Đối với người nông dân ở Tây Nguyên, vụ hồ tiêu năm nay có thể nói là nỗi buồn lớn. Xuống các buôn làng, đi đâu, làm gì khi nhắc đến hồ tiêu chúng ta dễ dàng  bắt gặp khung cảnh u ám cũng như những cái lắc đầu của những người sở hữu vườn tiêu.

Người nông dân đang khốn đốn với hồ tiêu khi giá thành sụt giảm đến 80%.

Nếu như trước loại cây này được mệnh danh là “ông hoàng” trên mảnh đất Tây Nguyên (hơn 200.000 đồng/kg), mỗi khi vào vụ thu hoạch, người nông dân phải đi nhặt từng hạt rơi rụng trên vườn thì hiện nay nhiều hộ gia đình đã phải bỏ không thèm thu hái, nhiều gia đình đã phải cho người khác thu hái không.

HỒ TIÊU ĐỦ THỨ MẤT

Trước đây, với giá cao ngất ngưỡng chạm mức 200 ngàn đồng/kg thì hiện nay loại cây này đang khiến nhiều người nông dân đang hoang mang, lo lắng khi giá chỉ còn khoảng hơn 1/5 giá cả các năm trước. Theo các đại lý thu mua tiêu, hiện giá hồ tiêu trên địa bàn Tây Nguyên trung bình từ 42.000 - 43.000 đồng/kg, chỉ bằng 40% giá so với cùng thời điểm này năm ngoái.

Không chỉ vậy, năm nay thời tiết ở Tây Nguyên thất thường nên cây hồ tiêu chết nhiều khiến năng suất kém hẳn so với các năm trước. Thêm vào đó là trời nắng nóng tiêu chín rũ, rụng nên khiến người trồng hồ tiêu thêm phần chán nản.

Đặc biệt, điều nghịch lý diễn ra ở Tây Nguyên đó là hiện nay tiêu hạt chỉ còn khoảng 42.000 ngàn đồng/kg, thấp nhất trong vòng gần 10 năm trở lại đây, trong khi giá thuê nhân công lại cao gấp nhiều lần (khoảng 200 ngàn đồng/ngày) khiến người trồng hồ tiêu càng thêm nản lòng.

Khi nhắc đến cây hồ tiêu, anh Bùi Hải Nhân, xã Ea Ning, H. Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk lắc đầu nói: “Tôi sống ở Đắk Lắk hơn 20 năm rồi nhưng chưa bao giờ thấy giá hồ tiêu thê thảm đến như vậy, nhiều hộ nông dân không buồn bước ra vườn nữa. Nhà tôi có khoảng 300 trụ hồ tiêu nhưng giá quá thấp, năng suất giảm mạnh. Đặc biệt giá thuê nhân công lại cao, trong khi chi phí đầu tư, chăm sóc lại cao nên tôi thấy chán chẳng buồn hái...”.

CHO THU HÁI KHÔNG

Là người trồng tiêu, sở hữu đến 450 trụ tiêu ở P. Khánh Xuân, thành phố Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk, ông Lê Văn Quyết cho biết: “Hiện tại giá thuê nhân công thu hái tiêu cao, trong khi giá tiêu lại thấp, gia đình tôi lại neo người không thể thu hái. Để kịp cho công việc dọn dẹp vườn cũng như khâu chăm sóc cho vụ tới, tôi cho 3-4 người dân vào thu hái không được ít nào họ lấy ít đó”.

Qua tìm hiểu được biết, hiện nay ở Tây Nguyên thời tiết khá thất thường, ngày nắng gắt nên thúc ép quá trình làm tiêu chín nhanh và rụng xuống đất. Trung bình một người hái tiêu cũng chỉ đạt được 5-6 kg tiêu (vì tiêu chín rũ, rụng thưa quả). Nếu đem bán lượng tiêu thuê người thu hái cũng chỉ đủ tiền thuê nhân công.

Chia sẻ thêm về điều này, bà Nguyễn Thị Hải, xã Ea Nuool, H. Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Gia đình tôi có hơn 100 trụ hồ tiêu, trong khi nhà lại có 3 nhân công nên mặc dù giá rẻ chúng tôi cũng cố gắng thu hái. Tuy nhiên, do tiêu chết, trời nắng nóng quả rụng, chín nên việc thu hái gặp khó khăn, trung bình mỗi ngày thu hái chỉ được khoảng 5 kg/người thôi. Nhiều gia đình không đủ nhân công đành cho người ta hái không bởi làm bài toán lấy tiền bán tiêu trả cho người thuê nhân công sẽ biết ngay. Thuê được người hái, bán tiêu trả tiền công không những lỗ mà người chủ lại mất công đem bán, mệt thêm”.

Những năm trước cây hồ tiêu ở Tây Nguyên có giá trị kinh tế cao góp phần nâng cao đời sống thu nhập cho bà con nông dân, trong đó nhiều hộ gia đình đã vươn lên làm giàu. Tuy nhiên, hiện nay người trồng hồ tiêu ở Tây Nguyên thật sự bước vào giai đoạn khốn đốn nhất trong lịch sử, nhiều gia đình phải đổ nợ vì hồ tiêu. Cảnh tượng này như một tiếng khóc trải dài trên khắp các buôn làng ở Tây Nguyên, khiến người nông dân khốn đốn, điêu đứng. Ngay lúc này, cần lắm sự chung tay đưa người nông dân vượt qua “cơn ác mộng” hồ tiêu.

TRÍ TÍN

Tây Nguyên hiện là vùng sản xuất hồ tiêu lớn nhất cả nước, tính đến tháng 5-2017, diện tích hồ tiêu toàn vùng lên đến 72.000 ha. Cụ thể, tỉnh Đắk Lắk có gần 28.000ha hồ tiêu, tỉnh Đắk Nông: gần 25.000ha, tỉnh Gia Lai: 16.400ha. Cây tiêu khá phù hợp điều kiện khí hậu vùng Tây Nguyên, năng suất bình quân đạt 31,4 tạ /ha, sản lượng hơn 120.000 tấn. Trước đây giá trị do hồ tiêu đem lại luôn chiếm tỷ lệ lớn giá trị kim ngạch xuất khẩu hằng năm của các tỉnh, mở ra cơ hội làm giàu cho hàng nghìn hộ nông dân.