Kỳ 1: “Người hùng” thầm lặng

Jon Favreau - người chấp bút trẻ tuổi nhất ở Nhà Trắng trong lịch sử nước Mỹ.  Ảnh: Getty

Jon Favreau có khuôn mặt trẻ con và thường được gọi thân mật là Favs. Sau lễ nhậm chức của ông Barack Obama, người ta nhắc nhiều đến cái tên Jon Favreau bởi anh chính là đồng tác giả với bài phát biểu của tân Tổng thống. Anh sinh ngày 6-6-1981, tốt nghiệp Trường Cao đẳng Holy Cross ở Worcester, bang Massachusettes năm 2003.

Dấu ấn

Favreau đã trải qua 2 tháng làm việc 16 tiếng đồng hồ/ngày để chuẩn bị cho các phát biểu của ông Barack Obama tại nhiều địa điểm ở Washington. Khi ngày nhậm chức của ông Obama đến gần, Favreau phải làm việc đến 2 hoặc 3 giờ sáng và hầu như phải dùng liên tục cà-phê cùng nước tăng lực Red Bull. Một đội ngũ trợ lý được giao nhiệm vụ cung cấp tài liệu cho Favreau, từ nghiên cứu những điểm mấu chốt của cuộc khủng hoảng kinh tế cho đến việc thu thập những bài phát biểu của các cựu Tổng thống. Ông Obama và Favreau đã chọn chủ đề nhất quán với câu mở đầu cho bài diễn văn ăn mừng chiến thắng: “Họ đã nói rằng ngày này sẽ không bao giờ đến”. Tờ Guardian ca ngợi sự hợp tác ăn ý của Obama-Favreau rằng: “Bài diễn văn nhậm chức là sự phối hợp làm việc như thoi đưa giữa Obama và Favreau trong khoảng 4 hoặc 5 lần, sau một cuộc họp nội bộ kéo dài, trong đó ông Obama nói về ý tưởng của bài phát biểu, Favreau đã ghi chép lại trên máy tính và sau đó bắt tay vào nghiên cứu cùng đội ngũ cố vấn”.

“Duyên” gặp gỡ giữa Barack Obama và Favreau bắt đầu tại một Hội nghị của đảng Dân chủ năm 2004. Khi ấy, Obama nhắc lại nhiều lần bài diễn văn của mình và bị Favreau, lúc đó còn là thành viên nhóm làm việc của thượng nghị sĩ - ứng cử viên tổng thống John Kerry, ngắt lời để đề nghị ông Obama bỏ một dòng trong bài diễn văn.

Ít lâu sau, trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2004, ông John Kerry thất bại trước Tổng thống G.W.Bush, nhưng Obama lại giành được ghế trong Thượng viện. Tất nhiên, Favreau bị sa thải. Lý tưởng và sự say mê chính trị của người thanh niên 23 tuổi vừa mới tốt nghiệp tưởng như bị sụp đổ, Favreau trở nên chán nản và cảm giác không thể tiếp tục theo đuổi niềm đam mê chính trị của mình. Trong chiến dịch tranh cử của John Kerry, Favreau đã được thuê để viết diễn văn mặc dù anh chưa hề có kinh nghiệm gì trong việc viết loại diễn văn tranh cử. Song, anh đã rút ra nhiều bài học từ lần thất bại này.

Tuy nhiên, chính từ Hội nghị của đảng Dân chủ năm 2004, đội ngũ cố vấn của ông Obama bắt đầu chú ý đến Favreau. Một ngày, anh nhận được điện thoại của Robert Gibbs, phát ngôn viên của Obama, nói rằng đang cần một người viết diễn văn, một người để cùng làm việc với ông vì mỗi ngày không có 48 tiếng đồng hồ để hoàn thành công việc. Con đường chính trị lại rộng mở với Favreau. Từ năm 2005, Favreau chính thức đầu quân dưới trướng của Obama, chấp bút các bài diễn văn cho ứng viên bang Illinois này, góp phần giúp ông giành được sự ủng hộ của đông đảo cử tri, đánh bại thượng nghị sĩ Hillary Clinton và John McCain trong cuộc chạy đua giành tấm vé chọn ứng viên tranh cử tổng thống của đảng Dân chủ và cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 11-2008.

Người chấp bút trẻ tuổi nhất

Ông Obama và Favreau trải qua nhiều thời gian sát cánh bên nhau, nhất là trong suốt tiến trình tranh cử tổng thống. David Axelrod, chiến lược gia trong nhóm vận động tranh cử của Tổng thống mới đắc cử nhận xét: “Ông Barack Obama tin tưởng, cho anh ấy (Favreau) quyền quyết định với mọi câu chữ viết ra, mặc dù từ trước đến nay ông không mấy khi tin tưởng vào người khác ở lĩnh vực này”. Còn đồng nghiệp của Favreau nhận xét: “Trông anh ấy giống như một sinh viên đại học, nhưng anh không hề đơn giản”. Favreau lắng nghe ông Obama kể chuyện trong văn phòng rồi tóm lược. Khi ông Obama phát biểu trên phố với những người ủng hộ, Favreau thu âm và ghi chép những điểm nổi bật của bài diễn văn, chọn lọc rồi kết hợp chúng cho những bài diễn văn sắp tới.

Cũng như ông chủ Obama, Favreau tìm kiếm ý tưởng từ các phát biểu của cựu Tổng thống John F. Kennedy và nhà hoạt động dân quyền Mỹ Martin Luther King - tác giả của những bài diễn thuyết về hòa hợp chủng tộc. Tài năng của Favreau đã được chứng minh qua những bài phát biểu sắc sảo của Obama. Người ta so sánh những bài phát biểu của Obama với những diễn văn của các nhà lãnh đạo của nước Mỹ như: Thomas Jefferson, Abraham Lincoln, John F. Kennedy hay Martin Luther King. Favreau khẳng định rằng ông Obama là người viết các bài diễn thuyết hay nhất theo phong cách riêng và nhiệm vụ của anh chỉ đơn giản là trợ giúp cho Obama tìm kiếm cách thức thể hiện tốt nhất. Trong hầu hết các bài phát biểu, như bài diễn văn nhậm chức, Obama viết bản thảo đầu tiên, sau đó chuyển cho Favreau. Và cứ thế, bộ máy “hậu trường” của Obama phải làm việc tất bật để phục vụ một chính trị gia nổi tiếng về tài diễn thuyết.

Favreau là nhóm trưởng của 2 biên tập viên trẻ khác. Đó là Adam Frankel (26 tuổi), được giao nhiệm vụ nghiên cứu hồi ký của Theodore C. Sorensen - cố vấn đặc biệt kiêm người chấp bút diễn văn cho Tổng thống John F. Kennedy và Ben Rhode (30 tuổi) vốn đã tham gia soạn báo cáo của Nhóm nghiên cứu về Iraq và từng là trợ lý của Lee H. Hamilton - Phó Chủ tịch Ủy ban Điều tra về vụ 11-9.

Favreau là người chấp bút trẻ tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ. Anh đang tiếp nối con đường của Michael Gerson, tác giả của cụm từ “trục ma quỷ” - dùng để ám chỉ Iran, Iraq và CHDCND Triều Tiên - tóm tắt chính sách ngoại giao của Mỹ sau vụ khủng bố 11-9-2001. Michael Gerson cũng là người chấp bút tất cả những bài diễn văn quan trọng của cựu Tổng thống G.W.Bush.

Thảo Phương

Kỳ tới:  Người chèo lái nền tài chính quốc gia