Ông Volodymyr Zelensky từng đóng vai tổng thống trên phim truyền hình. Giờ đây, đó là một thực tế sau khi ông giành chiến thắng áp đảo trước Tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko trong cuộc bầu cử ở Ukraine hôm 21-4.

Ông Volodymyr Zelensky cùng những người ủng hộ mừng chiến thắng.  Ảnh: AFP

Kết quả thăm dò ngoài phòng bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống vòng 2 tại Ukraine cho thấy, ông Zelensky, một diễn viên hài không có kinh nghiệm chính trị, đã giành được 73,2% phiếu bầu trong khi Tổng thống đương nhiệm là ông Poroshenko giành được 25,3%. Các cuộc thăm dò cũng cho thấy, ông Zelensky đã giành 87% số phiếu bầu ở miền đông Ukraine và đánh bại ông Poroshenko ngay cả ở những khu vực phía tây nơi tổng thống đương nhiệm thường xuyên nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ.

Lãnh đạo nhiều nước cũng đã gửi lời chúc mừng Tổng thống đắc cử Volodymyr Zelensky.

“Không bao giờ làm các bạn thất vọng”

Trước khi được bầu làm tổng thống, ông Zelensky nổi tiếng với vai diễn trong loạt hài kịch “Người hầu của nhân dân”, khi ông đóng vai một giáo viên dạy học nghèo, bất ngờ trở thành tổng thống Ukraine sau khi trở nên nổi tiếng vì một lời ca chống tham nhũng lan truyền trên mạng xã hội.

Ở ngoài đời, đế chế giải trí của ông ước tính trị giá hàng chục triệu USD. Nghệ thuật phản ánh hiện thực khi ông Zelensky sử dụng chính nền tảng đó để tuyên bố tranh cử tổng thống. Vào đêm giao thừa, ông có bài phát biểu được phát sóng trong cả nước trên kênh 1+1, kênh truyền hình nổi tiếng thứ hai của đất nước. Ban đầu, sự ủng hộ dành cho ông Zelensky được xem là nhằm phản đối ông Poroshenko, nhưng sự nổi tiếng của ông Zelensky ngày càng tăng khi niềm tin vào ông Poroshenko bị lung lay. Ngôi sao truyền hình giờ đây sẽ nắm quyền lãnh đạo đất nước 45 triệu người bị bao vây bởi những thách thức và những nền tảng chính trị mơ hồ. “Tôi sẽ không bao giờ làm các bạn thất vọng”, ông Zelensky nói với những người ủng hộ đang reo hò tại trụ sở chiến dịch tranh cử của mình.

“Quá mệt mỏi với những lời dối trá”

Sự trỗi dậy của ông Zelensky là minh chứng cho sự thất vọng của cử tri đối với giai cấp thống trị, ghê tởm về nạn tham nhũng tràn lan và nền kinh tế kém phát triển.

Từ các khu vực nói tiếng Ukraine ở phía tây đất nước đến các vùng lãnh thổ nói tiếng Nga ở phía đông bị chiến tranh tàn phá, nhiều cử tri cho biết họ lo sợ sự không chắc chắn nhưng khao khát muốn thay đổi. “Chúng tôi quá mệt mỏi với những lời dối trá”, Marta Semenyuk, 26 tuổi, người đã bỏ phiếu cho ông Zelensky ở Kiev, nói. “Tôi nghĩ rằng điều đó không thể tệ hơn nữa và tôi hy vọng ông ấy sẽ thực hiện đúng lời hứa”, Larisa, một sinh viên 18 tuổi đến từ Mariupol, thành phố cảng phía đông, cho biết.

Trên đường phố thủ đô Kiev, một số người Ukraine bày tỏ lạc quan đối với nhà lãnh đạo mới của họ. “Ukraine đã vượt qua bài kiểm tra dân chủ. Tôi hy vọng người dân chứ không phải giới tinh hoa sẽ sống tốt hơn”, Mykola, một hưu trí 66 tuổi, nói. Ông Poroshenko cho biết, kết quả là rất rõ ràng và có đủ lý do để “chúc mừng đối thủ”. “Tôi sẽ rời khỏi văn phòng nhưng tôi muốn nhấn mạnh một cách chắc chắn rằng tôi sẽ không từ bỏ chính trị”, ông Poroshenko nói trong một bài phát biểu tại trụ sở chiến dịch, nơi những người ủng hộ vỗ tay, khóc và hô vang “cảm ơn” đối với nhà lãnh đạo sắp mãn nhiệm. Ông cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế giúp bảo vệ mục tiêu thân phương Tây của Ukraine. “Chúng tôi nhận ra rằng điện Kremlin có thể đang tận hưởng kết quả bầu cử”, ông nói.

Các nhà quan sát cho rằng, nhà lãnh đạo mới của Ukraine có thể tìm cách sử dụng tư cách người ngoài cuộc để cố gắng cải thiện mối quan hệ với Moscow. Ông Zelensky nói rằng, ông muốn “khởi động lại” các cuộc đàm phán hòa bình do phương Tây làm trung gian, nhằm kết thúc cuộc xung đột ở phía Đông Ukraine.

Mối lo thiếu kinh nghiệm chính trị

Những người ủng hộ ông Zelensky cho rằng, chỉ một gương mặt mới mới có thể làm sạch nền chính trị Ukraine và chấm dứt cuộc xung đột ly khai.

Nhưng những người khác nghi ngờ khả năng diễn viên không hề có kinh nghiệm chính trường này có thể thu phục các đầu sỏ có tầm ảnh hưởng của đất nước, đàm phán với những người như Thủ tướng Đức Angela Merkel và đứng lên chống lại Tổng thống Vladimir Putin. Tuy nhiên, Andreas Umland, thành viên của Viện Hợp tác Euro-Atlantic, cho rằng sự thiếu kinh nghiệm chính trị của ông Zelensky có thể là lợi thế của ông, lưu ý rằng người dân đang có một “tâm trạng chung để thay đổi”, và ông Zelensky có thể nắm bắt được khoảnh khắc mà các cử tri đang phản đối, không chỉ chống lại Poroshenko mà còn chống lại giai cấp chính trị. Theo ông Umland, thiếu kinh nghiệm có thể buộc ông Zelensky củng cố mối quan hệ mạnh mẽ hơn giữa xã hội dân sự và chính trị. Sự lựa chọn các cố vấn của ông - một nhóm các nhà kỹ trị có đầu óc cải cách - đã báo hiệu điều đó. Tuy nhiên, hình ảnh và quan điểm chính trị của ông Zelensky sẽ được kết hợp như thế nào. Hãy theo dõi cách ông điều hành đất nước trong nhiệm kỳ tới.

AN BÌNH

Nga kỳ vọng cải thiện quan hệ với Ukraine Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev ngày 22-4 cho rằng, có cơ hội thực sự cho nước này và Ukraine cải thiện quan hệ song phương, nhưng tiến trình này sẽ đòi hỏi sự thẳng thắn và thực tế. Trên truyền thông xã hội, ông Medvedev viết: “Vẫn có một cơ hội để cải thiện sự hợp tác với đất nước chúng tôi... Tôi mong muốn có cùng qua điểm với ban lãnh đạo mới của Ukraine. Dĩ nhiên, hiểu biết về giá trị quan hệ giữa nhân dân của hai nước chúng ta nên cao hơn chính trị”. Theo ông, kết quả cuộc bầu cử tổng thống Ukraine cho thấy nhu cầu của quốc gia Đông Âu này về các cách tiếp cận mới trong việc giải quyết các vấn đề đất nước. Ông cũng bày tỏ tin tưởng rằng ứng cử viên tổng thống Volodymyr Zelenskiy sẽ duy trì cam kết đưa ra trong chiến dịch tranh cử của mình về quan hệ Kiev - Moscow. B.N