis

Mọi việc bắt đầu khi Raymond Davis – nhân viên của lãnh sự quán Mỹ tại Pakistan bị bắt giữ vì tội nổ súng bắn chết 2 người Pakistan, mặc dù nhân viên sứ quán Mỹ này luôn tuyên bố ông chỉ cố gắng tự vệ khi trở thành nạn nhân một vụ cướp.

Theo phía Mỹ, ngày 28-1, khi nhà ngoại giao Davis đang dừng tại một đèn giao thông ở Lahore thì bị hai người đàn ông đi xe gắn máy tấn công. Ông Davis đã rút súng bắn trả và báo động cho một đội an ninh Mỹ ở phía sau. Hai người đi xe máy sau đó đã chết trong bệnh viện. Cảnh sát Pakistan đã bắt giữ ông Davis và cáo buộc ông này phạm hai tội: giết người và mang súng bất hợp pháp. Trong khi Mỹ đang nỗ lực yêu cầu Pakistan thả công dân của mình thì mọi việc lại diễn tiến theo chiều hướng khác. Báo chí Pakistan nghi ngờ ông Davis là gián điệp nằm trong vỏ bọc của nhà ngoại giao. Nguồn tin từ báo chí địa phương cho hay, hộ chiếu của ông Davis chỉ được cấp thị thực kinh doanh khi ông này lần đầu vào Pakistan năm 2009. Vụ việc càng trở nên phức tạp hơn khi một quan chức tình báo Pakistan giấu tên tiết lộ, hai người bị Davis giết chết không phải là cướp mà là các nhân viên tình báo được cử theo dõi ông này. Trong khi đó, tờ Guardian của Anh khẳng định, “một số phương tiện truyền thông Mỹ” đã biết về mối quan hệ giữa Davis và CIA, nhưng họ “phải che giấu nó theo yêu cầu của chính quyền”. Phó tổng biên tập Guardian là Ian Katz cho biết, báo này có được tin Davis là đặc vụ CIA qua lời xác thực của hai quan chức cấp cao trong chính quyền Pakistan.

Raymond Davis (giữa) bị bắt hôm 28-1. Ảnh: Reuters

Vai trò của ISI - CIA

Hôm 26-2, vụ bê bối gián điệp này lại tiếp tục trở thành đề tài nóng trên các phương tiện báo chí khi các nguồn tin cho rằng, ISI có liên hệ với CIA để biết chi tiết về hoạt động của họ ở Pakistan.

Một quan chức quân sự giấu tên của Pakistan đã xác nhận mối quan hệ này, song người này không cho biết có bất kỳ thỏa thuận trực tiếp nào giữa Giám đốc CIA Leon Panetta và người đồng cấp ISI Ahmad Shuja Pasha hay không. Tổng giám đốc Cơ quan quan hệ Công chúng Pakistan (ISPR), Athar Abbas cũng từ chối bác bỏ hoặc xác định thông tin này. Trong khi đó, nhiều hãng thông tấn báo chí cũng đưa tin, ông Panetta và tướng Pasha đã nói chuyện với nhau qua điện thoại. Theo các quan chức quân sự, việc bắt giữ “điệp viên” Davis cho thấy, CIA ngày càng hiện diện nhiều ở Pakistan mà chính phủ đồng minh của Mỹ này không hề hay biết. “Chúng tôi đang làm rất nhiều cho họ (Mỹ) -ám chỉ việc 80.000 lính Mỹ tại Afghanistan đang phụ thuộc vào Pakistan - nhưng chúng tôi không nhận lại được gì”, một quan chức nhận xét. Các nhà phân tích cho rằng, quân đội sử dụng vụ bê bối Davis như là một cơ hội để kiểm tra các quan chức Mỹ và các nhân viên CIA đang hoạt động ở Pakistan. Một số nhà bình luận thừa nhận, quân đội đã không hài lòng với các chính sách thị thực tự do chính phủ Pakistan đang áp dụng hiện nay đối với người Mỹ. Trong khi đó, báo New York Times dẫn lời các nhà phân tích cho rằng, Washington và Islamabad đang tiến hành trao đổi để Davis được trả tự do. Và nếu điều đó xảy ra, Pakistan sẽ tăng cường giám sát việc cho công dân Mỹ nhập cảnh.

Tìm kiếm công bằng

Tuy nhiên, báo New York Times cũng cho rằng, Pakistan đã dịu giọng xung quanh vụ việc này vì họ chính thức thừa nhận, cơ quan tình báo Mỹ và Pakistan cần phải tiếp tục hợp tác. Islamabad cũng tuyên bố đã chuẩn bị “các kịch bản tiếp theo” nếu CIA không cư xử với họ như là một “đối tác thực sự”.

“Hãy đối xử với chúng tôi như là đồng minh chứ không phải là vệ tinh. Tôn trọng, bình đẳng và tin cậy là điều quan trọng và cần thiết”, một quan chức nói. Phía CIA của Mỹ cũng đã có đáp trả tương tự. Nhà phân tích quân sự Zahid Hussain cho biết, sự ngờ vực giữa ISI và CIA ngày càng nhân rộng trong vụ khủng hoảng điệp viên Davis, khiến mối quan hệ giữa hai nước trở nên tồi tệ nhất kể từ sau vụ khủng bố 11-9. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng, mối quan hệ này không có nguy cơ bị phá vỡ hoàn toàn. Mặc dù cả Mỹ và Pakistan đã từng nhất trí nỗ lực “bắt trượt” đến mức tối thiểu nhưng “ISI vẫn muốn thống kê đầy đủ số điệp viên CIA đang làm việc trong vai trò chưa được xác định ở Pakistan”. Các quan chức ISI cũng nói rằng, việc xác định số lượng CIA là cần thiết vì Islamabad nghi ngờ Mỹ đang cử nhiều điệp viên bí mật đến Pakistan trong thời gian qua, như trường hợp của Davis. Những mối nghi ngờ ngày càng gia tăng sau khi chính phủ Pakistan ra chỉ thị hồi cuối tháng 7-2010 theo đó cho phép Đại sứ quán ở Washington được phép cấp thị thực cho người Mỹ mà không cần sự giám sát của ISI hoặc Bộ Nội vụ. Những hoạt động của người Mỹ như trường hợp Davis khiến ISI bối rối vì nó làm cho các cơ quan này “giống như kẻ ngu” trong con mắt của công chúng Pakistan và khiến họ khó giải thích với người Pakistan tại sao ISI lại hợp tác với CIA. Tuy nhiên, việc thống kê độc lập về số lượng các quan chức và các điệp viên CIA ở Pakistan là rất khó. Cựu sĩ quan quân đội, tướng Aslam Beg tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng, con số này là gần 3.000 điệp viên.

Trúc Linh