Đây là một phạm nhân có chuyện đời đặc biệt với nhiều nỗi niềm khắc khoải. Thế nên, khi có cuộc thi Chia sẻ hành trình hướng thiện “Viết lại cuộc đời” do Tỉnh đoàn, Hội Liên hiệp Thanh niên tỉnh Quảng Trị phối hợp Trại giam Nghĩa An tổ chức, Hùng “hói” đã trải lòng mình vào đó. Với 34 trang viết tay, đan xen nỗi buồn - thất vọng- dằn vặt là khát vọng làm lại cuộc đời, bài dự thi của Hùng “hói” đã nổi bật hẳn trong 1.600 bài dự thi và đã được trao giải Nhất cuộc thi vào ngày 12-11-2022 vừa qua.

3 lần đều “vấp ngã” ở Đà Nẵng

“Tôi không biết sao Đà Nẵng có sức hút với tôi đến như vậy, dù đó là nơi tôi vấp ngã, nơi chứa đựng biết bao nhiêu kỷ niệm đau buồn”- tâm sự của Hùng “hói” thốt lên giữa trang giấy mênh mông chữ. Đọc hết 34 trang như cuốn “hồi ký”, chúng tôi tưởng như đã cùng thanh niên này đi qua hết những cung bậc cảm xúc của nỗi bất hạnh, buồn đau từ thuở bé thơ cho đến thanh xuân trượt dài trong lầm lỗi. Nhưng điều đặc biệt nhất, Hùng “hói” không lấy hoàn cảnh để ngụy biện cho trượt ngã của mình; và trong vùng “tối - sáng” của cuộc đời ấy lấp lánh tình mẫu tử lay động, là tình yêu đôi lứa, là ký ức về lời khuyên dạy của thầy cô năm tháng đến trường khắc trong tâm tưởng.

Cuộc thi được phát động từ cuối tháng 9-2022, tại thời điểm này, Hùng “hói” đang chấp hành bản án 3 năm 6 tháng tù về tội Trộm cắp tài sản. Và đây không phải là bản án đầu tiên của phạm nhân này. Sẽ thiếu sót nếu chỉ quan tâm đến lầm lỗi mà “lờ” đi hoàn cảnh, hành trình lớn lên, học tập của phạm nhân này. Cha mẹ lấy nhau vì yêu nhưng hôn nhân sớm tan vỡ khiến mẹ con Hùng phải rời xa nhà nội, về quê ngoại sinh sống. Chứng kiến mẹ vất vả nuôi mình giữa bao nhọc nhằn, tủi cực, Hùng luôn nhắc mình phải cố gắng học tập, rèn luyện, bản lĩnh để mai sau làm chỗ dựa cho mẹ. Suốt 9 năm liền, Hùng đều là học sinh giỏi, thi đạt giải cả môn Văn lẫn môn Hóa. “Những lần về báo tin vui cho mẹ, ánh mắt mẹ long lanh vì hạnh phúc và tự hào”- Hùng nhớ như in. Khi rời trường làng về phố Đông Hà học cấp 3, Hùng đã nhắc nhở mình chuyên tâm học hành. Vì lo tương lai cho Hùng nên mẹ chọn đi xuất khẩu lao động. Xa mẹ, Hùng nhớ lắm, càng cố học hành. Nhưng ở năm cuối cấp, mối tình đầu với người bạn học tan vỡ như một cú sốc khiến Hùng bỏ bê bài vở, sa sút và trượt đại học, dang dở ước mơ làm Kỹ sư nông nghiệp. Trong muôn vàn lời động viên mà người mẹ ở phương xa gửi về, bao gửi gắm của bà con, Hùng chọn trường Cao đẳng Công nghệ Đà Nẵng ngành Hóa dầu. Trúng tuyển, Hùng lấy lại niềm tin, động lực, hứa với mẹ học xong sẽ liên thông đại học.

“Tôi bước vào Đà Nẵng với tinh thần phấn khởi, lạc quan và đầy hy vọng”- Hùng “hói” như quay lại quãng thời gian tươi đẹp có với Đà Nẵng. Đó cũng là nơi Hùng có được tình yêu chân thành từ cô bạn sinh viên (SV) tuyệt vời. Một ngày tháng 10- 2014, Hùng mượn mô tô để đi dự sinh nhật bạn thân. Sau khi uống bia rất nhiều, Hùng điều khiển xe mô tô chở bạn thân về phòng trọ thì xảy ra TNGT. Rất may chỉ bị thương tích nhưng chiếc mô tô mượn hỏng tan tành, Hùng phải sửa chữa để trả lại. Nhưng với kinh phí 20 triệu đồng, quá lớn với SV nghèo. Chăm sóc Hùng thương tích, người yêu đã không chút đắn đo tháo sợi dây chuyền và chiếc nhẫn vàng để đưa cho Hùng có tiền sửa xe. Quá xúc động trước tấm chân tình của người yêu, Hùng ôm cô vào lòng nói lời cảm ơn nhưng sau đó đeo lại nữ trang cho bạn gái, hứa sẽ xoay xở được. Bán hết laptop, xe máy rồi làm thêm, Hùng vẫn không trả xong khoản nợ. Lúc này, Hùng nghĩ đánh đề, cờ bạc, bóng đá sẽ nhanh gỡ gạc nên đã dại dột lao vào. Hậu quả nợ nần chồng chất. Không lối thoát, Hùng dứt bỏ tình yêu đẹp, nghỉ học khi chỉ còn mấy tháng nữa là tốt nghiệp, vào TPHCM kiếm việc để mau có tiền trả nợ. Ở đó, Hùng tiết kiệm hết sức có thể và dần tìm được nhóm làm việc ăn ý, thu nhập cao. Trả hết nợ cho bạn bè, Hùng còn cho các bạn ở Đà Nẵng mượn tiền để về ăn Tết năm 2016. Tết xong, Hùng quay vào Đà Nẵng thăm, cũng là gom tiền đã cho bạn mượn để vào Vũng Tàu làm ăn tiếp. Nhưng bạn bè cứ hẹn, Hùng đành đợi, rảnh rỗi nên lại “lân la” vào mấy trang bóng đá cá cược. Ban đầu chỉ nghĩ “cho vui”, ai ngờ thua đậm nên ráng lao vào gỡ. Hùng lại rơi vào cảnh nợ nần vì thú vui đỏ đen ấy. Lúc kẹt quá, Hùng mượn xe thằng bạn đi cầm, nghĩ vài bữa sẽ chuộc ra. Nhưng hành vi đó đã đi quá xa, đưa Hùng vào tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, lãnh án 9 tháng tù.

Ra tù, trở về quê vài hôm, Hùng quyết định vào lại Đà Nẵng kiếm việc và trở thành công nhân vệ sinh công nghiệp. Ai ngờ chủ nợ cũ biết được lại đòi ráo riết. Hùng gặp đám bạn ăn chơi lúc trước, “ngựa quen đường cũ”, Hùng trộm xe máy. Lần này thì Hùng lãnh án 2 năm, thụ án tại Trại giam Bình Điền (Cục C10-Bộ CA). Tại trại giam, Hùng được học nghề, được dìu dắt và cải tạo tốt. Tháng 2-2020, Hùng chấp hành xong án. Quay về quê, thay mẹ đang mưu sinh vất vả ở xứ người chăm sóc ngoại nhưng chẳng bao lâu ngoại qua đời khiến Hùng hụt hẫng, chới với. Hùng lại vào Đà Nẵng. Vừa xin được công việc phụ bếp tại một nhà hàng lớn thì dịch COVID-19 ập đến. Thất nghiệp, túng quẫn, Hùng đi vào vết xe đổ, trộm xe máy và bị xử 3 năm 6 tháng tù, thụ án tại Trại giam Nghĩa An.

Thức tỉnh, hoàn lương

Bài dự thi được Hùng “hói” viết trong nhiều đêm trắng, giữa những trưa không thể chợp mắt. Không chỉ đơn giản là kể lại, mà ẩn trong đó là cả hành trình hướng thiện thôi thúc. “Cuối cùng tôi nhận ra rằng, mình đã sai. Không một ai muốn tôi đền đáp gì cả. Mọi người chỉ muốn tôi nên người, muốn tôi trưởng thành và có cuộc sống hạnh phúc. Có trách thì trách bản thân mình. Đây là cái giá mà tôi phải trả cho những việc làm của mình”- Hùng “hói” viết ở trang thứ 32 bài thi.

Bài viết cũng giúp Hùng bày tỏ lời cảm ơn đến những bạn tù đã chia sẻ, động viên; đến người thân, đến cán bộ quản giáo, nhất là quản giáo Ngọc nắm bắt tâm tư, giúp đỡ kịp thời và nỗ lực hướng thiện cho phạm nhân. “Tôi là một tội đồ, nhưng tôi sẽ có tương lai, vì tôi sẽ thay đổi. Mọi người hãy tin điều đó, tin ở tôi”, dòng cuối cùng bài thi mà Hùng “hói” cam kết mang sức nặng của trách nhiệm, thức tỉnh và hoàn lương.

Câu chuyện của Hùng “hói” đã gây xúc động mạnh không chỉ đối với Ban giám khảo mà cả với phạm nhân. Nhận xét về bài thi đạt giải Nhất này, Bí thư Tỉnh đoàn – Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên tỉnh Quảng Trị Trần Thị Thu nhấn mạnh: “Bản thân bạn ấy đầy khát khao tự sửa đổi bản thân để sớm trở về hòa nhập với xã hội, với cộng đồng”. Chúng tôi cũng tin thế, bởi day dứt là dấu hiệu của sự thức ngộ, hướng thiện đang được thắp lên đó thôi.

Bảo Hà