Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 11-5 (giờ địa phương) khẳng định, ông không ủng hộ mở lại các cuộc đàm phán với Trung Quốc về thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 mà hai nước đã thống nhất hồi đầu năm 2020.

Tổng thống Trump cho biết có thể yêu cầu Trung Quốc bồi thường thiệt hại do đại dịch Covid-19. Ảnh: AFP

Tuyên bố của ông Trump được đưa ra sau khi tờ Thời báo Hoàn Cầu - ấn phẩm phụ của Nhân dân Nhật báo - dẫn các nguồn tin thân cận với chính phủ Trung Quốc cho hay, Bắc Kinh có thể sẽ đánh giá lại thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, trong đó một số cố vấn đã hối thúc tiến hành những cuộc đàm phán mới.

Thời báo Toàn cầu đưa tin: các cố vấn đã đề nghị chính phủ Trung Quốc xem xét khả năng vô hiệu thỏa thuận thương mại và đàm phán một hiệp định mới; cho biết các cuộc công kích của Mỹ đã kích hoạt cơn thịnh nộ trong nội bộ Trung Quốc. Thời báo trích dẫn ý kiến một quan chức cho rằng, việc chấm dứt thỏa thuận giai đoạn 1 thực ra tốt cho Trung Quốc hơn. Nền kinh tế Mỹ hiện đang suy yếu và cuộc bầu cử tổng thống sắp diễn ra. Hiện Mỹ không thể đủ khả năng để tái phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.

Tại cuộc họp báo về công tác phòng chống đại dịch Covid-19, khi được hỏi liệu Tổng thống Mỹ có ý định đàm phán lại thỏa thuận trên hay không, ông Trump khẳng định: “Không, hoàn toàn không. Thậm chí không một chút nào”. “Tôi không quan tâm. Chúng tôi đã ký một thỏa thuận. Tôi cũng đã nghe nói về điều đó - họ muốn mở lại những cuộc đàm phán thương mại để khiến nó trở thành một thỏa thuận tốt hơn dành cho họ”, ông Trump nhấn mạnh.

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ hiện chưa đưa ra bình luận về thông tin của Thời báo Hoàn cầu.

Khó thực hiện thỏa thuận

Vài giờ sau bài báo của Thời báo Hoàn Cầu, ngay trong ngày 11-5, các nhà nhập khẩu Trung Quốc thông báo mua ít nhất 4 lô hàng đậu nành (khoảng 240.000 tấn) của Mỹ; và việc giao hàng bắt đầu vào tháng 7-2020.

Giao dịch mới nhất này nằm trong chuỗi các hoạt động mua hàng hóa từ Mỹ gần đây của Trung Quốc. Các quan chức Mỹ cho biết cũng bắt đầu thực hiện các phần khác của thỏa thuận thương mại liên quan đến bảo vệ sở hữu trí tuệ.

Theo thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung giai đoạn 1, Washington chấp nhận ngừng kế hoạch áp thuế đối với 155 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời giảm thuế quan còn 7,5% đối với 120 tỷ USD hàng hóa. Đổi lại, Bắc Kinh đã cam kết mua ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và các dịch vụ của Mỹ trong 2 năm, trong đó phải bao gồm 40 tỷ USD nông sản.

 Tuy nhiên, một số cử tri lo ngại Trung Quốc không giữ cam kết mua hàng hóa và dịch vụ Mỹ vì kinh tế chịu tổn hại nặng nề từ đại dịch Covid-19. Các chuyên gia cũng nhận định, dịch Covid19 có thể khiến thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 giữa Mỹ và Trung Quốc “chết yểu”. Khi dịch Covid-19 bùng lên từ Vũ Hán, ngành kinh tế tư nhân Trung Quốc lao đao vì nhiều doanh nghiệp đóng cửa, tiêu dùng lao dốc. Do đó, nợ Trung Quốc sẽ phình to, tăng trưởng GDP lao dốc. Chính quyền Bắc Kinh sẽ rất khó thực hiện các cam kết mua hàng từ Mỹ theo thỏa thuận giai đoạn 1.

“Cơn sóng thần giận dữ”

Căng thẳng Mỹ - Trung gia tăng thời gian qua, cùng tình hình dịch Covid-19 khiến mối quan hệ xấu đi do ông Trump cáo buộc Trung Quốc che giấu thông tin về dịch bệnh, khiến hàng nghìn người Mỹ thiệt mạng và hàng triệu người mất việc làm. Căng thẳng gia tăng giữa hai nước cũng khiến đề xuất đàm phán về thỏa thuận thương mại giai đoạn 2 “giậm chân tại chỗ”.

Chính quyền Tổng thống Trump khẳng định có bằng chứng cho thấy virus SARS-CoV-2 đến từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, một cáo buộc mà Trung Quốc đã bác bỏ. Hôm 11-5, căng thẳng lại tiếp tục gia tăng khi hai tờ WSJ và NYT dẫn các nguồn tin cho biết, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cùng các chuyên gia an ninh mạng của nước này tin rằng các tin tặc Trung Quốc đang tìm cách đánh cắp nghiên cứu về phát triển một loại vaccine chống virus SARSCoV-2 của Mỹ. FBI và Bộ An ninh Nội địa Mỹ đang có kế hoạch đưa ra một cảnh báo về hoạt động của tin tặc Trung Quốc trong bối cảnh các chính phủ và các Cty tư nhân chạy đua phát triển vaccine phòng Covid-19. Các tin tặc trên được cho là cũng đang nhắm vào thông tin và sở hữu trí tuệ đối với các phương pháp điều trị và xét nghiệm Covid-19.

Tờ Thời báo Hoàn cầu cho rằng, các cáo buộc vô căn cứ đã kích hoạt một “cơn sóng thần giận dữ” từ những người trong ngành thương mại Trung Quốc bởi Bắc Kinh đang thực hiện tốt các quy định trong thỏa thuận giai đoạn 1. Một cố vấn thương mại của chính phủ Trung Quốc cho rằng, nền kinh tế Mỹ đang suy yếu và cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp diễn ra. “Mỹ hiện không đủ khả năng để bắt đầu lại cuộc chiến thương mại với Trung Quốc nếu mọi thứ trở về điểm khởi đầu”, vị cố vấn này cho biết.

AN BÌNH

>> Mỹ - Trung nhất trí tạo thuận lợi cho thỏa thuận thương mại giai đoạn 1

>> Siêu tàu sân bay Ronald Reagan của Mỹ tái xuất

>> Cái giá nghiệt ngã để nền kinh tế Mỹ mở cửa trở lại

>> Toan tính sai lầm của Trung Quốc khi quấy rối trên Biển Đông

>> Trung Quốc hung hăng ở Biển Đông: Chủ nghĩa cơ hội thời Covid-19 hay “sự bình thường mới”?