Luật PCCC và CNCH gồm 8 chương, 55 điều, được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 8, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025. Luật đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hoàn thiện hành lang pháp lý về công tác PCCC và CNCH, được xây dựng trên tinh thần cải cách lập pháp, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, tạo sự linh hoạt trong quản lý, chỉ đạo.

So với luật hiện hành, luật mới giảm một chương, 13 điều và bãi bỏ 24 nội dung thuộc 4 nhóm vấn đề đã được pháp luật chuyên ngành điều chỉnh như quy định về rừng, thủ tục hành chính, kinh doanh có điều kiện… Đồng thời, luật sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới 52 nội dung trong 13 nhóm vấn đề lớn, làm rõ trách nhiệm của cá nhân, tổ chức - đặc biệt là người đứng đầu cơ sở - trong việc đảm bảo an toàn PCCC và CNCH.

Một số nội dung nổi bật gồm: cụ thể hóa các yêu cầu PCCC ngay từ khâu quy hoạch đô thị, xác định rõ trách nhiệm của lực lượng chỉ huy, tổ chức phối hợp khi xảy ra sự cố, tăng cường điều kiện an toàn cho nhà ở, nhà ở kết hợp kinh doanh, thiết bị điện, trạm sạc cho xe điện, lối thoát nạn... Luật cũng phân định rõ các tình huống cứu hộ do lực lượng PCCC chủ trì như cháy nổ, tai nạn giao thông, sập nhà, đuối nước, thiên tai...

Về lực lượng, luật sửa đổi quy định nhằm kiện toàn lực lượng PCCC cơ sở, chuyên ngành, dân phòng; bổ sung chế độ cho người tham gia chữa cháy, cứu nạn không thuộc lực lượng chuyên trách; khuyến khích người dân tự nguyện tham gia hoạt động PCCC, CNCH. Đáng chú ý, luật đơn giản hóa mạnh mẽ thủ tục hành chính, cắt giảm từ 37 thủ tục xuống còn 9, đặc biệt là giảm các thủ tục cấp phép kinh doanh dịch vụ PCCC, huấn luyện, cấp chứng chỉ…, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Để triển khai luật, ngày 15-5-2025, Chính phủ ban hành Nghị định 105/2025/NĐ-CP gồm 8 chương, 47 điều và 7 phụ lục, quy định chi tiết 20 nhóm nội dung luật giao, như phân loại cơ sở PCCC, quy hoạch, thẩm định, kiểm tra, cơ chế phối hợp lực lượng, chính sách cho lực lượng tình nguyện, quy định về cấp phép phương tiện PCCC, vật liệu chống cháy… Bộ Công an cũng ban hành các thông tư hướng dẫn cụ thể nhằm đảm bảo triển khai thống nhất, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Lê Văn Tuyến yêu cầu Công an các địa phương phối hợp chặt chẽ với chính quyền, sở ngành để triển khai hiệu quả Luật và các văn bản hướng dẫn. Đặc biệt, cần đẩy mạnh tuyên truyền đến tận cơ sở để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong công tác PCCC và CNCH.

Thứ trưởng Bộ Công an cũng chỉ đạo khẩn trương rà soát, phân loại, xử lý dứt điểm các cơ sở không đảm bảo an toàn PCCC; hiện đại hóa hệ thống dữ liệu, thiết bị truyền tin, ứng dụng công nghệ số trong chỉ huy chữa cháy, cứu hộ. Đồng thời, tiếp tục phát huy vai trò lực lượng tại chỗ, xây dựng lực lượng tình nguyện, đẩy mạnh xã hội hóa công tác PCCC.

Lãnh đạo Bộ Công an lưu ý, việc triển khai luật phải đồng bộ, không để xảy ra ách tắc, chồng chéo trong giải quyết thủ tục hành chính. Các vướng mắc phát sinh cần được tổng hợp, báo cáo kịp thời để có giải pháp tháo gỡ, tạo thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp thực hiện quyền, nghĩa vụ theo quy định pháp luật.

MAI VINH