(Cadn.com.vn) - Tại Hội thảo quốc tế về biển Đông lần thứ 6, khai mạc vào ngày 17-11 tại Đà Nẵng, các chuyên gia, học giả trong nước và quốc tế đều nhận định: Hòa bình, ổn định, tự do đi lại ở biển Đông bị ảnh hưởng, nếu không có sự kiềm chế và nỗ lực hợp tác của các bên liên quan thì bất ổn tất yếu sẽ xảy ra.

Các đại biểu tham dự Hội thảo.

Hội thảo lần này diễn ra trong 2 ngày 17 và 18-11, với sự tham dự của hơn 200 chuyên gia, học giả trong nước và quốc tế đến từ các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực Đông Nam Á, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, Ấn Độ, Mỹ, Canada, Anh, Pháp, Y, Bỉ và Đài Loan (Trung Quốc) cùng đại diện các bộ, ban, ngành, các tỉnh ven biển và ngoại giao đoàn của các nước tại Việt Nam. Với chủ đề “Biển Đông: Hợp tác vì An ninh và Phát triển ở Khu vực”, Hội thảo là sự tiếp nối các nỗ lực tăng cường trao đổi, tìm hiểu quan điểm giới học giả và tư vấn chính sách trong và ngoài khu vực quan tâm đến vấn đề biển Đông nằm trong chuỗi Hội thảo quốc tế hàng năm về biển Đông được tổ chức từ năm 2009.

Đại sứ Đặng Đình Quý - Giám đốc Học viện Ngoại giao nhận định rằng, năm 2014 gần như là một năm mà tình hình biển Đông diễn biến phức tạp nhất trong nhiều thập kỷ qua với nhiều vụ việc nghiêm trọng, thu hút sự chú ý trong và ngoài khu vực. Trên biển Đông, môi trường ngày càng xuống cấp, các nguồn lợi hải sản bị suy giảm và nguyên trạng đang dần dần bị thay đổi. Chỉ riêng trong năm nay, đã có sự thay đổi mang tính đột biến và tính nguyên trạng đã không còn. “Hậu quả lớn nhất của tình hình này là lòng tin giữa các bên liên quan ngày càng suy giảm, niềm hy vọng của nhân dân trong khu vực về một biển Đông hòa bình, hợp tác và phát triển bị xói mòn. Lần đầu tiên trong 20 năm, tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 47, ngoại trưởng các nước trong khu vực đã ra tuyên bố riêng về biển Đông bày tỏ sự lo ngại nghiêm trọng trước những diễn biến đang xảy ra”, Đại sứ Đặng Đình Quý nói.

Ông Văn Hữu Chiến - Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cũng đồng quan điểm khi cho rằng, các diễn biến trên biển, căng thẳng hay hòa dịu tại đây đều tác động trực tiếp đến môi trường an ninh, phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Hơn lúc nào hết, tình hình Biển Đông hiện nay đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về một giải pháp lâu dài cho các tranh chấp trong khu vực này. Vấn đề biển Đông chỉ có thể được giải quyết dựa trên nhận thức đầy đủ, hiểu biết sâu sắc về các thách thức cũng như cơ hội đặt ra hiện nay và với sự chủ động, nỗ lực tích cực dựa trên tinh thần hợp tác của tất cả các bên liên quan khi đối mặt với những thách thức và cơ hội đó.

Nhìn nhận những diễn biến trong thời gian qua, các đại biểu đều cho rằng, tình hình biển Đông trong thời gian tới còn tiềm ẩn nhiều phức tạp vì sự gia tăng chủ nghĩa dân tộc quá khích trong một số nước, xu hướng tăng cường vũ trang, bán vũ trang đang mạnh dần lên.

Ông Vương Quán Hùng – Viện Khoa học Chính trị, Đại học Quốc gia Đài Loan (Trung Quốc) đánh giá, các nước trong khu vực đang phụ thuộc rất nhiều vào nguồn hải sản từ biển Đông. Tuy nhiên việc khai thác thiếu khoa học, việc thả bổ sung thủy sản không kịp thời, không tuần thủ quy định đã khiến nguồn lợi khổng lồ ở đây ngày càng cạn kiệt. “Các bên liên quan cần nghiêm túc thực hiện Điều 123, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 để nâng cao hơn nữa công tác phối hợp trong việc quản lý, bảo tồn, thăm dò và khai thác các tài nguyên sinh vật trên biển Đông”, ông Hùng nói.

Các chuyên gia tham dự hội thảo khẳng định, nguyên tắc giải quyết các tranh chấp thông qua biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, tôn trọng Tuyên bố ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC) và tiến tới xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), không tiến hành các hoạt động làm phức tạp tình hình đã trở thành tiếng nói và đòi hỏi chung của cộng đồng quốc tế đối với các bên liên quan đến tranh chấp ở biển Đông.

Ông Myint Thu - Phó Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao Myanmar, nước Chủ tịch ASEAN 2014 khẳng định: Trong năm chủ tịch của Myanmar, vấn đề biển Đông luôn là một ưu tiên cao của ASEAN. Ông nhắc lại yêu cầu của các Ngoại trưởng ASEAN về việc các bên liên quan cần kiềm chế, không đe dọa và sử dụng vũ lực trong giải quyết tranh chấp và đẩy nhanh đàm phán để hướng tới COC. Tuyên bố Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 25 vừa qua đã tiếp tục khẳng định mong muốn trên của ASEAN, đồng thời nhất trí thúc đẩy các biện pháp thu hoạch sớm nhằm kiểm soát tốt hơn tình hình ở biển Đông.

Theo Đại sứ Đặng Đình Quý, điều đáng mừng là trong những diễn biến phức tạp, các cuộc thảo luận về triển khai DOC và xây dựng COC giữa ASEAN và Trung Quốc có thêm đà phát triển;  các bên đều có những sáng kiến mới để thúc đẩy hợp tác, triển khai DOC, đặc biệt là việc làm rõ những điều các bên liên quan không nên làm để tránh làm cho tình hình phức tạp thêm. Và đáng mừng hơn nữa là dù có tác động tiêu cực từ những diễn biến phức tạp nhưng các bên vẫn đang đẩy mạnh sự hợp tác để phát triển. “Biển Đông càng phức tạp, chúng ta càng cần nỗ lực lớn hơn, sáng tạo hơn để công chúng quan tâm hơn. Giới lãnh đạo các nước phải tính toán kỹ hơn lợi ích của chính mình, của dân tộc mình trước khi quyết định tiến hành các hoạt động ở biển Đông để thiết lập các cơ chế kiểm soát hiệu quả tranh chấp, ngăn ngừa xung đột”, Đại sứ Quý nhấn mạnh.

Công Khanh