Bờ Y, cửa khẩu lớn đã mở
(Cadn.com.vn) - Với tổng số vốn đầu tư gần 1.000 tỷ đồng, dự án phát triển KT-XH khu kinh tế cửa khẩu Bờ Y - Ngọc Hồi (Kon Tum) sẽ mở ra vùng kinh tế năng động không chỉ với Kon Tum mà cả khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước. Sau gần 10 năm, kể từ ngày Thủ tướng ký Quyết định 06/QĐ-TTg, ngày 5-11-1999 phê duyệt dự án này, Kon Tum đã huy động nguồn lực để vào cuộc, nhịp sống trên vùng đất lửa năm xưa đã sôi động...
Có lẽ trên đất nước ta, không có nơi nào lại có vị trí chiến lược như vùng đất này - ngã ba biên giới Đông Dương. "Một tiếng gà gáy 3 nước cùng nghe" chính là ở cửa khẩu nơi đây, chỉ vài bước chân là ta đã ở giữa đường biên Việt
Cũng chính từ vùng đất xung yếu này, năm 1966, Mỹ đã dựng Plei Kần thành lũy thép nhằm án ngữ ngã ba biên giới, khống chế tuyến hành lang vận chuyển của ta từ Bắc vào Nam, biến nơi đây thành vùng trắng, vùng chiến trường ác liệt. Cuối năm 1972, đoàn Đăk Tô anh hùng đã tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm của địch, khai thông tuyến đường huyết mạch cho mặt trận Tây Nguyên. Và từ ngày ấy, địa danh Plei Kần - Ngọc Hồi cùng với Đăk Tô - Tân Cảnh trong mùa hè đỏ lửa 1972 đã thấm vào trang sử anh hùng.
Những khởi động ban đầu
Thấy rõ vị trí chiến lược đặc biệt đó, năm 1997, Tỉnh ủy Kon Tum đã xúc tiến xây dựng dự án KT-XH khu vực cửa khẩu Bờ Y - Ngọc Hồi. Được Chính phủ chấp nhận, dự án với tổng thể 67.000 ha (trong đó có 400ha là khu vực đô thị) bao gồm các xã: Sa Loong, Bờ Y, Đăk Dục, Đăk Sú, Đăk Nông và thị trấn Plei Kần. Đại hội XII Đảng bộ tỉnh Kon Tum đã quyết định tập trung đầu tư để cửa khẩu sớm hoàn thành và ngay sau đó, Tỉnh ủy ra Nghị quyết 01-NQ-T.Ư, ngày 9-4-2001: "Đẩy mạnh thực hiện dự án phát triển KT-XH khu vực cửa khẩu Bờ Y - Ngọc Hồi".
Chủ trương của tỉnh đã bắt nhịp cùng cuộc sống và tất cả các ngành đã vào cuộc. Cửa khẩu quốc tế này nằm trên tuyến hành lang thương mại quốc tế được hình thành theo trục giao thông xuyên Á, là điểm hội nhập của khu vực các nước ASEAN - miền Trung - Tây Nguyên và các tỉnh miền Đông Nam Bộ. Quyết định xây dựng ở đây một trung tâm tầm cỡ quốc tế, trên địa bàn một trong những tỉnh còn nghèo nhất nhì cả nước - Kon Tum đã làm nức lòng đồng bào các dân tộc Tây Nguyên.
Tuy khó khăn của một tỉnh nghèo, ngân sách của Kon Tum đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng cho những việc trước mắt gồm: khảo sát, quy hoạch chung xây dựng và quy hoạch chi tiết khu trung tâm, khu công nghiệp tư vấn các công trình trọng điểm. Công trình đầu tiên là đã khởi công xây dựng QL40 dài 21km từ Plei Kần đi biên giới, thống nhất xác định điểm giao của đường 40 (Việt Nam) và QL18B (Lào) với đường biên giới Việt - Lào.
Suốt những tháng qua, Ban quản lý dự án đã cùng với các ngành: Hải quan, CA, biên phòng, văn hóa, y tế... từ Trung ương đến tỉnh xúc tiến hoàn chỉnh các thủ tục pháp lý và mới được Chính phủ duyệt. Hàng loạt chủ trương, cơ chế mới được mở ra: Thông tư 130 của Bộ Tài chính quy định "áp dụng chế độ tài chính thí điểm tại khu vực cửa khẩu Bờ Y - Ngọc Hồi" ưu đãi về tiền thuê đất, mặt nước và thuế chuyển thu nhập ra nước ngoài đối với các nhà đầu tư; Bộ CA với Công văn 1194/ BCA quy định chính sách xuất nhập cảnh ưu tiên cho công dân Lào có hộ chiếu phổ thông được vào khu vực cửa khẩu miễn thị thực xuất nhập cảnh, công dân Việt Nam thường trú tại Kon Tum qua lại tỉnh biên giới đối diện với tỉnh Kon Tum bằng giấy thông hành biên giới do CA tỉnh Kon Tum cấp... đã tạo nên một hành lang thông thoáng trong hành trình khởi động.
Tiềm năng và triển vọng...
Đến nay trạm kiểm soát liên hợp đã chính thức hoạt động. Rồi đây, Kon Tum và Tây Nguyên sẽ không còn là "ngõ cụt". Toàn cảnh về KT-XH ở vùng đất này sẽ có những biến chuyển sâu sắc, cơ hội mở ra cho người dân Tây Nguyên, cho các nhà kinh tế, các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư để cùng phát triển. Theo quyết định của Chính phủ, Bờ Y - Ngọc Hồi không chỉ là một cửa khẩu quốc tế mà còn là Đô thị Biên giới, một tam giác kinh tế năng động, đầu mối giao lưu giữa Tây Nguyên - Đông Nam Bộ - Duyên hải miền Trung; đồng thời mở rộng hợp tác với Lào, Campuchia, Đông Bắc Thái Lan và Mianmar thông qua tăng cường xuất nhập khẩu, hỗ trợ đường ra biển Đông đối với các nước này, trở thành khu vực trung chuyển hàng hóa với các nước ASEAN.
Tại đây sẽ xây dựng các trung tâm về tài chính, ngân hàng, bưu chính viễn thông, phát triển đa dạng kinh tế thương mại, du lịch, dịch vụ, khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia lưu thông vì sự phát triển của toàn vùng; xây dựng các vùng chuyên canh cây công nghiệp ở các xã: Đăk Sú, Sa Loong, Đăk Dục, Đăk Ang, Bờ Y của H. Ngọc Hồi rồi vươn ra các huyện lân cận như: Đăk Glei, Đăk Tô, Sa Thầy... hình thành các khu chế biến: cà-phê, cao su, cây ăn quả... công nghiệp phục vụ xuất khẩu, ngành cơ khí sửa chữa, sản xuất tiểu thủ công nghiệp, gắn với quy hoạch, bố trí dân cư tại chỗ hợp lý và dân các vùng miền trong cả nước sẽ đến định cư, tăng nguồn lao động, giải quyết việc làm cho đồng bào các dân tộc.
Đặc biệt, rồi đây ngành "công nghiệp không khói" - du lịch sẽ có cơ hội tiến xa. Qua cửa khẩu Bờ Y, du khách sẽ xuôi theo các QL14, 24 thăm lại chiến trường Đăk Tô - Tân Cảnh, đường Trường Sơn; mái nhà của Tây Nguyên: núi Ngọc Linh; ngục Kon Tum; lòng hồ Ya Ly lớn nhất Tây Nguyên; những khu rừng nguyên sinh và rừng đặc dụng: Chư Mo Ray, Đăk Uy, rồi rừng thông bạt ngàn trên cao nguyên Măng Đen lộng gió, cùng với nhà rông, rượu cần, văn hóa cồng chiêng đặc sắc của các dân tộc bản địa: Ba Na, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Gia Rai... tạo thành bức tranh sáng đẹp trên vùng biên giới thiêng liêng của Tổ quốc.
Quang Minh
