Quân khu 4 là địa bàn chiến lược trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước có vị trí địa lý, chính trị, quân sự đặc biệt quan trọng. Trải dài từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên - Huế (nay là TP Huế), Quân khu 4 vừa là tuyến đầu của hậu phương lớn miền Bắc, vừa là hậu phương trực tiếp của tiền tuyến miền Nam. Đây là vùng đất gánh trên vai trọng trách nặng nề với hai đầu đất nước nhưng cũng đầy vinh quang: Chi viện sức người, sức của cho chiến trường, đồng thời trực tiếp đối đầu với những trận đánh ác liệt do kẻ thù leo thang phá hoại.

Với vị trí địa chính trị đặc biệt, Quân khu 4 là “cánh cửa thép” bảo vệ hậu phương miền Bắc, là hành lang huyết mạch kết nối Bắc - Nam, nơi vận chuyển binh lực, vũ khí, lương thực vào chiến trường miền Nam qua tuyến đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, toàn Quân khu đã huy động hàng triệu tấn lương thực, thực phẩm, hàng chục vạn lượt thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến; hàng vạn con em ưu tú đã lên đường chiến đấu, và rất nhiều người con của quê hương đã anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc.

Tại hội thảo, Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ - Tổng Biên tập Báo QĐND viện dẫn, trong hai cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc ta, địa bàn Khu 4 đã tiễn hơn 1,3 triệu thanh niên lên đường nhập ngũ. Kết thúc chiến tranh, có 176.088 liệt sĩ; 155.974 gia đình liệt sĩ; 185.547 thương binh, bệnh binh và hàng vạn trường hợp quân nhân mất tin, mất tích chưa được báo tin, báo tử… Khi đất nước có chiến tranh thì Khu 4 cũng không một ngày im tiếng súng. Khi đất nước hòa bình, Khu 4 cũng nhiều năm đối mặt với tàn dư của chiến tranh rất ngặt nghèo và đau thương.

Tuy nhiên, từ những vùng quê nghèo mang trên mình dày đặc vết tích của chiến tranh, đến nay nhiều địa phương trên địa bàn Quân khu 4 đã vươn lên mạnh mẽ. Các khu kinh tế, khu công nghiệp, vùng chuyên canh nông nghiệp công nghệ cao; những cảng biển, âu tàu được hình thành, tạo động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, củng cố và tăng cường tiềm lực quốc phòng. Trong những chiến công, thành tích rất đỗi tự hào ấy có sự đóng góp không nhỏ của lực lượng vũ trang Quân khu 4.

Trung tướng Trần Võ Dũng - Chính ủy Quân khu 4 nhấn mạnh, mỗi bước trưởng thành của lực lượng vũ trang (LLVT) Quân khu hôm nay luôn bắt nguồn từ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại mà trực tiếp, thường xuyên là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; sự nuôi dưỡng, đùm bọc, đoàn kết, giúp đỡ chí nghĩa, chí tình của cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân các địa phương trên địa bàn đóng quân cũng như tình đoàn kết quốc tế trong sáng, thủy chung; là kết quả nỗ lực phấn đấu không ngừng nghỉ của lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ (CBCS), bằng trí tuệ, mồ hôi và xương máu của mình đã xây đắp, tô thắm truyền thống “Quyết chiến, Quyết thắng” của QĐND Việt Nam anh hùng.

Trong suốt chặng đường 80 năm xây dựng, chiến đấu và phát triển, LLVT Quân khu 4 đã chủ động khắc phục khó khăn, không ngừng đổi mới, sáng tạo, đoàn kết, thống nhất, tập trung củng cố, tăng cường tiềm lực quốc phòng, xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD); thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc; chất lượng tổng hợp của LLVT Quân khu, nhất là bản lĩnh chính trị của CBCS và trình độ sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị ngày càng được củng cố, nâng cao. Sức mạnh khu vực phòng thủ từng bước được tăng cường và đi vào chiều sâu vững chắc; các cơ quan, đơn vị được chăm lo xây dựng vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”; lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên được chú trọng xây dựng, củng cố cả về số lượng, chất lượng và hoạt động hiệu quả, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; khơi dậy được tiềm năng, sức mạnh của cả hệ thống chính trị, của các cấp, các ngành, của mọi lĩnh vực phục vụ cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Đồng thời, triển khai thực hiện tốt công tác đối ngoại quốc phòng, giữ vững mối quan hệ hữu nghị, tình đoàn kết với các tỉnh có chung đường biên giới với nước bạn Lào.

Hội thảo có hơn 50 tham luận tâm huyết của lãnh đạo Bộ Tổng Tham mưu QĐND Việt Nam, Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam; lãnh đạo các địa phương Quân khu 4; các tướng lĩnh, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội. Mỗi tham luận là một công trình nghiên cứu khoa học công phu, làm sáng tỏ vai trò to lớn, những đóng góp quan trọng của quân và dân Quân khu 4 trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước; đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu để vận dụng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay…

Dương Hóa