Sau khi Cty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu (Cty vàng Bồng Miêu) hết hạn khai thác tại mỏ vàng Bồng Miêu (xã Tam Lãnh, H. Phú Ninh, Quảng Nam), UBND tỉnh Quảng Nam đã nhiều lần đề nghị Bộ TN&MT khẩn trương hoàn tất các thủ tục để đóng cửa mỏ. Nhưng hơn 4 năm qua việc đóng cửa mỏ vẫn chưa triển khai khiến tình trạng khai thác vàng trái phép diễn ra tại khu vực này như “nấm mọc sau mưa”, gây phức tạp về ANTT, ô nhiễm môi trường, thất thoát tài nguyên quốc gia. Trước tình hình trên, mới đây UBND tỉnh Quảng Nam có công văn gửi Bộ TN&MT cho phép chọn nhà đầu tư thăm dò, khai thác khoáng sản tại mỏ vàng Bồng Miêu. Thế nhưng Bộ TN&MT lại cho rằng, cửa mỏ cũ chưa đóng, việc cho đơn vị mới vào thăm dò, khai thác là trái luật.

Việc mỏ vàng Bồng Miêu chưa được đóng cửa khiến tình trạng khai thác trái phép gây ô nhiễm môi trường diễn ra nhiều năm qua tại đây.

Đề xuất cho nhà đầu tư khai thác thay vì đóng cửa mỏ

Ngày 10-9-2020, UBND tỉnh Quảng Nam có Công văn số 5278/UBND-KTN về việc đề nghị lựa chọn nhà đầu tư thăm dò, khai thác khoáng sản tại mỏ vàng Bồng Miêu gửi Bộ TN&MT. Theo nội dung công văn trên, hiện nay, Đề án đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu đang được Bộ TN&MT xem xét, phê duyệt. Về kinh phí thực hiện, HĐND tỉnh Quảng Nam đã thống nhất bố trí từ ngân sách tỉnh số tiền 12,6 tỷ đồng (tại Nghị quyết số 32/NQ-HĐND ngày 29-11-2019) cùng với số tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường do Cty vàng Bồng Miêu đã nộp hơn 6,4 tỷ đồng để thực hiện đề án.

Trên cơ sở ý kiến của Bộ Tài chính tại Công văn số 4515/BTC-NSNN ngày 14-4- 2020 về dự án đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu, do còn một số vướng mắc liên quan đến quy trình cấp phát kinh phí từ ngân sách tỉnh về trung ương và chưa có quy định cụ thể về cơ chế chi trả tiền ký quỹ để thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường trong trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản đã ký quỹ nhưng giải thể, phá sản và chưa thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường.

“Trước ý kiến trên, UBND tỉnh Quảng Nam xét thấy từ khi giấy phép khai thác khoáng sản của Cty vàng Bồng Miêu hết hạn (tháng 3-2016) đến nay, tình hình ANTT tại mỏ vàng Bồng Miêu diễn biến hết sức phức tạp. UBND tỉnh đã chỉ đạo Công an tỉnh, UBND H. Phú Ninh tổ chức nhiều đợt truy quét, chốt chặn, bảo vệ nhưng tình trạng khai thác khoáng sản trái phép và mất ANTT vẫn còn diễn ra. Nguyên nhân chủ yếu do các đối tượng khai thác khoáng sản trái phép từ nhiều địa phương khác đến và một số người dân bản địa đã lợi dụng địa hình vùng rừng núi, diện tích mỏ vàng lớn với hệ thống đường lò phức tạp, nhiều cửa lò thông gió để tiến hành khai thác, tận thu khoáng sản trái phép, đặc biệt ở khu vực hầm lò Núi Kẽm, khu khai thác lộ thiên Hố Gần, khu vực đập thải 3A, 3B. Trong khi lực lượng quản lý địa bàn còn mỏng, kinh phí sử dụng cho việc quản lý, truy quét bảo vệ mỏ vàng tốn kém. Thủ tục đóng cửa mỏ kéo dài đã gây khó khăn cho địa phương trong việc quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản, môi trường, ANTT tại địa phương”, ông Hồ Quang Bửu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nhìn nhận.

Trước những khó khăn, vướng mắc nêu trên, UBND tỉnh Quảng Nam đã có công văn đề nghị Bộ TN&MT xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép lựa chọn nhà đầu tư mới để thực hiện việc thăm dò, đánh giá trữ lượng còn lại, làm cơ sở cấp phép khai thác khoáng sản tại mỏ vàng Bồng Miêu thay vì quyết định đóng cửa mỏ. “Việc này nhằm tránh lãng phí khi sử dụng ngân sách địa phương hơn 12,6 tỷ đồng và số tiền hơn 6,4 tỷ đồng ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường của Cty vàng Bồng Miêu để đóng cửa mỏ, trong đó thực hiện phá dỡ, bịt kín các đường lò, xử lý các bãi thải, trồng cây…; sau đó, khi có nhà đầu tư mới được cấp phép khai thác lại tiến hành phá dỡ, đầu tư xây dựng lại từ đầu. Bên cạnh đó, việc quản lý khoáng sản vàng trong thực tế chỉ thực sự hiệu quả khi có một doanh nghiệp được cấp phép đứng ra tổ chức, thăm dò, khai thác và quản lý mỏ, ngăn chặn được tình trạng khai thác khoáng sản trái phép từ các đối tượng bên ngoài, tránh thất thoát tài nguyên, tăng thu cho ngân sách nhà nước và giảm bớt kinh phí địa phương trong việc quản lý, bảo vệ khoáng sản” - nội dung công văn của UBND tỉnh Quảng Nam thể hiện.

Một cửa đường hầm ở khu vực mỏ vàng Bồng Miêu.

Đóng cửa mỏ xong mới xem xét chọn nhà đầu tư

Sau khi nhận được Công văn số 5278/ UBND-KTN của UBND tỉnh Quảng Nam, ngày 23-10, Bộ TN&MT có Công văn số 5936/BTNMT-ĐCKS UBND tỉnh Quảng Nam với nội dung: Theo quy định tại Điều 73 Luật Khoáng sản năm 2010, mỏ vàng Bồng Miêu thuộc trường hợp phải đóng cửa mỏ do Giấy phép khai thác khoáng sản đã hết hạn. Do tổ chức được cấp phép khai thác đã phá sản, việc thực hiện đóng cửa mỏ khoáng sản được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 74 Luật Khoáng sản, Điều 46 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29-11-2016 của Chính phủ.

Ngày 12-8-2020, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 6681/VPCP-KTTH về việc thực hiện Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản mỏ vàng Bồng Miêu. Theo đó Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã giao Bộ TN&MT căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, quy định của pháp luật có liên quan để xem xét, quyết định việc lựa chọn tổ chức, cá nhân có đủ năng lực lập, thực hiện Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản mỏ vàng Bồng Miêu và quy định nội dung, thu tục phê duyệt, nghiệm thu kết quả thực hiện Đề án theo thẩm quyền và đúng quy định của pháp luật; kinh phí để lập, thực hiện Đề án được thực hiện theo đúng quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29-11-2016 của Chính phủ.

“Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ TN&MT đang giao cho các cơ quan chuyên môn của Bộ rà soát Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản mỏ vàng Bồng Miêu và các vấn đề liên quan, phối hợp với UBND tỉnh Quảng Nam để tổ chức đóng cửa mỏ khoáng sản khu vực khai thác vàng nêu trên theo quy định của pháp luật. Vấn đề chọn nhà đầu tư thăm dò, khai thác tại mỏ vàng Bồng Miêu sẽ được xem xét sau khi hoàn thành việc đóng cửa mỏ theo quy định”- Bộ TN&MT trả lời.

Trước ý kiến trên của Bộ TN&MT, mới đây ngày 19-11, UBND tỉnh Quảng Nam tiếp tục có Công văn số 6802/UBND-KTN về việc đề nghị đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiệm vụ đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu. “Kế hoạch triển khai nhiệm vụ đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu đã được Bộ TN&MT phê duyệt năm 2017, việc lựa chọn nhà thầu thi công đề án dự kiến hoàn thành trước năm 2017, tuy nhiên đến nay vẫn chưa thực hiện. Nhân dân và chính quyền xã Tam Lãnh đã nhiều lần kiến nghị đẩy nhanh tiến độ đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường. Tình hình trên kéo dài sẽ gây phức tạp về ANTT, khó khăn trong công tác bảo vệ tài nguyên khoáng sản, gây ô nhiễm môi trường, gây bức xúc cho nhân dân và chính quyền địa phương. Do đó, Quảng Nam đề nghị Bộ TN&MT sớm ban hành quy định nội dung, thủ tục phê duyệt, nghiệm thu kết quả thực hiện Đề án đóng cửa mỏ theo thẩm quyền. Đồng thời xem xét, quyết định lựa chọn tổ chức, cá nhân có đủ năng lực thực hiện Đề án đóng của mỏ vàng Bồng Miêu theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng” - công văn của UBND tỉnh Quảng Nam kiến nghị.

BÃO BÌNH