Ông Phan Việt Cường - Bí thư Tỉnh ủy, ông Lê Trí Thanh - Chủ tịch UBND tỉnh, ông Trần Văn Tân - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, ông Nguyễn Thanh Hồng - Giám đốc Sở VH-TTDL tỉnh Quảng Nam và Nhà sử học Dương Quốc Trung đồng chủ trì Hội thảo. Tham dự hội thảo có đại diện các lãnh đạo Sở, ban ngành trong tỉnh Quảng Nam cùng với sự tham gia của hơn 200 đại biểu khách mời, đại diện gia tộc Nhà yêu nước Phan Châu Trinh.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Lê Trí Thanh - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, nhà yêu nước Phan Châu Trinh hiệu Tây Hồ, sinh ngày 9-9-1872 tại làng Tây Lộc, huyện Hà Đông, nay thuộc thôn Tây Lộc, xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam, một vùng quê giàu truyền thống yêu nước và hiếu học.

Năm 1905, Phan Châu Trinh cùng Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp lên đường vào Nam. Tại trường thi Bình Định, Phan Châu Trinh viết bài thơ “Chí thành thông thánh”, bài xìch lối học, khoa cử từ chương. Tiếp tục vào Nam, các ông đến Cam Ranh tìm hiểu sự tiến bộ của kỹ thuật văn minh phương Tây. Khi vào Bình Thuận, Phan Châu Trinh cùng các nhân sỹ hô hào duy tân, cải cách, thành lập công ty Liên Thành và trường Dục Thanh.

Tại Phan Thiết, mặc dù bị bệnh, ông vẫn gắng sức tuyên truyền những tư tưởng mới về dân chủ, tự cường. Sau đó, ông về Quảng Nam và đến đầu năm 1906, ông có chuyến ra Bắc, chuẩn bị thành lập cơ sở duy tân tại Hà Nội, rồi lên Yên Thế, tìm hiểu hoạt động chống Pháp của lãnh tụ Hoàng Hoa Thám; sau đó sang Trung Quốc, Nhật Bản gặp Phan Bội Châu, đồng thời tìm hiểu chính sách duy tân của nước Nhật .

Trên hành trình bôn ba trong nước, Phan Châu Trinh không ngừng truyền bá tư tưởng dân chủ, dân quyền với mục đích cuối cùng là giải phóng dân tộc, cứu dân thoát khỏi ách nô lệ. Với ảnh hưởng ấy, Phong trào Duy tân đã thu hút đông đảo các nhân sĩ yêu nước…

Nhà yêu nước Phan Châu Trinh không những là nhà hoạt động chính trị mà còn là một nhà văn, nhà báo, nhà văn hóa lỗi lạc với những tác phẩm nổi tiếng. Với trí tuệ thông minh và học vấn uyên thâm, Phan Châu Trinh dùng ngòi bút của mình để chuyển tải tư tưởng yêu nước, thương dân, đấu tranh lên án chính sách bóc lột, đàn áp tàn bạo của thực dân, phong kiến; các tác phẩm của Phan Châu Trinh đều thể hiện sự thiết tha của một tấm lòng, một nhân cách yêu nước vĩ đại.

“Hơn 20 năm hoạt động cứu nước, Nhà yêu nước Phan Châu Trinh đã cống hiến trọn cuộc đời mình cho Nhân dân, cho dân tộc, từ bị giam cầm trong lao tù, vất vả lao động kiếm sống nơi đất khách quê người và lúc trở về cõi vĩnh hằng nhưng trong lòng vẫn mong cho dân tộc được độc lập, Nhân dân được ấm no, hạnh phúc. Với tấm lòng yêu nước, thương dân ấy, Nhân dân Việt Nam đã ghi tạc hình ảnh nhà yêu nước đi tiên phong trong phong trào canh tân, dân sinh, dân chủ…”- ông Lê Trí Thanh nhìn nhận.

Ghi nhận những đóng góp, cống hiến to lớn của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh, trong cả nước, nhiều tên Trường Trung học phổ thông, Trung học cơ sở, Tiểu học, nhiều tuyến đường lớn, quan trọng được vinh dự mang tên Phan Châu Trinh. Riêng tỉnh Quảng Nam đã thành lập giải thưởng Phan Châu Trinh. Mộ cụ Phan Châu Trinh tại phường 4, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh được Bộ Văn hóa thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận di tích lịch sử quốc gia theo Quyết định số 3211-QĐ/BT ngày 12-12-1994. Địa điểm Nhà lưu niệm Phan Châu Trinh tại xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam được công nhận di tích lịch sử quốc gia theo Quyết định số 67/2005/QĐ-BVHTT ngày 16-11-2005…

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh thông tin thêm, sau thời gian dài chuẩn bị hết sức công phu và chu đáo, Ban Tổ chức Hội thảo “Tư tưởng canh tân của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh” nhận được hơn 60 tham luận của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đến từ các cơ quan trên khắp mọi miền đất nước. Sau quá trình nghiên cứu, phản biện, Ban Tổ chức đã biên tập, lựa chọn được 50 bài tham luận mời tham dự Hội thảo. Các bài tham luận Hội thảo lần này tập trung vào những nội dung chính như: Con đường hình thành và bối cảnh lịch sử tác động đến việc hình thành tư tưởng của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh; Tư tưởng canh tân của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh; Phát huy giá trị tư tưởng canh tân của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh trong giai đoạn hiện nay.

Thông qua Hội thảo, Ban tổ chức mong muốn các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu và đại biểu tiếp tục có những ý kiến đóng góp, đưa ra những nhận định, nguồn tài liệu, tư liệu mới và các góc nhìn, cách tiếp cận mới để nhận diện và tiếp tục làm sáng tỏ thêm về Tư tưởng canh tân của Nhà yêu nước Phan Châu Trinh, nhất là việc vận dụng tư tưởng canh tân của bộ ba “Tam kiệt Quảng Nam” (Phan Châu Trinh, Trần Quý Cáp, Huỳnh Thúc Kháng), mà trong đó Nhà yêu nước Phan Châu Trinh đóng vai trò khởi xướng vào công cuộc đổi mới, xây dựng ý chí tự lực tự cường, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, tỉnh Quảng Nam giàu mạnh.

Sáng cùng ngày, UBND huyện Phú Ninh đã tổ chức Lễ dâng hương và thực hiện nghi thức khởi công Dự án tu bổ, nâng cấp, mở rộng di tích địa điểm Nhà lưu niệm cụ Phan Châu Trinh tại xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh. Dự án được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt chủ trương đầu với kinh phí 30 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh.

LÊ HẢI