(Cadn.com.vn) - Các phương tiện thông tin gần đây bất ngờ nhắc nhiều đến thuyết ưu sinh, học thuyết mà người ta có thể dùng nó để cải tạo giống nòi bằng triệt sản, cải tạo hệ  gen cho thế hệ tương lai nhưng do nóng vội giẫm phải vết chân của phát xít Đức, làm cho nhiều người bị triệt sản “oan” dẫn đến vô sinh, trong đó có Mỹ.

Thuyết ưu sinh là gì?

Thuyết  ưu sinh (eugenics) được nhà nhân chủng học người Anh, Francis Golton khởi xướng vào năm 1883 dựa trên tác phẩm của người anh họ, nhà bác học nổi tiếng Charles Darwin. Theo thuyết này, chủng tộc người có thể (hoặc phải) cải tiến bằng cách nhân giống chọn lọc có kiểm soát giữa những người có tính trạng mong muốn như sức khỏe, vóc dáng, trí tuệ.

Học thuyết này còn trở thành một môn học trong hệ thống giáo dục cao đẳng và đại học ở Âu-Mỹ, được hậu thuẫn bằng chương trình khoa học ứng dụng và là trào lưu sinh học - xã hội ủng hộ triệt sản nhằm cải tạo hệ gen của loài người mà nhiều nơi gọi bằng tên rất hay kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ). Thực chất là triệt sản ép buộc nhằm loại bỏ các cá thể khuyết tật như người bị tâm thần, người mù, người điếc, người đồng tính, hoặc các bộ tộc bị xếp vào giống người “thoái hóa” hoặc “không đủ tiêu chuẩn” để tồn tại. Ngày nay việc áp dụng thuyết ưu sinh là xâm phạm đời sống riêng tư, xâm phạm nhân quyền và nhiều hệ lụy khác, thậm chí còn bị xếp vào tội diệt chủng.

Những năm đầu thế kỷ XX, thuyết ưu sinh được đưa vào ứng dụng tại Mỹ sau đó lan sang các nước khác như Australia, Đức, Nhật, Thụy  Điển, Trung Quốc... Thậm chí, lúc cao trào, nhiều nguyên thủ đứng ra bảo lãnh cho học thuyết này, tiêu biểu là trùm phát xít Hitler. Sau đó, phát xít Đức sử dụng thuyết này làm công cụ “rửa sạch giống nòi” tiêu diệt những dân tộc hạ đẳng để tạo ra một dân tộc gồm toàn những người tinh tú, đáng sống.  

Cuộc thi “bé khỏe bé  ngoan” mang  tên “Better Baby Contest” phục vụ chương trình triệt sản theo thuyết ưu sinh ở bang Indiana, Mỹ năm 1931.

Vết nhơ của người Mỹ

Mặc dù là quốc gia có mức sống cao hàng đầu thế giới, song lịch sử hiện đại của Mỹ phải chịu một một vết nhơ lớn với việc áp dụng thuyết ưu sinh để triệt sản cưỡng bức hàng chục ngàn người. Một trong những người ủng hộ thuyết này đầu tiên ở Mỹ là Graham Bell khi kết luận điều tra của ông cho thấy, bệnh điếc mang tính di truyền và cho rằng những cha mẹ bị điếc không nên sinh con.

Do có sở thích nhân giống vật nuôi nên Bell được bổ nhiệm vào Ủy ban về ưu sinh học. Ủy ban này sau đó mở rộng nghiên cứu về ưu sinh với cả con người. Sang thế kỷ XX, khi khoa học phát triển, các nhà nghiên cứu thực hiện một số nghiên cứu để cung cấp tài liệu về tính di truyền của các bệnh như tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực và trầm cảm. Các phát hiện này được phong trào ưu sinh sử dụng làm bằng chứng, thậm chí nhiều bang của Mỹ ban hành các đạo luật cấm hôn nhân và ép buộc triệt sản đối với những người mắc chứng tâm thần để ngăn chặn quá trình truyền cho các thế hệ sau.

Đạo luật này được Tòa án Tối cao Mỹ ủng hộ và đến giữa thế kỷ XX mới bị hủy bỏ. Hiệp hội Hạn chế xuất nhập cảnh ra đời năm 1894 được xem là sản phẩm đầu tiên liên quan đến thuyết ưu sinh. Mục tiêu của hội là ngăn cản những người thoái hóa gen từ các chủng tộc khác nhập cư vào Mỹ và là thủ phạm “làm loãng” vốn gen cao cấp của người Mỹ. Nếu muốn nhập cảnh những người này phải qua nhiều cuộc sát hạch trong đó có bài kiểm tra biết chữ.

Thời kỳ triệt sản theo thuyết ưu sinh “đình đám” nhất ở Mỹ là  giai đoạn 1907-1963, khi 64.000 người bị ép buộc triệt sản theo luật ưu sinh. Theo tài liệu mật để lại, California là nơi có tỷ lệ triệt sản cao nhất, với khoảng 20.000 ca, chiếm 1/3  trong tổng 60.000 ca ở Mỹ từ năm 1909-1960.  Ý tưởng tạo ra thiên tài và tài năng từ ưu sinh được quảng cáo khá rùm beng và được William Graham Sumner, người sáng lập Hiệp hội Xã hội học Mỹ ủng hộ. Sumner cho rằng nếu chính phủ không can thiệp thì những người khiếm khuyết (tâm thần, tàn tật...) và nhóm tội phạm sẽ sinh sôi nảy nở ngày càng nhiều, tạo ra gánh nặng cho xã hội cần phải loại bỏ bằng thuyết ưu sinh.

Tuy vậy, cho đến nay, không có bất cứ một cá nhân hoặc tổ chức nào bị kết tội vì những sai lầm của chính sách này.

Kim Hùng (Theo Net/WP/IAMA)