Bảo tồn và phát triển Đờn ca tài tử trong thời kỳ hội nhập

Thứ tư, 11/12/2013 10:38

(Cadn.com.vn) - Việc Tổ chức giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận nghệ thuật Đờn ca tài tử là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại là niềm vui mừng và tự hào lớn của nhân dân Việt Nam, đặc biệt là đối với người dân Nam Bộ. Thế nhưng, bên cạnh niềm vui lớn là nỗi trăn trở của những người quản lý, nhà nghiên cứu, người trực tiếp giảng dạy loại hình nghệ thuật này để Đờn ca tài tử được bảo tồn và phát triển theo đúng bản chất, giữ được hồn dân tộc trong thời kỳ hội nhập thế giới.

Giáo sư Trần Văn Khê, một cây đa, cây đề nghiên cứu và giảng dạy về Đờn ca tài tử cho biết: Trước khi UNESCO công nhận Đờn ca tài tử là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện cho nhân loại, cả nước đã có 5 di sản văn hóa được UNESCO công nhận gồm: Nhã nhạc Cung đình Huế (2003), Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên (2005), Dân ca Quan họ Bắc Ninh (2009), Ca trù (2009) và Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc (2010).

Như vậy, các miền Bắc, Trung và vùng Tây Nguyên đã có di sản văn hóa phi vật thể được thế giới công nhận, nhưng riêng miền Nam vẫn chưa có được một di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu nào của riêng mình. Vì thế, đây là niềm vui rất lớn và tự hào của mỗi người con Việt Nam vì giá trị tinh hoa của dân tộc được đúc kết từ nhiều năm qua, nay đã được con cháu tiếp nối, tôn vinh và được cả thế giới biết đến.

Đờn ca tài tử trên sông nước miền Nam.

Theo Giáo sư Trần Văn Khê, để bảo tồn và phát triển Đờn ca tài tử, điều quan trọng nhất là đừng để loại hình nghệ thuật này bị biến chất. Đờn ca tài tử trước đây là cuộc chơi trong gia đình, trong làng, xóm có thể chơi trong thính phòng hoặc trong khung cảnh thiên nhiên cũng được. Vì vậy, việc “thương mại hóa” loại hình nghệ thuật này trong đời sống kinh tế sẽ làm mất đi bản chất của nó. Việc Đờn ca tài tử được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại đặt ra trách nhiệm của mỗi người dân Việt Nam, nhất là người làm công tác giảng dạy quản lý bộ môn nghệ thuật này. Làm thế nào để gìn giữ, bảo tồn và phát triển Đờn ca tài tử chứ không phải bảo tồn để rồi đưa vào bảo tàng!

Việc bảo tồn Đờn ca tài tử phải song song với việc phát triển sao cho phù hợp với từng thời kỳ, từng thời đại nhưng vẫn không làm mất đi cái hồn của dân tộc từ bao đời nay.

Ông Lê Văn Lộc, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa TPHCM cho biết, trong bộ hồ sơ trình UNESCO có hồ sơ chính quyền cam kết với cộng đồng trong việc bảo tồn và phát triển đờn ca tài tử và cam kết của các nghệ nhân hoạt động nghệ thuật này phải tiếp tục giảng dạy và giữ gìn Đờn ca tài tử cho thế hệ mai sau. Đờn ca tài tử gắn liền với cuộc sống hiện đại là điều cần thiết nhưng không làm mất đi hồn dân tộc đã tồn tại qua hơn 100 năm nay.

Gia Thuận