Theo cáo trạng, tháng 9-2015, bà Trương Thị Hảo (1962, trú P.5, TP Đông Hà) đến UBND P.5 (TP Đông Hà) nộp hồ sơ xin cấp Giấy CNQSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với thửa đất số 3+391/1+392/1, tờ bản đồ số 25, sổ mục kê và bản đồ địa chính năm 2000. Đất có diện tích 1.051m2, một mặt giáp với đường Hùng Vương (đường trung tâm TP Đông Hà), một mặt giáp với đường Trường Chinh.

Thời điểm đó, Hải là cán bộ Địa chính – Xây dựng – Môi trường của phường, trực tiếp nhận và xử lý hồ sơ. Trên cơ sở hồ sơ của bà Hảo cung cấp, Hải hoàn tất các thủ tục liên quan để xác định nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất của bà Hảo. Cụ thể, ngày 24-9-2015 thông báo công khai nguồn gốc sử dụng đất của hộ gia đình và tham mưu cho Thi (Phó Chủ tịch UBND phường, phụ trách công tác Địa chính – Xây dựng – Môi Trường), ký xác nhận nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất của bà Hảo với nội dung: “Mẹ là Nguyễn Thị Thẻo khai hoang trồng cây, xây dựng nhà ở năm 1995, có đơn xin cho con đất làm nhà ở được UBND P.5 xác nhận ngày 30-1-2004”. Sau khi nhận hồ sơ từ phường, bà Hảo đưa đến nộp tại Bộ phận một cửa Văn phòng HĐND và UBND TP Đông Hà để được xem xét, xử lý.

Trong quá trình sau đó, bà Hảo nhờ ông Đức, một người quen giúp đỡ. Do có mối quen biết với ông Trần Hữu Hưng (nhân viên Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, chi nhánh Đông Hà, là người đo đạc thửa đất của bà Hảo), ông Đức được Hưng giới thiệu gặp ông Đào Xuân Hùng (Văn phòng đăng ký đất đai chi nhánh Đông Hà, cán bộ xử lý hồ sơ phường 5 và là người trực tiếp xử lý hồ sơ bà Hảo) để biết rõ hơn về quá trình xử lý đối với hồ sơ của bà Hảo. Sau một thời gian, ông Hùng cho biết thông tin thửa đất bà Hảo đủ điều kiện cấp sổ đỏ nhưng chỉ được cấp 50% theo hạn mức 120m2 đất ở, diện tích còn lại phải nộp thuế 100%, số tiền nộp thuế sử dụng đất sẽ rất nhiều (hơn 5 tỷ đồng). Từ đó, ông Đức chở bà Hảo đến rút lại hồ sơ và đến UBND phường 5 gặp Thi xin xác nhận lại nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất để giảm số tiền thuế phải nộp. Lúc này, Hải nghỉ sinh theo chế độ nên cán bộ Như Ý được phân công phụ trách thay. Khi gặp Thi, ông Đức trình bày nội dung, đồng thời đưa hồ sơ và nhờ Thi xác nhận lại. Sau khi nhận lại hồ sơ từ ông Đức và bà Hảo, Thi bảo cán bộ Ý sao lục kiểm tra Sổ đăng ký ruộng đất năm 1987 của UBND P.5.

Ông Đức sau đó tiếp tục đến gặp Thi để xin làm lại hồ sơ xác nhận nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất của bà Hảo. Biết việc xác nhận lại là sai, nhưng thấy gia đình bà Hảo hoàn cảnh khó khăn nên Thi đồng ý, nhằm giúp bà Hảo đỡ 1 phần thuế sử dụng đất. Thi nói với ông Đức đến gặp Hải để có sự thống nhất về nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất của bà Hải, nếu Hải đồng ý thì Thi sẽ đồng ý. Ông Đức về nhà bố mẹ Hải để tìm Hải và trình bày. Hải đồng ý. Ông Đức báo lại cho Thi, Thi xuống phòng làm việc của cán bộ Ý đưa bộ hồ sơ và đọc cho chị Ý viết một số giấy tờ liên quan để xác nhận lại nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất của bà Bảo. Thi cũng liên lạc với ông Trương Phúc (em ruột bà Hảo) đến lấy ý kiến khu dân cư mang về cho những người liên quan ký. Đầy đủ hồ sơ, Thi chỉ đạo Ý mang đến nhà Hải để Hải kiểm tra, ký xác nhận trước khi trình Thi ký. Sau khi Hải kiểm tra và ký, cán bộ Ý đưa lên cho Thi ký hoàn tất hồ sơ công khai nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất của bà Hảo, nội dung: “Mẹ là bà Nguyễn Thị Thẻo khai hoang làm nhà ở năm 1976, cho con là Trương Thị Hảo, được UBND phường 5 xác nhận ngày 30-1-2004. Có nguồn gốc là toàn bộ thửa đất của bà Thẻo kê khai tại Sổ đăng ký ruộng đất năm 1987”, thuộc trường hợp đủ điều kiện cấp Giấy CNQSD đất theo khoản 2 Điều 100 Luật Đất đai năm 2013. Về thời gian, hồ sơ công khai sửa lại nội dung này nhưng vẫn lấy thời gian làm hồ sơ trước đây.

Hoàn tất hồ sơ xong, ông Đức và bà Hảo đến nộp tại Bộ phận một cửa Văn Phòng HĐND và UBND TP Đông Hà. Ngày 15-7-2016 (thời điểm này Hải đã đi làm lại), ông Đào Xuân Hùng và ông Đặng Trọng Tân là cán bộ Văn phòng Đăng ký đất đai chi nhánh Đông Hà đến UBND phường 5 xác minh nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất của bà Hảo. Ông Hùng, ông Tân, Thi và Hải cùng ký xác nhận trong Biên bản xác minh. Sau khi nhận được chuyển thông tin địa chính để xác định nghĩa vụ tài chính, ngày 21-7-2016, Chi cục Thuế có thông báo, trường hợp bà Hảo không phải nộp tiền thuế sử dụng đất. Sau khi nộp tiền trước bạ, ngày 28-7-2016, UBND TP Đông Hà cấp Giấy CNQSD đất có diện tích 1.051m2 (đất ở đô thị 1.000m2; đất trồng cây hàng năm khác 51m2) cho bà Hảo. Bà Hảo chỉ nộp lệ phí trước bạ gần 30 triệu đồng.

Kết quả thực địa hiện trường xác định: thửa đất bà Thẻo khai hoang, làm nhà ở năm 1976 có tên trong sổ đăng ký ruộng đất năm 1987 của P.5 là thửa đất ông Trương Phúc được hưởng thừa kế và đã được cấp giấy CNQSD đất vào năm 2004. Thửa đất của bà Hảo được cấp sổ đỏ từ nguồn gốc đất của bà Thẻo (có tên trong sổ đăng ký ruộng đất năm 1987) là không đúng về nguồn gốc, thời điểm và quá trình sử dụng đất.

Tại kết luận giám định của Cục Thuế tỉnh, xác định nghĩa vụ tài chính phải nộp ngân sách nhà nước tại thời điểm 28-7-2016, gồm tiền sử dụng đất hơn 5,3 tỷ đồng. Hành vi của Thi và Hải trực tiếp xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của Nhà nước về quản lý đất đai, gây thiệt hại về thuế, giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Xét toàn diện vụ án, HĐXX tuyên phạt bị cáo Thi 6 năm tù, Hải 5 năm tù. Đối với số tiền hơn 5,3 tỷ đồng thiệt hại, Tòa buộc bà Hảo thực hiện nghĩa vụ nộp theo yêu cầu của UBND TP Đông Hà. Liên quan vụ án này, Công an tỉnh Quảng Trị đã khởi tố một vụ án: “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” để làm rõ hành vi của một số cán bộ thuộc Văn phòng đăng ký đất đai chi nhánh Đông Hà; cũng như tiếp tục điều tra, làm rõ hành vi của một số cán bộ Phòng TN&MT TP Đông Hà.

BẢO HÀ